2024-03-29T09:31:23Z
https://ipr.isri.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7300
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1396
5
12
اصل بقاء رویکرد رئالیستی در روابط بینالملل ازمنظر اندیشۀ اسلامی
محمد جواد
هراتی
رضا
سلیمانی
اصل بقاء در رویکرد رئالیستی،پدیدهای نو به شمار میرود (تاریخچه)؛ اما مبانی، چرایی و نقد آن ازمنظر اندیشۀ اسلامی، موشکافانه حلاجی نشده است (پیشینه)! این رویکرد میتواند شامل دو زیرشاخۀ اساسی باشد: اول، ارزیابی مبنای داروینیستی اصل بقاء در نظریۀ رئالیستی؛ و دوم، ارزیابی تفاوت در مدلول «بقاء» در رویکرد اسلامی در یک طرف، و نظریۀ رئالیستی در طرف دیگر (مسئله). ازاینرو، پرسش اصلی این است که زیرساخت داروینیستی اصل بقاء چگونه در چهارچوبِ اندیشۀ اسلامی قابل تجزیهوتحلیل است (سؤال)؟ نوع متفاوت نگاه اسلام به موضوع بقاء و هدف از تشکیل نظام سیاسی، علت اساسی شکاف در رویکرد اسلامی و غربی دربارۀ اصل بقاست (فرضیه). مقالۀ حاضر، با آشکار ساختن زیرساخت داروینیسم اجتماعی اصل بقاء در رویکرد بینالمللی رئالیستها، به نقد و ارزیابی آن ازمنظر اندیشۀ اسلامی میپردازد (هدف). این نوشتار، در چهارچوب مفهوم شالودهشکنی ژاک دریدا، خواهد کوشید از مفهوم بقاء، بهعنوان یکی از اصلیترین مفاهیم مطرح در تبیین بهاصطلاح واقعگرایانۀ روابط بینالملل، ساختارشکنی کند و زمینۀ بازاندیشی در این اصل را فراهم سازد (روش)؛ و کشف نقاط اختلافبرانگیز در رویکرد اسلامی و غربی دربارۀ اصل بقاء در روابط بینالملل از دستاوردهای مقاله است (یافته).
اصل بقاء
رئالیسم
دفاع
تعاون
حیات طیبه
حفظ نظام و اسلام
2018
02
20
11
34
https://ipr.isri.ac.ir/article_58611_9899372a909880120271278876788f89.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1396
5
12
دگردوستی و سیاست: مطالعهای تطبیقی بین جان رالز و شهید مطهری
سیدرضا
موسوی
کیامرث
جهانگیر
دگردوستی با رواج ارزشهای اومانیستی رنسانسی، در مغربزمین به بوتۀ فراموشی رفت و با گسترش حوزۀ نفوذ غرب، به شرق هم راه یافت (تاریخچه) و به همین نسبت، اصل و مقایسه آن با فرهنگ دیگر، مورد توجه جدی قرار نگرفت (پیشینه). حقوق فرد در اندیشۀ سیاسی، زمانی معنا مییابد که تصوری از دیگری نیز داشته باشیم. تعامل بین حقوق فرد و نیازهای دیگری تحت عنوان دگردوستی یا عبارات و واژههایی با همین معنا و مفهوم ازسوی صاحبان اندیشه، بررسی و در پذیرش و رد آن، استدلال شده است (مسئله). بنابراین، در این مقاله پرسش مهم ناظر بر چگونگی نظر دو اندیشمند یعنی جان رالز و مرتضی مطهری درخصوص نقش دگردوستی در سیاست میباشد (سؤال). بهنظر میرسد که بین دو اندیشمند، اختلاف نظر دربارۀ نقش دگردوستی در سیاست جدی است (فرضیه). ازاینرو، غرض اصلی مقاله، فهم و تحلیل مفهوم دگردوستی و بیان ارتباط آن با سیاست نزد رالز و مطهری است (هدف). در این بررسی، یک مطالعه تطبیقی صورت خواهد گرفت که مبتنی بر دادههای کتابخانهای است و با تحلیل محتوا، نتایج مد نظر محقق خواهد شد (روش). رالز، دگردوستی را مانع عدالت سیاسی میداند؛ درحالیکه مطهری، نهتنها آن را مانع عدالت سیاسی نمیداند، بلکه موجب قوام ارزشهای انسانی میشمرد (یافته).
