تحلیل فرصت‎های ایران در عراقِ پساصدام در پرتو الگوی رفتاری امریکا در مدیریت بحران این کشور

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت ‎علمی و استادیار روابط بین ‎الملل دانشگاه رازی

2 دانش‎ آموخته کارشناسی ارشد روابط بین ‎الملل دانشگاه رازی

چکیده

بعد از حملات تروریستی یازدهم سپتامبر 2001، امریکا در قالب جنگ پیش‎دستانه و مبارزه با تروریست، در مارس 2003 عراق را اشغال کرد و از این طریق به دنبال گسترش نفوذ خود در منطقه خاورمیانه بود. ایالات متحده پس از اشغال عراق سعی در مدیریت بحران داشت که با ناکامی مواجه شد. این بحران تأثیرات عمیقی نه‎تنها بر عراق بلکه بر کشورهای منطقه و ازجمله ایران بر جای گذاشت. در پژوهش‎های انجام‎شده در این زمینه، تنها به یک بُعد موضوع توجه داشته‎اند. لذا آنچه در این مقاله به‎عنوان سؤال اصلی مطرح شده این است که الگوی رفتاری امریکا در مدیریت بحران عراق چه فرصت‎هایی برای ایران به دنبال داشته است؟ فرضیه مقاله این‎گونه مطرح است که ناکارآمدی الگوی رفتاری امریکا در عراق، سبب فراهم شدن فرصت‎هایی برای ایران شده است. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی–تحلیلی و روش گردآوری داده‎ها، کتابخانه‎ای و اینترنتی است. هدف از این پژوهش، تحلیل فرصت‎های ایران در عراق پساصدام در سایه الگوی رفتاری امریکاست. یافته‎های پژوهش نیز حاکی از آن است که ناتوانی امریکا در عراق باعث دستاوردهایی برای ایران نظیر افزایش نفوذ سیاسی و توان اثرگذاری در منطقه، افزایش تراز تجاری و اقتصادی ایران با عراق، افزایش نفوذ در میان گروه‎های عراقی به دلیل بی‎اعتمادی به ایالات متحده، تقویت محور مقاومت و افزایش قدرت نرم شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing Iran’s Opportunities in Post-Saddam Iraq in light of the US Model of Behavior in Crisis Management of this country

نویسندگان [English]

  • farzad rostami 1
  • ghudrat ahmadian 1
  • sajad javanmard 2
1 Faculty member and assistant professor of international relations at Razi University
2 Graduate of Razi University International Relations
چکیده [English]

