بررسی سرمایۀ اجتماعی در تحقق و تداوم آرمان های انقلاب اسلامی از منظر آموزه های دینی با تاکید بر دیدگاه امام خمینی(ره)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)

2 استادیار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی شاهرود

3 دانش ‎آموخته حوزه علمیه قم، کارشناسی ارشد علوم سیاسی و پژوهشگر پژوهشکده سیاسی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)

چکیده

سرمایۀ اجتماعی از سرمایه‎ های کلیدی در هر جامعه است که نقش به‌ سزایی در کارآمدی حکومت و تأمین رفاه پایدار دارد. شناختی دقیق از سرمایۀ اجتماعی و مؤلفه‏ های آن، از مقدمات ضروری کاربست آن در راستای تحقق اهداف خرد و کلان جامعه است. انقلاب اسلامی ایران برآمده از متن دین اسلام و براساس اندیشه‎ های نشئت‌‌ گرفته از آن، به‌‌ ویژه دیدگاه امام‌‌ خمینی(ره) است؛ ازاین ‌‌رو مراجعه به منابع اصیل دینی و اندیشۀ امام(ره) در زمینۀ سرمایۀ اجتماعی که برای تسهیل و تسریع در تحقق آرمان‎های انقلاب اسلامی اهمیت بسزایی دارد. البته با وجود اهمیت موضوع، تاکنون پژوهش‎های بسیاری در این زمینه صورت نگرفته است؛ ازاین‌‌رو این مقاله درصدد بررسی کارکرد سرمایۀ اجتماعی در تحقق و تداوم آرمان‎ های انقلاب اسلامی از منظر آموزه‎ های دینی با تأکید بر دیدگاه امام‌‌ خمینی(ره) است. برای رسیدن به این هدف نیز در قالب چهارچوبی مفهومی، از روش مطالعۀ پژوهشی ـ تحلیلی ـ استنباطی استفاده شده است. یافته‎ های مقاله نشان می ‌دهد که در اندیشۀ امام خمینی(ره)، بر اهمیت سرمایۀ اجتماعی، حفظ، تقویت و به‌کارگیری آن در تحقق و تداوم آرمان‎ های انقلاب اسلامی، به ‎ویژه احیای هویت اسلامی، استقلال، عدالت و آزادی تأکید شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Social Capital in Realizing and Continuing the Ideals of the Islamic Revolution from the Perspective of Religious Teachings with Emphasis on Imam Khomeini’s (r.a) Viewpoint

نویسندگان [English]

  • Sayyed Razi Sayyednejad 1
  • Aliasghar Nasiri 2
  • Mohammad Mahdi sepehr 3
1 Researcher of Imam Sadegh Institute of Islamic Sciences
2 Assistant Professor and faculty member of Shahroud University of Technology
3 Graduate of Qom Seminary, Master of Political Science and Researcher of Imam Sadeq Islamic Research Institute
چکیده [English]