دگردوستی
سیاست
دیگری
رالز
مطهری
اسلام و لیبرالیسم
2018
02
20
35
60
https://ipr.isri.ac.ir/article_58612_0aab0ea868d58246697e0d40b800bd05.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1396
5
12
معیارهای عدالت سیاسی در اسلام: رویکردی انسانشناختی
محمد
شجاعیان
محمدرضا
طاهری
هر نظریهای دربارۀ عدالت، مستلزم تبیین مجموعهحقوقی برای انسان است؛ زیرا این حقوق همان چیزهایی هستند که نظریۀ عدالت قرار است شیوۀ توزیع خاصی برای آنها ارائه دهد (تاریخچه). تبیین معیارهای عدالت سیاسی ازمنظر انسانشناختی در متون دینی، موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است (پیشینه). ازاینمنظر، مسئلهای بدیع، ناکاویده و جدید است (مسئله). سؤال مقالۀ حاضر، آن است که ایدۀ دوساختی بودن وجود انسان ازمنظر دینی چه تأثیری در نظریۀ عدالت در عرصۀ سیاست دارد (سؤال)؟ پژوهش حاضر، ضمن تلاش برای اثبات ایدۀ دوساحتی بودن انسان، دو نوع حقوق را برای انسانها در نظر میگیرد (فرضیه). در پاسخ به این سؤال، متون دینی با این غرض (هدف) و با روشی توصیفی تحلیلی (روش) مورد تحلیل قرار میگیرد؛ تا دلالتهای سیاسی تلقی شده از انسان در نظریهپردازی دربارۀ عدالت تبیین شود. درنتیجه، تلقی اسلامی از ماهیت انسان، موجب میشود که هر برداشتی از عدالت معطوف به هر دوی این حقوق باشد. آنچه دراینمیان اهمیت دارد، آن است که مبنای توزیع قدرت سیاسی در جامعه، بستگی بهمیزان رشد و تعالی فرد، متفاوت خواهد بود. این تفاوت در نظام توزیع قدرت در تقابل با اندیشههای قراردادگرایانۀ مدرن است که ساحت فطری و الهی وجود بشر را انکار میکنند (یافته).
عدالت
سیاسی
ماهیت انسان
حقوق و اسلام
2018
02
20
61
83
https://ipr.isri.ac.ir/article_58614_b8e7409beabb75ce7f298ac0745e6a90.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1396
5
12
تولید علوم سیاسی بومی ازمنظر جامعهشناسی معرفت؛ با تأکید بر عامل مذهب
عباسعلی
رهبر
امیررضا
صفاریان خوزانی
گذار از دورۀ بیثباتی به زمانۀ تثبیت نظام جمهوری اسلامی و داعیۀ تمدنسازی آن و همچنین ناکارآمدی علوم سیاسی موجود در تبیین و تحلیل پدیدههای بومی، لزوم تجدیدنظر در علوم سیاسی را بهاتفاق دانشمندان این حوزه تبدیل کرده است (تاریخچه)؛ موضوعی که ضرورتهای مطالعات نظری آن را بیشازپیش گوشزد میکند (پیشینه). مذهب بهعنوان یکی از مهمترین مؤلفههای جامعۀ ایرانی، تأثیر بسزایی در تولید و توسعۀ علوم سیاسی بومی دارد که نیازمند بررسی و واکاوی است (مسئله). ازاینرو، مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که تأثیر مذهب بهعنوان مؤلفهای اجتماعی بر تولید و توسعۀ علوم سیاسی بومی در جمهوری اسلامی ایران چیست (سؤال)؟ مذهب بهعنوان یکی از مؤلفههای جامعۀ ایرانی، بیشترین تأثیر همسو را بر تولید و گسترش علوم سیاسی بومی و تعین اجتماعی آن بهمثابه معرفت دارد (فرضیه). مقاله درصدد بررسی مقتضیات همسوی مذهب بر تولید این علم (هدف) براساس چهارچوب نظری جامعهشناسی معرفت با رویکرد تفسیری است (روش). مقاله ضمن اشاره به تأثیر عمیق عامل مذهب (بهعنوان یک مؤلفه اجتماعی) بر تولید علوم سیاسی بومی (بهعنوان معرفت)، پیشنهادهایی برای بیشینه کردن تأثیر مؤلفههای همسو ارائه میدهد که اغلب متمرکز بر دو نهاد حوزه و دانشگاه و همگرایی و همافزایی آن دو است (یافته)
علوم سیاسی
بومی
مذهب
جامعهشناسی
معرفت و ایران
2018
02
20
85
108