Following the terrorist attacks of September 11, 2001, the United States occupied Iraq in March 2003 in the form of beforehand war and fighting against terrorism, seeking to expand its influence in the Middle East. After the occupation of Iraq, the United States tried to manage the crisis, but failed. The crisis has had a profound effect not only on Iraq but also on countries in the region, including Iran. In the surveys conducted in this field, only one dimension of the subject has been considered. Therefore, the main question raised in this article is, what opportunities the US model of behavior in managing the Iraq crisis has provided for Iran? The hypothesis of the article is that the inefficiency of the American model of behavior in Iraq has provided opportunities for Iran. The research method in this article is descriptive-analytical and the data is gathered via library and internet. The aim of this study is to analyze Iran’s opportunities in post Saddam Iraq in the light of the US behavioral model. The findings also depict that US incompetence in Iraq has led to some achievements for Iran, such as an increase in political influence and influence in the region, increase in Iran’s trade and economic balance with Iraq, and increase in influence among Iraqi groups due to their mistrust to the United States, strengthening the axis of resistance and increasing the soft power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crisis Management
  • USA
  • Iraq
  • Iran
  • Behavioral model
اسدی، علی‌اکبر (1387). عراق پس از صدام و بازیگران منطقهای، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، گروه پژوهش‌های سیاست خارجی.
کاظمی، علی‌اصغر (1366). مدیریت بحران‌های بین‌المللی، تهران، وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
واعظی، محمود (1387). رویکرد گروه‌های داخلی به ایران و امریکا در عراق پس از صدام و بازیگران منطقه‌ای، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
ـــــــــــــــ (زمستان 1390). بحران‌های سیاسی و جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه: نظریه‌ها و روندها، تهران، وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
مقالات[f1] 
اسدی، علی‌اکبر (زمستان 1393). «ایران و امریکا در عراق: تنوع کنش‌ها»، فصلنامه روابط خارجی، س 6، ش 4.
اسلامی، مسعود و علی شمس‌آبادی (پاییز 1397). «عوامل ناکامی همه‌پرسی جدایی اقلیم کردستان عراق»، فصلنامه ژئوپلیتیک، س 14، ش 3.
پشنگ، اردشیر و زهرا زمردی (پاییز 1393). «بررسی تحولات سیاسی عراق در پرتو سیاست خارجی ایران، ترکیه و عربستان»، فصلنامه سیاست خارجی، س 28، ش 3.
جفره، منوچهر و دیگران (بهار 1390). «سیاست خارجی امریکا و کردهای عراق»، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم سیاسی و روابط بینالملل، دوره چهارم، ش 14.
رستمی، فرزاد و دیگران (بهار 1395). «نظام امنیت منطقه‌ای در خلیج فارس و تأثیر آن بر امنیت ملی عراق پس از صدام»، فصلنامه راهبرد، س 25، ش 78.
زروندی، محمد و فاضل فیضی (بهار 1390). «تجزیه و تحلیل سیاست خارجی امریکا در عراق پس از 11 سپتامبر 2001»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، ش 14.
سردارنیا، خلیل‌الله (تابستان 1391). «عراق؛ استمرار خشونت و رؤیای دمکراسی: یک تحلیل چندسطحی»، فصلنامه راهبرد، س 21، ش 63.
سهرابی، محمد (تابستان 1396). «تهاجم نظامی امریکا به عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، س 10، ش 38.
شریفیان، جمشید و دیگران (زمستان 1393). «حاکمیت شیعی عراق و تأثیر آن بر امنیت سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه امنیت‌پژوهی، س 13، ش 48.
عطایی، فرهاد و دیگران (پاییز 1390). «دیپلماسی عمومی و قدرت نرم؛ ایران و امریکا در عراق جدید»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره چهل‌ودوم، ش 3.
میلر، بنجامین (پاییز و زمستان 1376). «الگوی رفتاری قدرت‌های بزرگ در مدیریت بحران‌های بین‌المللی»، ترجمه و تلخیص قدرت احمدیان، مجله سیاست دفاعی، شماره مسلسل 20-21.
نوازنی، بهرام و زهرا عبادی (بهار و تابستان 1396). «بررسی تأثیر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران بر اهداف و منافع راهبردی امریکا در عراق نوین»، دوفصلنامه سیاست و روابط بین‌الملل، س 1، ش 1.
نیاکوئی، سیدامیر و سجاد مرادی کلارده (بهار 1394). «رقابت قدرت‌های منطقه‌ای در عراق»، فصلنامه روابط خارجی، س 7، ش 1.
نیکوبین، حسن و محسن جلیلوند (بهار 1395). «نگاهی به روابط ایران و عراق بعد از سقوط صدام»، فصلنامه منافع ملی، س 1، ش 3.
Bongers, Rob (Winter 2012). "Iran's Foreign Policy Towards Post-Invasion Iraq", Jurnal of politics International study, v. 8, p. 124-160.
Kamrava, Mehran (2011). The Changing International Relations Of The Persian Gulf In The International Politics Of The Persian Gulf, Syracuse University Press.
Katzman, Keneth (2005). Iraq: Election And New Government, CRS Report for Congress, Received through the CRS Web. https://www.everycrsreport.com/files/20050511.pdf