2024-03-29T16:57:08Z
https://ipr.isri.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=5195
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1393
2
5
اصول و کارکردهای دیپلماسی عمومی در سیرة نبوی
بهرام
اخوان کاظمی
رسالت پیامبر
و نهضت عظیم و تمدنساز نبوی در عرصة روابط بینالمللی و دیپلماسی، تحولات ایجابی بنیادین و سیره و سنن بدیعی را از خود بر جای گذاشته و مایة انتشار و گسترش اسلام در بسیاری از کشورها و ملل دور و نزدیک شده است. با وجود این، هنوز جای این پرسش باقی است که دیپلماسی نبوی چه ماهیت و صِبغة غالبی دارد و از چه مصادیق و کارکردی برخوردار است؟(سئوال) بدین لحاظ، این نوشتار بر این مدعا تکیه زده که ماهیت و صبغة اصلی دیپلماسی دولت نبوی بیشتر از نوع دیپلماسی عمومی و نرمافزارانه است که وجوه معنوی، فرهنگی و اصلاحی در آن غالب و پررنگ است. چنین امری بیانگر آن است که در نظام اسلامی، اصلیترین وظیفه و کارکرد دیپلماسی اصلاح توحیدی و فرهنگی مردم و تهذیب آنها در همة سطوح ملی و جهانی است. (فرضیه) هدف در این مقاله آن است که شواهد اجمالی از وجوه دیپلماسی دولت نبوی (هدف) به شیوه توصیفی و تحلیل اسنادی ارائه گردد. (روش) توحید زیربنای دیپلماسی عمومی نبوی بوده است و این دیپلماسی، با نگرشی جهانوطنانه و اصلاح گرایانه و با هدف تحقق امت واحده، از راهبردهای تبلیغی و روانی مناسب و صلحجویانه و مسالمتآمیز بهرهگیری کرده و، بدینوسیله، دعوتی فراگیر و جهانی و موفق را سامان داده است. (یافته)
اسلام
سیرة نبوی
دیپلماسی عمومی
سیاست
توحید
2014
09
06
11
34
https://ipr.isri.ac.ir/article_44974_12db191cf20831ca4bcaf6e03e28c7d2.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1393
2
5
الگوشناسی مردمسالاری دینی در آرای اندیشوران دوره پهلوی دوم
سیدابراهیم
سرپرست سادات
محمدباقر
خرمشاد
با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار مردمسالاری دینی، پرسش از پیشینة مباحث نظری سازگاری و یا ناسازگاری اسلام و دموکراسی به مسئلهایی بنیادین در عرصة مشروعیت بخشی به نظام جدید تبدیل شد، موضوعی که، پاسخ آن کمتر از دل الگوپردازیهای متفکران دورة پهلوی دوم عرضه شده است. با این حال، آیا میتوان نظریة مردمسالاری دینی را در آرای اندیشوران اسلامگرای پیش از انقلاب اسلامی ریشهیابی کرد؟ (سؤال) آرای علامه طباطبایی و دکتر شریعتی دربارة مردمسالاری، میتواند، به نمایندگی از دو اندیشة سنتی و مدرن، پیشقراول گفتگوهای نظری و تئوریزهسازی اولیه در این عرصه باشد. (فرضیه) هدف نوشتار حاضر آن است که زمینههای نظری بخشی از آرای اندیشوران جریان اسلامگرای سنتی و مدرن پیش از انقلاب اسلامی که در تحلیل الگوهای مردمسالاری دینی به کار میآید را تحلیل کند. (هدف) این مقاله، با کاربست روش توصیفی- تحلیلی، تلاش میکند آرای آن دو را تصویرسازی و نسبت آرای آنان را با نخبهسالاری پیش از انقلاب اسلامی بیان کند. (روش) کارآمدی نظری دو الگوی دموکراسی مسئولانه طباطبایی و دموکراسی متعهدانه شریعتی در شرایط قبل و گرایش به الگوی مطرح شده از سوی امام خمینی، نکتة جدید این نوشتار بهشمار می رود. (یافته)
الگوشناسی
مردمسالاری دینی
دموکراسی
علامه طباطبایی
دکتر شریعتی
2014
09
06
35
60
https://ipr.isri.ac.ir/article_44975_adf82e3d0fa27876d589236b492c9623.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1393
2
5
زمینه، امکان و دورنمایی از الگوی تشکیل قطب جهانی اسلام
غلامرضا
خواجه سروی
مسعود
کریمی بیرانوند