https://ipr.isri.ac.ir/article_58615_2a06d89abf9a8fe3cdec9b84ce858a15.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1396
5
12
اصل عزت و تسامح و رابطۀ آن با نرمش قهرمانانه در مذاکرات سیاسی ازدیدگاه اسلام
عزت الله
معتمد
احمد
رضائی
محمد
ستوده
از گذشته، سیاستمداران ایرانی مذاکراتی را برپایۀ منافع ملی با کشورهای مختلف انجام دادهاند (تاریخچه)؛ اما ضوابط اسلامی آن، حتی در نظام جمهوری اسلامی ایران، بهصورت مدون در دسترس نبوده است (پیشینه). ازاینرو، گاه عدم کاربست اصل عزت یا ابهام در مفهوم و ماهیت اصل تسامح، باعث ایجاد چالش و تناقض در دیپلماسی کشور شده است (مسئله). بنابراین، با این پرسش روبهروییم که: کدام تسامح در عرصۀ سیاست خارجی ازدیدگاه اسلام، پسندیده و با نرمش قهرمانانه همراه است (سؤال)؟ تسامح یا نرمشی ازدیدگاه اسلام پذیرفتنی است که همراه با عزت و اقتدار باشد و جلوی هرگونه نفوذ و تسلط دشمن را بگیرد (فرضیه). ازآنجاکه منطق انقلاب اسلامی در تعامل با دنیا «لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُونَ» است، هدف تحقیق حاضر تبیین اصل عزت و همچنین واکاوی تسامح (نرمش) ازدیدگاه اسلام است (هدف). ازاینرو، در این مقاله از روش پژوهشی توصیفی- تحلیلی استفاده شده است (روش). نتایج این تحقیق، نشان میدهد که کاربست اصل عزت بهصورت توأمان با اصل تسامح (نرمشی قهرمانانه)، میتواند با پرهیز از تحمل زورگویی نظام سلطه و قدرتهای مستکبر، موجبات اقتدار و عزت و منافع ملی و مصالح دینی را در عرصههای مختلف تأمین کند (یافته).
عزت
تسامح
نرمش قهرمانانه
مذاکرۀ سیاسی
و اسلام
2018
02
20
109
129
https://ipr.isri.ac.ir/article_59511_5e1b1b0e1556f2425ec4809bdf937bab.pdf
پژوهش های سیاست اسلامی
سیاست اسلامی
2345-5705
2345-5705
1396
5
12
هندسۀ نفوذ سیاسی و تأثیر تهدیدهای آن بر امنیت ملی؛ با تأکید بر رهنمودهای رهبری
مرتضی
توکلی
مرتضی
مطهری فرد
نفوذ، پدیدۀ تازهای نیست و مطالعه دربارۀ آن، قدمت طولانی ندارد (تاریخچه)! پس از انقلاب اسلامی، بهرغم مواجهبودن دستگاهها با آن، به مطالعۀ جامع نفوذ، توجه همهجانبه نشده و تنها به ابعاد امنیتی آن پرداخته شده است (پیشینه). هشدارهای فراوان رهبر معظم انقلابa درمورد نفوذ، محقق را بر آن داشته است که به چرایی این تأکیدات، مخاطب این تأکیدات و چگونگی اثرگذاری این امر توجه کند (مسئله). ازاینرو، سؤال اصلی تحقیق پیشرو، این است که هندسۀ نفوذ سیاسی در کلام رهبری چگونه ترسیم شده است(سؤال)؟ طبق تعاریف موسعی که از امنیت ملی صورت گرفته، لازم است پدیدۀ نفوذ را با نگاه به آن مورد توجه قرار دهیم (فرضیه). نگارندگان بهدلیل نوپایی بحث نفوذ، بیشتر در پی تجمیع مدلول سخنان رهبری در طی سالیان گذشته بوده (هدف) و تحلیلهای میانرشتهای و تخصصی مبتنی بر دستهبندی ارائهشده از مجموع سخنان رهبری در این تحقیق را به محققان دیگر واگذاردهاند (روش). در خلال مطالعۀ سخنان رهبری در این تحقیق، این نکته به دست میآید که نفوذ، پدیدهای همهجانبه بهلحاظ روش و مخاطب، متناسب با نقاط ضعف، زایلکنندۀ نقاط قوت است و راه شناخت نفوذ و اشخاص و طیفهای مورد نفوذ واقعشده، تمسک به سنجش تقویت یا تضعیف عناصر انقلابی، مُعّد قوت در امنیت ملی است (یافته).
نفوذ
امام(ره)
رهبری(ره)
حکومت اسلامی
امنیت ملی و تهدیدها
2018
02
20
131
157
https://ipr.isri.ac.ir/article_59512_39a865b3f86a70dbf782385f04f00d49.pdf