رسانه و نقش آن در استحکام ساخت درونی انقلاب اسلامی: رویکردی گفتمانی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روابط بین‌الملل دانشگاه امام صادق

2 دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه تهران

چکیده

با آنکه نقش بی‌بدیل رسانه در قوام پدیده‌های سیاسی، انکارناپذیر است (تاریخچه) اما تأثیر آن، بر استحکام ساخت درونی انقلاب اسلامی، چندان شفاف نیست (مسئله) موضوعی که تاکنون بر پایه نظریه گفتمان بررسی نشده است. (پیشینه) برای رفع این ابهام، باید به این پرسش که رسانه (متغیر مستقل) چه تأثیری بر ساخت درونی انقلاب اسلامی (متغیر وابسته) دارد؟ (سؤال) پاسخ گفت. رسانه که از ابزارهای تحقق هژمونی نظام‌های سیاسی است می‌تواند از رهگذر بازتولید و پالایش مداوم دقایق یا وقته‌های گفتمان معنایی انقلاب اسلامی و حفظ مفصل‌بندی آنها حول‌ محور دال مرکزی و کمک به ایجاد حالت رسوب‌شدگی با کاربرد تکنیک‌های برجسته‌سازی و حاشیه‌رانی، از بی‌قراری این دقایق گفتمانی و بروز وضعیت از جاشدگی که منجر به تزلزل، بی‌اعتباری و درنهایت زوال گفتمان انقلاب می‌شود، جلوگیری کند. (فرضیه) نگارندگان در پی آن‌اند که نشان دهند استحکام ساخت درونی انقلاب اسلامی منوط به تداوم جایگاه هژمونیک منظومه گفتمانی آن است. (هدف) این مقاله از حیث نظری بر شالوده نظریه گفتمان ارنستو لاکلا و شانتال موف و نظریه هژمونی آنتونیو گرامشی استوار است و همه مباحث و استدلال‌ها و استنتاج‌ها تا انتها در همین چهارچوب نظری خواهد بود. (روش)کشف چیستی نقش رسانه در امر استحکام‌بخشی به ساخت درونی انقلاب اسلامی را می‌توان یافته اصلی مقاله دانست. (یافته)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Media and its Role in Strengthening the Internal Structure of the Islamic Revolution: A Discursive Approach

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hassan Khani 1
  • Rooholamin Saeidi 2
1 Associate Professor of International Relations Department, Imam Sadiq University
2 PhD in International Relations, Tehran University
چکیده [English]

Despite the fact that the role of the media in strengthening political phenomena is undeniable (History) but its impact on the internal structure of the Islamic Revolution is not clear enough (Problem) an issue which is not investigated so far on the basis of the theory of discourse. (Background) To remove this doubt, the following question must be answered: what is the impact of media (the independent variable) on the internal structure of the Islamic revolution (the dependent variable)? (Question) Media that is one of the tools of the hegemony of political systems can prevent the instability of discursive subtleties and emergence of the state of dislocation which lead to instability, lack of validity and finally decline of the discourse of Revolution by rebuilding and constant purification of the delicacies and periods of times of the semantic discourse of the Islamic Revolution and protecting their structure around the central axis and contributing to  creating the state of sedimentation by applying the techniques of highlighting and marginalization. (Hypothesis) The authors seek to show that the stability of the internal structure of the Islamic revolution depends upon the continuity of the hegemonic position of its discursive system. (Objective) The present paper is theoretically based on the discourse theory of Ernesto Laclau and Chantal Mouffe and the theory of hegemony of Antonio Gramsci and all conclusions will all be in this framework to the end of the paper. (Methodology) Discovering the nature of the role of media in strengthening the internal structure of the Islamic Revolution can be regarded as the main finding of the present article. (Findings)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Revolution
  • Islamic Republic
  • Media
  • Discourse
  • Hegemony
آجیلی، هادی (1389). صورتبندی گفتمان اسلامی در روابط بین‌الملل، تهران، دانشگاه امام صادق†.
بشیریه، حسین (1385). در عصر سی‌ان‌ان و هالیوود: منافع ملی، ارتباطات فراملی، ترجمه نرجس‌خاتون براهوئی، تهران، نشر نی.
تاجیک، محمدرضا (1386). «هگل و رابطه ایران و آمریکا»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره 12، زمستان،ص135 ـ 151.
تاجیک، محمدرضا (1387الف). «رسانه و بحران در عصر فراواقعیت (با تأکید بر بحران هویت)»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 1، زمستان،ص 51 ـ 83.
تاجیک، محمدرضا (1387 ب). «دیپلماسی رسانه‌ای؛ تصویر یا واقعیت»، در مجموعه مقالات دیپلماسی رسانه‌ای، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
حسینی‌زاده، سید محمدعلی (1386). «گفتمان به‌مثابه نظریه و روش»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره 12، زمستان، ص113 ـ 133.
حقیقت، سید صادق و سید محمدعلی حسینی‌زاده (1390). «گفتمان»، رهیافت و روش در علوم سیاسی، عباس منوچهری و دیگران، تهران، سمت.
داوودی، علی‌اصغر (1389). «نظریه گفتمان و علوم سیاسی»، فصلنامه مطالعات سیاسی، شماره 8، تابستان، ص 51 ـ 74.
سلطانی، سید علی‌اصغر (1383). «تحلیل گفتمان به‌مثابه نظریه و روش»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 4، زمستان، ص 153 ـ 179.
کسرایی، محمدسالار و علی پوزش شیرازی (1388). «نظریه گفتمان لاکلا و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی»، فصلنامه سیاست، شماره 3، پاییز، ص 339 ـ‌ 360.
هنری، یدالله و علی آزرمی (1392). «بررسی و تحلیل فرایند استقرار و انسجام‌یابی گفتمان انقلاب اسلامی ایران براساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه»، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، شماره 8، پاییز، ص 95 ـ 118.
هوارث، دیوید (1390). «نظریه گفتمان»، روش و نظریه در علوم سیاسی، دیوید مارش و جری استوکر، ترجمه امیرمحمد حاجی‌یوسفی، تهران، پژوهشکدة مطالعات راهبردی