مضامین و قضایای بنیادین سیاست و مدیریت جهادی امیرالمؤمنین در نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی

3 مدرس حوزه علمیه قم

4 دانشجوی دکتری دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

مدیریت جهادی کلیدواژه‎ای نوظهور در دانش سازمان و مدیریت است که در مدت‎زمان کوتاهی، توجه صاحب‎نظران بسیاری را به خود جلب کرده است. ازآنجاکه این مفهوم ریشه در فرهنگ اسلامی دارد، می‎تواند زمینۀ انتقال ظرفیت‎های موجود در پدیده «جهاد» به‎عنوان یک پدیدۀ ریشه‎دار ایدئولوژیک را در فضای سازمان و مدیریت و نیز مدیریت سیاسی جامعۀ اسلامی فراهم کند. این سؤال مطرح است که باتوجه‎به در دسترس بودن نهجالبلاغه به‎عنوان مهم‎ترین منبع دسترسی به بیانات امیرالمؤمنین† خصوصاً در دوران حاکمیت ایشان بر جامعه، آیا می‎توان مضامین و قضایای بنیادین مرتبط با سیاست و مدیریت جهادی ایشان را استخراج کرد. لذا هدف از این پژوهش، به دست آوردن مضامین و قضایای بنیادین سیاست و مدیریت جهادی در سیره و سخنان امیرالمؤمنین† در نهجالبلاغه است تا بتواند معیاری فرازمانی و فرامکانی ارائه کند. در این پژوهش با استفاده از استراتژی پژوهش «مطالعه موردی» و ذیل آن، با به‎کارگیری روش «تحلیل مضمون»، با استفاده از نرم‎افزار تحلیل کیفی مکس کیودا، تمام متن نهجالبلاغه در قالب 5255 کُد و در ده سطح تحلیل شد. یافته‎های این پژوهش، مضامین شکل‎گرفته‎ای در سطوح ده‎گانه هستند که ذیل سه بُعد «محیط امیرالمؤمنین†»، «ویژگی‎های ایشان» و «نظام سیاست و مدیریت جهادی» طبقه‎بندی شدند و شبکه مضامین منسجمی حول این موضوع به دست آمد. همچنین بیست‎ونه قضیه بنیادین توصیفی مبتنی بر این شبکه به دست آمد. به‎عنوان نتیجه نهایی پژوهش داده‎های به‎دست‎آمده از شبکه مضامین و قضایای بیست‎ونه‎گانه مبتنی بر آن در قالب سه بُعد، ده مؤلفه و سی‎ودو شاخص بازآرایی شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Fundamental Themes and Theorems of Amir Mu’menan’s Jihadi Politics and Management in Nahj al-Balaghah Using Content Analysis

نویسندگان [English]

  • Aliakbar Ofjei 1
  • Vahid Khashei 2
  • Ahmad Farbehi 3
  • Davood Khozaei 4
1 Professor of the Department of Business Management, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University
2 Associate Professor, Department of Business Management, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University
3 Qom seminary teacher
4 PhD Student, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University
چکیده [English]

Jihadi management is a new keyword in organizational and management knowledge that has attracted the attention of many experts in a very short time span. Since this concept is rooted in Islamic culture, it can provide the basis for transferring of the existing capacities in the phenomenon of “Jihad” as a rooted ideological phenomenon in the area of organization and management, as well as the political management of Islamic society. Considering the availability of Nahj al-Balaghah as the most important source of access to the statements of the Amir al-Mu’menin, especially during his rule over society, the question is whether the fundamental themes and theorems related to his Jihadi politics and management can be elicited? Therefore, in order to provide a criteria beyond time and space, this study aims to elicit the basic themes and theorems of Jihadi politics and management in the life and speech of Amir al-Mu’menin in Nahj al-Balaghah. The entire text of Nahj al-Balaghah was analyzed while being hinted in 5255 codes and in ten levels using the MAXQDA qualitative analysis software by the strategy of “case study” method and subsequently the “content analysis” method. The findings of this study are the formed themes at ten levels, which were classified under the three dimensions of “Amir al-Mu’menin’s milieu”, “his characteristics” and “Jihadi politics and management system.” And a network of coherent themes related to this issue, as well as, twenty-nine basic descriptive theorems based on this network was obtained. As a final result of the research, the data obtained from the network of themes and the twenty-nine theorems based on that network were rearranged in the form of three dimensions, ten components and thirty-two indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jihadi Politics
  • Jihadi Management
  • Amir al-Mu’menin
  • Nahj al-Balaghah
  • Content Analysis
احمدزاده، سیدمرتضی و دیگران (1396). درآمدی بر مدیریت جهادی مبتنی بر آموزه‌های نهج‌البلاغه و سیره امامین انقلاب اسلامی و شهدا، تهران، انتشارات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق.
اصلی‌پور، حسین (1395). درآمدی بر نظریه مدیریت جهادی، تهران، انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
خادمی، حسینعلی (1394). تأثیر ویژگیهای رهبر در مدیریت جهادی بر عملکرد مدیران رسانه‌ای، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت رسانه، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
خاشعی، وحید (1395). «کاوشی در مؤلفه‌های مدیریت جهادی با الهام از فرهنگ جهادی انقلاب اسلامی»، در: مقالات برگزیده نخستین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی، تهران، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران (شهرداری تهران)
ذاکری قزاآنی، زهرا (1393). تأثیر مدیریت جهادی بر اثربخشی سازمان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
علی‌اصغرزاده رومیانی، حسین (1394). تحلیل سیستمی سبک مدیریت جهادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
فلیک، اووه (1394). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران، نشر نی.
قاضی میرسعید، سیدعلیرضا و حسین تاج‌آبادی (1395). «مفهوم توسعه و پیشرفت در اندیشه مقام معظم رهبری(مدظله)»، فصلنامه مدیریت اسلامی، س 24، ش 3، ص 147-169.
گنجعلی، اسدالله و دیگران (اسفند 1393). «شایستگی‌های مدیریتی مدیران جهادی: تحلیلی داده‌بنیاد»، در: مقالات برگزیده نخستین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی، تهران، دبیرخانه دائمی مدیریت جهادی.
لطیفی، میثم و دیگران (اسفند 1393). «طراحی الگوی شایستگی مدیران جهادی با رویکرد ساختاری تفسیری (ISM)»، در: مقالات برگزیده نخستین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی، تهران، دبیرخانه دائمی مدیریت جهادی.
محمدزاده، علی (اسفند 1393). «شناسایی مؤلفه‌های مدیریت جهادی»، در: مقالات برگزیده نخستین گردهمایی سراسری مدیریت جهادی، قم، مرکز نشر هاجر.
محمدی سیاهبومی، حمیدرضا (1395). رابطه مدیریت جهادی و استراتژی‌های اقتصاد مقاومتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
نجفی، محمد (1393). حکومت اسلامی از مبانی تا مقاصد، تهران، دفتر نشر معارف.
Braun, V. and V. Clarke (2006). Using Thematic Analysis In Psychology, Qualitative Research In Psychology, 3(2). ISSN 1478-0887, p. 77-101.
Cresswell, John W. (2017). Qualitative Inquiry & Research Design, Choosing Among Five Approaches, California, SAGE Publications.