اندیشة اتحاد اسلامی از دیرباز، بهویژه در دو قرن اخیر، دغدغة برخی از نخبگان و اندیشمندان مسلمان بود. با این حال، هنوز، با وجود آمادهتر شدن شرایط داخلی و خارجی برای همگرایی مسلمانان و تصریح رهبر معظم انقلاب اسلامیa به لزوم ایجاد قطب جهانی اسلام - که ضرورتی شرعی و عقلی دارد و آرمانی تاریخی است - ، همچنان درک مناسبی از صورتبندی اتحادیة اسلامی و نقشة تحقّق آن در دست نیست. البته، عدم انتشار آثار چشمگیر در این زمینه، بر سختی برونرفت از این بحران افزوده است. در این شرایط، آیا میتوان از راه بررسی وضعیت و موقعیت کشورهای اسلامی، الزامات و راهکارهای تحقّق قطب جهانی اسلام را در الگویی نظری شفاف، ارائه کرد؟ (سؤال) دستیابی به قطب جهانی اسلام نیازمند استقرار حکومتهای دینی - مردمی، اتحادِ بیشتر دولتهای اسلامی و استقلال از قدرتها و اتحادیههای بینالمللی است. (فرضیه) مقصد مقاله آن است که نشان دهد کشورهای اسلامی چگونه میتوانند با رویآوردن به مردمسالاری دینی، نخستین مقدمة تشکیل یک قطب بینالمللی اسلامی را فراهم آورند. (هدف) ارائة چارچوبی برای تشکیل قطب جهانی اسلام - به شیوة نظریة مبنایی (روش) ایفای نقشی اثرگذار در هندسة قدرت جهانی با حفظ حاکمیت کشورهای اسلامی، از راه اصل دعوت به پذیرش جهانی حکومت اسلامی، یافتة دستاورد مقاله حاضر است. (یافته)
جهان اسلام
رهبر انقلاب
امت اسلامی
بین الملل اسلام
اتحاد اسلامی
2014
09
06
61
84
https://ipr.isri.ac.ir/article_44976_f233d4e5810d04a7eeb58b9861ca5450.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1393
2
5
آسیبشناسی بومیسازی نظام فلسفی- سیاسی ابونصرفارابی
حمید
نساج
بیش از هزار سال پیش، ابونصر محمد فارابی به ترسیم نظامی فلسفی- سیاسی مبتنی بر پیوند عقل و شرع دست یازید که حاصل آن (مدینة فاضله) از چنان اتقان نظری برخوردار گردید که در آثار اکثر فلاسفة بعدی بازتولید شد، اما در مقام عمل، هیچ مدینه یا جامعهای را سراغ نداریم که براساس مدینة فاضلة فارابی در طول این هزار سال سامان عینیت یافته باشد. دشواریهای تحقق عینی چنین جامعهای چیست؟ (سؤال) مدعای اصلی این نوشتار آن است که حتی در صورت ارائة تبیین نظری دقیق و متقنی از علم اسلامی- بومی، تا زمانی که این دانش در سامانهای از شیوة زیست اسلامی و روند پیچیدة معیشت با جامعه و سیاست سازوار نگردد، در سطح تئوریک باقی خواهد ماند و به فرجامی که فارابی پیمود، گرفتار خواهد شد.(فرضیه) طرح چنین موضوعی از آن رو مهم است که نشان می دهد چگونه می توان مشکلات تحقق عملی حوزه های تئوریک دانش اسلامی را بازیافت و در رفع آن، کوشید (هدف) که این امر، در پرتو مقایسه نگاه فارابی و ابنخلدون به بازگشودن بن بستهای اجتماعی،میسر است.(روش) راهکاری که ابن خلدون و نه فارابی پیش گرفت می تواند چراغی راهی برای امروز باشد.(یافته)
آسیبشناسی
بومیسازی
ابونصر فارابی
ابنخلدون
زیست اسلامی
2014
09
06
85
106
https://ipr.isri.ac.ir/article_44977_7aba2fbf223741eaecb38452f622d98a.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1393
2
5
تحلیل گفتمانی سیاستخارجی آیتاللهخامنهای (گفتمان تعاملگرایی ضد نظام سلطه)
ناصر
اسدی
سیاست خارجی هر کشور رویکردها و ایستارهای آن را نسبت به نظام و روابط بینالملل نمایان میسازد. در جمهوری اسلامی ایران، نقش رهبری در سیاست خارجی، ویژه و برتر است. در این مقاله برآنیم تا دیدگاه ایشان به سیاست خارجی را در چارچوب گفتمان «تعاملگرایی ضد نظام سلطه» به بازخوانی، رویکردی که تاکنون چندان مورد بررسی قرار نگرفته بپردازیم. در این مبحث، چنین پرسشی به میان میآید که گفتمان سیاستِ خارجی جمهوری اسلامی در اندیشة آیتالله خامنهایa چگونه صورتبندی میشود؟(سؤال)از دید نگارنده، این موضوع در چارچوب گفتمان تعاملگرایی ضد نظام سلطه ـ که از سوی خود ایشان نیز، بیان شده ـ درکشدنی است. (فرضیه) با تحلیل گفتمانی بیانات مقام معظم رهبریa، میتوان نشان داد که این گفتمان، دنبالة رویکرد امام خمینی است و با محوریت تعاملگرایی ضد نظام سلطه قرار دارد. (هدف) رهیافت نظری پژوهش، نظریة تحلیل انتقادی گفتمان در برداشتی است که ارنستو لاکلا، شنتال موفه و نورمن فرکلاف از آن به دست دادهاند. (روش) استواری سیاست خارجی بر دو بنیاد سلبی و اثباتی، برخورداری از ماهیتی مستقلانه و ضد سلطه، و بهرهمندی از گرایش ایدئولوژیک – استراتژیک از دستاوردهای این مقاله است. (یافته)