 In any society, the social capital is one of the key assets that plays a significant role in government efficiency and providing a sustainable welfare. Having the accurate knowledge regarding the social capital and its components is one of the necessary preconditions for its use in order to achieve the micro and macro goals of the society. The Islamic Revolution of Iran is derived from the context of the religion of Islam and based on the ideas derived from it, especially the views of Imam Khomeini (r.a). On that account, referring to the original religious sources and the ideology of Imam Khomeini (r.a) in the field of social capital is one of the ways that is very important in facilitating and accelerating the realization of the ideals of the Islamic Revolution. Despite this importance, up to date, not much research has been done in this field. Therefore, this article seeks to examine the social capital in the realization and continuity of the ideals of the Islamic Revolution from the perspective of religious teachings with emphasis on the views of Imam Khomeini (r.a). In order to achieve this goal, the method of studying inferential analytical research has been used in the form of a conceptual framework. One of the findings of the present article is that in Imam Khomeini’s (r.a) ideology based on the Islamic verses and traditions, issues regarding the importance of social capital, maintaining and strengthening it in the realization and continuation of the ideals of the Islamic Revolution, especially the revival of the Islamic identity, independence, justice and freedom, have been greatly emphasized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Khomeini (r.a)
  • Social Capital
  • Ideals of the Islamic Revolution
  • Religious Teachings
قرآن‌کریم.
ابوالحسنی، سیدرحیم (1392). «کارکردهای سیاسی سرمایۀ اجتماعی؛ سرمایۀ اجتماعی و سیاست»، سیاست جهانی، سال دوم، ش 4، 69-87.
افسری، علی (1391). «سرمایۀ اجتماعی در اسلام»، پژوهشهای میان‌‌رشتهای قرآن کریم، 101-118.
افسری، علی و امیرخادم علیزاده (1395). «تأثیر آموزه‎های اعتقادی و اخلاقی اسلام بر سرمایۀ اجتماعی مسلمانان جهان (با تأکید بر شاخص اعتماد تعمیم‌‌یافته)»، پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، 6(23)، 45-58.
امام‎جمعه‎زاده، سیدجواد و راضیه مهرابی‎کوشکی (1394). «الگوی اعتماد سیاسی با تأکید بر دیدگاه امام خمینیŠ با استفاده از تئوری زمینه‎ای(GT)»، مطالعات انقلاب اسلامی، 12(42)، 117-138.
تاجبخش، کیان (1384). سرمایۀ اجتماعی(اعتماد، دموکراسی و توسعه)، ترجمۀ افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، نشر شیرازه.
حلوانی، حسین (1408ق). نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم، مدرسة الإمام المهدی.‏.
خضری، محمد (1385). «دولت و سرمایۀ اجتماعی»، مطالعات راهبردی، 9(31)، 31-51.
دوورژه، موریس (1362). روشهای علوم اجتماعی، ترجمۀ خسرو اسدی، تهران، امیرکبیر.
شریفیان‎ثانی، مریم (1380). «سرمایۀ اجتماعی: مفاهیم اصلی و چهارچوب نظری»، رفاه اجتماعی، 1(2)، 5-18.
شهید ثانى، زین الدین بن على ‏(1390ق). کشف الریبة، بی‎جا، دار المرتضوی للنشر.
شهید ثانى، زین الدین بن على (1409ق). ‏منیة المرید، قم، مکتب الإعلام الإسلامی‏.
طباطبایی، محمدحسین (1374). ترجمه تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
طوسى، محمد بن الحسن‏ (1390ق). الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
فوزی، یحیی (1389). اندیشۀ سیاسی امام خمینی، قم، نشر معارف.
کافی، مجید (1396). «هدفمندی و آرمان‎گرایی در سبک زندگی اسلامی»، پژوهشنامۀ سبک زندگی، 3(5)، 119-141.
کلینی، محمدبن‌‌یعقوب (1429ق). الکافی، قم، دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.‏
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم‏افزارهای نور.
مکارم شیرازى، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامی.
موسوی الخمینی (امام خمینی)، سیدروح‌الله (1378). صحیفۀ امام، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ.
ـــــــــــ (1380). وصیتنامه سیاسی الهی امام خمینیŠ، تهران، موسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ.
ـــــــــــ (1394). چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ.
ـــــــــــ (بی‎تا). کشف اسرار، قم، آزادى.
نصراللهی، زهرا و نظام‎الدین مکیان و راضیه اسلامی (1394). «سرمایۀ اجتماعی و مؤلفه‎های آن در اسلام»، اقتصاد و بانکداری اسلامی، 10(13)، 21-38.
نورى، حسین‌بن‌محمدتقى ‏(1408ق). مستدرک‏الوسائل و مستنبطالمسائل‏، قم، مؤسسة آل‎البیت‰.
Kaasa, A. (2009). “Effects of Different Dimensions of Social Capital on Innovative Activity: Evidence from Europe at the Regional Level”, Technovation University of Tartu, 29(3), 218- 233.
Parts, E. (2013). “The Dynamics and Determinants of Social Capital in the European Union and Neighbouring Countries”. XXI International Conference on Economic Policy in EU States – year2013, University of Tartu and Tallinn Technical University, Janeda, Estonia, June, 27-28.
Putnam, R. D.(1995). “Bowling Alone: America's Declining Social Capital”, Journal of Democracy” 6 (1), 65-78.