سیاست‌های حاکم بر اهداف آموزشی در معرفت‌شناسی استاد مطهری و کاربست آن در نظام جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی

2 استادیار مرکز مطالعات رفتاری-اجتماعی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق

چکیده

آموزش و، به تبع آن، تلاش برای تعیین و تبیین سیاست‌های حاکم بر اهداف آموزش اسلامی قدمتی به درازای عمر 1400 ساله اسلام دارد. اما ارائة این اهداف در شیعة امامیه به دلیل دوری شیعه از حکومت و قدرت سیاسی از آرای اندیشمندان شیعی استخراج نشده است. از‌این‌رو، آثار مکتوبِ مبتنی بر سیاست‌های حاکم بر اهداف آموزشی از معرفت‌شناسی اندیشمندانی چون شهید مطهری به‌منظور کاربست آن در نظام جمهوری اسلامی در دست نیست. پژوهش پیشِ رو پس از تبیین مبانی معرفت‌شناختی شهید مطهری به این پرسش اساسی پاسخ می‌دهد: سیاست‌های حاکم بر هدف‌های آموزشی در معرفت‌شناسی استاد مطهری کدام است؟ و کاربست آن در نظام جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟ (سؤال) گمان این نوشته بر آن است که می‌توان از مبانی معرفت‌شناسی شهید مطهری سیاست‌هایی چون اشاعة معنویت، ارتقای خودشناسی، پرورش خلاقیت را دریافت، سیاست‌های که می‌توانند خود را بر اهداف آموزشی مسلط سازند. (فرضیه) مقصود ارائه سیاست‌های حاکم بر اهداف آموزشی در معرفت‌شناسی استاد مطهری است. (هدف) گردآوری اطلاعات برای پژوهش حاضر از طریق تحقیق کتابخانه‌ای است. آنگاه، داده‌ها مبتنی بر توصیف و تحلیل و با روش تحلیلی و استنباطی به سنجش گذاشته می  شده است. (روش) عرضه سیاست‌های چهارده‌گانه مستخرج از معرفت‌شناسی شهید مطهری سخن تازه‌ای است. (یافته)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Policies Governing Educational Objectives in Professor Motahari’s Epistemology and its Application in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Saeed Beheshti 1
  • Hassan Malaki 1
  • Gholamreza Veisi 2
1 Associate Professor of Educational Sciences Department, Allameh Tabatabaei University
2 Assistant Professor of Behavioral-Social Studies Department, Imam Sadiq Research Institute for Islamic Sciences
چکیده [English]

Education and, consequently, trying to determine and explain the policies governing the objectives of the Islamic education is as old as Islam’s 1400 -year-old life. But these objectives in Imami Shiism have not been derived from Shiite scholars’ opinions because Shiites have been away from government and political power. Therefore, written works based on policies governing educational objectives from the epistemology of thinkers such as Professor Motahari in order to apply them in the Islamic Republic of Iran are not available. The present research after explaining the basics of Professor Motahari’s epistemology answers this fundamental question: What are the policies governing educational objectives in Professor Motahari’s epistemology? And how should it be applied in the Islamic Republic of Iran? (Question) The present writing assumes that policies like promoting spirituality, self improvement and developing creativity can be perceived from the foundations of Professor Motahari’s epistemology, policies which can dominate educational objectives. (Hypothesis) The aim is to present the policies governing educational objectives in Professor Motahari’s epistemology. (Objective) Data collection for the present research was done through library research. Then, data were evaluated based on description and analysis and using analytic-inferential method. (Methodology) Presenting the fourteen policies derived from Professor Motahari’s epistemology is new. (Finding)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Policy
  • Islamic Republic
  • Epistemology
  • Professor Motahari
  • Educational Objectives
الف. منابع استفاده‌شده
بهشتی، سعید (1389). تأملاتی فلسفی در تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات چاپ و نشر بین الملل.
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه، تهران، مؤسسه دهخدا.
فروغی، محمدعلی (1320). سیر حکمت در اروپا، تهران: زوار، ج1.
مطهری، مرتضی (1388).  اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم: دارالعلم، ج 1.
ـــــــــ (1383).مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا، ج6.
معلمی، حسن (1378). نگاهی به معرفت‌شناسی اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
ملکی، حسن (1386الف). برنامه‌ریزی درسی راهنمای عمل، مشهد: انتشارات پیام اندیشه.
ـــــــــ (1386ب). مقدمات برنامه‌ریزی درسی، تهران: انتشارات سمت.
یارمحمدیان، محمدحسین (1381). اصول برنامه‌ریزی درسی، تهران: انتشارات یادوارة کتاب.

ب. منابع رجوع‌شده

قرآن کریم.
انجمن برنامه‌ریزی درسی ایران (1385). قلمرو برنامة درسی در ایران، تهران: انتشارات سمت.
بهشتی، سعید (1382). جزوة درسی فلسفة تعلیم و تربیت، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
ـــــــــ (1388). تأملاتی در فلسفة تربیت دینی از دیدگاه اسلام، مجموعه مقالات همایش تربیت دینی، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
باقری، خسرو (1382). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران: انتشارات مدرسه.
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (1389). بیانیة پژوهشگاه حوزه و دانشگاه پیرامون بازسازی علوم انسانی، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حسین‌زاده، محمد (1387). درآمدی بر معرفت‌شناسی و مبانی معرفت دینی، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی خمینی(ره).
دانایی‌فرد، حسن و الوانی، سید مهدی و آذر، عادل (1388). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت؛ رویکردی جامع، تهران: انتشارات صفّار ـ اشراقی.
شکوهی، غلام‌حسین (1368). مبانی و اصول آموزش و پرورش، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
طباطبایی، سیدمحمد‌حسین (1332). اصول فلسفه و روش رئالیسم، با حواشی استاد مطهری، قم: دفتر انتشارات‏اسلامی، ج1.
فعالی، محمدتقی (1377). معرفت‏شناسی دینی و معاصر، قم، معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی.
گروهی از نویسندگان (1373). لغت‌نامة دهخدا، تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
مطهری، مرتضی (1366). شرح مبسوط منظومه، تهران: انتشارات حکمت، ج1-3.
ـــــــــ (1370الف). فطرت، تهران: انتشارات صدرا.
ـــــــــ (1370ب). انسان کامل، تهران: انتشارات صدرا.
ـــــــــ (1371الف). فلسفه اخلاق، تهران، انتشارات صدرا.
ـــــــــ (1371ب). انسان و ایمان، تهران: انتشارات صدرا.
ـــــــــ (1381). مسألة شناخت، تهران: انتشارات صدرا.
مصباح یزدی، محمدتقی (1364).  آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، ج1.