زمینه، امکان و دورنمایی از الگوی تشکیل قطب جهانی اسلام

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 کارشناش ارشد علوم سیاسی وعضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد

چکیده

اندیشة اتحاد اسلامی از دیرباز، به‌ویژه در دو قرن اخیر، دغدغة برخی از نخبگان و اندیشمندان مسلمان بود. با این حال، هنوز، با وجود آماده‌تر شدن شرایط داخلی و خارجی برای هم‌گرایی مسلمانان و تصریح رهبر معظم انقلاب اسلامیa به لزوم ایجاد قطب جهانی اسلام - که ضرورتی شرعی و عقلی دارد و آرمانی تاریخی است - ، همچنان درک مناسبی از صورت‌بندی اتحادیة اسلامی و نقشة تحقّق آن در دست نیست. البته، عدم انتشار آثار چشمگیر در این زمینه، بر سختی برون‌رفت از این بحران افزوده است. در این شرایط، آیا می‌توان از راه بررسی  وضعیت و موقعیت کشورهای اسلامی، الزامات و راهکارهای تحقّق قطب جهانی اسلام را در الگویی نظری شفاف، ارائه کرد؟ (سؤال) دستیابی به قطب جهانی اسلام نیازمند استقرار حکومت‌های دینی - مردمی، اتحادِ بیشتر دولت‌های اسلامی و استقلال از قدرت‌ها و اتحادیه‌های بین‌المللی است. (فرضیه) مقصد مقاله آن است که نشان دهد کشورهای اسلامی چگونه می‌توانند با روی‌آوردن به مردم‌سالاری دینی، نخستین مقدمة تشکیل یک قطب بین‌المللی اسلامی را فراهم آورند. (هدف) ارائة چارچوبی برای تشکیل قطب جهانی اسلام - به شیوة نظریة مبنایی (روش) ایفای نقشی اثرگذار در هندسة قدرت جهانی با حفظ حاکمیت کشورهای اسلامی، از راه اصل دعوت به پذیرش جهانی حکومت اسلامی، یافتة دستاورد مقاله حاضر است. (یافته)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Background, Possibility and Perspective of the Model of Establishing the Universal Pole of Islam

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Khajeh Sarvi 1
  • Masood Karimi Beyranvand 2
1 Associate Professor of Political Science Department, Allameh Tabatabaei University
2 MA in Political Science and a Member of Young Researchers and Elite Club. Islamic Azad University, Khorram Abad Branch
چکیده [English]

The idea of Islamic unity, especially in the last two centuries, has been the concern of some Muslim scholars and intellectuals for a long time. Yet, despite preparation of internal and external conditions for the convergence of Muslims and also the Supreme Leader of the Islamic Revolution's emphasis on the necessity of establishing a Universal Pole of Islam, which is religiously and intellectually essential and is a historical ideal, a proper understanding of Islamic Union formulation and its road map is not available. Moreover, the lack of significant publications in this field has added to the difficulty of escaping this crisis. In these circumstances, can we present the requirements and solutions of fulfilling the Universal Pole of Islam in a clear theoretical model by examining the situation and location of Islamic countries? (Question) Achieving Universal Pole of Islam requires the establishment of religious-democratic governments, unity of Islamic governments and independence from other international powers and organizations. (Hypothesis) The purpose of this article is to show how Islamic countries can provide the first introduction to formation of an international Pole of Islam by resorting to religious democracy. (Objective) Presenting a framework for establishing the Universal Pole of Islam, using the basic theory approach (Methodology), for effective role in the geometry of global power by maintaining the sovereignty of Islamic countries through the invitation to global acceptance of the Islamic government is the achievement of the present paper. (Finding)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic world
  • The Supreme Leader
  • Islamic community
  • International of Islam
  • Islamic Unity
قرآن کریم.
استراس، آنسلم (1385). اصول روش تحقیق کیفی: نظریة‌ مبنایی؛رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمة بیوک محمدی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
افروغ، عماد (1384). اسلام و جهانی شدن، تهران، کانون اندیشة جوان.
خمینی [امام]، سیدروح‌الله (1385). صحیفة امام ، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ج 6.
حلّی، حسن‌بن‌یوسف (1408). کشف‌المراد فی شرح تجرید‌الاعتقاد، بیروت، مؤسسهْْ الاعلمی للمطبوعات.
سخنرانی رهبر معظم انقلاب در 1/5/1376؛ 18/9/1376؛ 17/6/1390؛ 14/8/1390.
سجادی، سید عبدالقیوم (1383). دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام، قم، بوستان کتاب.
سیدسلیم، محمد (1376). سازمان کنفرانس اسلامی در جهان متغیر، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، انتشارات وزارت امورخارجه.
سیف‌زاده، حسین (1376). نظریه‌پردازی در روابط بین‌الملل، تهران،  سمت.
سیمبر، رضا (1389). اسلام‌گرایی در نظام بین‌الملل، تهران، دانشگاه امام صادق†.
صفوی، سید یحیی (1387). وحدت جهان اسلام، تهران، شکیب.
عالم، عبدالرّحمن (۱۳۸۴). بنیادهای علم سیاست، تهران، نی.
فوزی، یحیی و مسعود کریمی بیرانوند (1390). «اهداف حکومت اسلامی»، فصلنامة مطالعات انقلاب اسلامی، ش 25، ص137-152.
فیرحی، داوود (1385). قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران، نی.
فیرحی، داوود (1388). تاریخ تحول دولت در اسلام، قم، سازمان انتشارات دانشگاه مفید.
میراحمدی، منصور(1387). روش شناسی دانش سیاسی در تمدن اسلامی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
قادری، حاتم (1384). اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران، تهران، سمت.
لک‌زایی، شریف (1386).«روش‌شناسی فهم مسئلة آزادی در اندیشة سیاسی اسلام / قسمت اول »، پگاه حوزه، ش 211، ص11-8..
مرتضوی، اسدالله (1389). جهانی شدن حقوق و حاکمیت ملّی، تهران، پایان. 
موثقی، احمد (1371). استراتژی وحدت در اندیشة سیاسی اسلام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ج 2.
موسی‌زاده، رضا (1388). سازمان‌های بین المللی، تهران، میزان.
مولانا، حمید (1382). «اتحادیة امت اسلامی »، برگرفته از کتاب جهان‌شمولی اسلام و جهانی‌سازی(1)، گردآوری طه مرقاتی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
نقیب‌زاده، احمد (۱۳۷٣). نظریه‌های کلان روابط بین‌الملل، تهران، قومس.
ــــــــــــــ (1384). تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل، تهران، قومس.