آیتالله خامنهای
گفتمان
سیاست خارجی
جمهوری اسلامی
تعاملگرایی ضد نظام سلطه
2014
09
06
107
132
https://ipr.isri.ac.ir/article_44978_3c9a13719f151679a872a579322af623.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1393
2
5
مفهومسازی جریانهای نواندیشی دینی معاصر در سه حوزه ضرورت، امکان و رویکرد نظری
محمد
عبداللهپورچناری
حمید
سجادی
مرتضی
باقیان زارچی
نواندیشی دینی، که ویژگی دورة معاصر است،با مدرنیته همزاد است؛ داعیان بسیار یافته، به گونهای که هریک از آنها، آنچنان مفهوم نواندیشی را بر خویش منطبق میکنند که عرصه را برای حضور دیگران در دایرة نواندیشی دینی، تنگ مینمایند. این امر، هر معیار و ملاکی را برای ارزیابی جریانهای نواندیش دینی به چالش میکشد. بدان سبب که تلاشهای علمی برای تفکیک جریانها در سه حوزة ضرورت، امکان و رویکرد نظری صورت نپذیرفته است. چگونگی جداسازی مفهومی گونههای متنوع نواندیشی دینی پرسشی است که این مقاله در پی پاسخگویی به آن است.(سؤال)به نظر میرسد با صورتبندی جریانهای نواندیشی دینی در حوزههای پیشگفته، بتوان به پرسش یادشده پاسخ داد. (فرضیه) بنابراین، غرضْ مفهومسازی سازههای تعدد نواندیشی دینی با توانایی در قابلیت سنجش و مقایسه است. (هدف) درنتیجه، مقالة حاضر بر آن است، مسائل اصلی هریک از جریانهای نواندیشی دینی - از جمله مسئلة رابطه میان دین و مدرنیته - را شناسایی کند و آنها را پیرامون نقطة عزیمتشان در سه مفهوم ضرورت، امکان و رویکرد نظری بازتولید نماید. (روش) این مقاله با رد نگاه درونی و بیرونیِ مصداق نگر و تنها با تأکید بر مفهومسازی میکوشد طیفبندی خاصی از جریانهای نواندیش دینی عرضه کند.(یافته)
سنت
مدرنیته
نواندیشی دینی
ضرورت
امکان
رویکرد نظری
2014
09
06
133
154
https://ipr.isri.ac.ir/article_44979_556de3fda83ba050b4bc80e1d9b99c6c.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1393
2
5
خاورمیانه اسلامی؛ محور سیاست خارجی آمریکا در دو دهه اخیر
ماشاءالله
حیدرپور
محمدمهدی
آذری نجفآبادی
آمریکا از جنگ جهانی دوم عملاً گام در عرصة سلطهگرایی جهان گذاشت، اما در این دوران (جنگ سرد) سیاست خارجی خود را بر اروپا استوار ساخت موضوعی که کمتر مورد کنکاش قرار گرفته است، از این رو، چرایی رویکرد آن به خاورمیانة اسلامی پس از حادثة یازدهم سپتامبر2001 م. به مسئلهای تبدیل شد که مقالة حاضر در پی کاویدن آن بر اساس اسناد امنیت ملی آمریکا است! در نوشتار پیش رو با این پرسش روبرو هستیم: علل اصلی محوریت خاورمیانة اسلامی در سیاست خارجی آمریکا با تأکید بر شباهت و تفاوت راهبردهای بوش و اوباما چیست؟(سؤال)به نظر میرسد که پاسخ آن را باید ناشی از تغییر ساختار نظام بینالملل و دگرگونی در راهبردهای کلان آن کشور دانست. (فرضیه) در این مقاله برآنیم تا با درک علل اصلی توجه سیاست خارجی آمریکا به منطقه، تصویری جدید از سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانة اسلامی بر اساس شباهتها و تفاوتهای راهبردهای امنیت ملی بوش و اوباما عرضه کنیم. (هدف) نیل به این هدف به شیوة مقایسهای و تحلیلی میسر شده است. (روش) از دستاوردهای مقاله پیبردن به شباهت راهبردهای امنیت ملی بوش و اوباما در عناصری چون برتریجویی، تلاش برای تبدیلشدن به قدرتی هژمون و تلاش ناموفق در بهرهگیری از قدرت هوشمند، و کشف تفاوتهای آنها در تعیین تهدیدهای اعلامی و نیز در یکجانبهگرایی بوش و چند جانبهگرایی اوباما است. (یافته)
آمریکا
خاورمیانه اسلامی
راهبرد امنیت ملی
سیاست خارجی
یازدهم سپتامبر
2014
09
06
155
182
https://ipr.isri.ac.ir/article_44980_900e7da812393c0ffb6572c699068669.pdf