ماهیت قدرت نرم مطلوب از منظر قرآن

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم حدیث جامعة المصطفی (ص) العالمیه

2 استاد دانشگاه عالی دفاع ملی

3 استادیار گروه قرآن و علم، جامعه المصطفی (ص) العالمیه

چکیده

قدرت نرم اصطلاحی نوپدید در ادبیات سیاسی دنیاست. در علوم سیاسی تعریف ‌های گوناگونی، که عمدتاً از دانشمندان غربی بوده، از آن صورت گرفته است. در فضای علمی داخل کشور ج.ا.ا نیز این تعریف‌ ها بر فضای علمی سایه افکنده است. آنچه در این بین ضروری می‎نماید بازتعریف ماهیت این قدرت از دیدگاه قرآن‌کریم است به‌ عنوان متنی که بیانگر کلام خداوند می ‎باشد. این مقاله با رویکرد کیفی تحلیلی – توصیفی متنی و با روش تفسیر اجتهادی قرآن به قرآن به این پرسش که دیدگاه قرآن دربارۀ ماهیت قدرت نرم مطلوب از نظر اسلام چیست؛ پرداخته است. در نتیجۀ این پژوهش به دست آمد که برخلاف تعریف ‌های غربی، ماهیت قدرت نرم از دیدگاه قرآن نه تنها شامل تأثیرگذاری از طریق جاذبه بر جامعه هدف است، بلکه شامل قدرت بازدارندگی هم شده و زمینه‎ های تطمیع نرم و تهدید نرم را نیز دربر می ‎گیرد. ازطرف ‌دیگر، قدرت نرم رابطه ‎ای دوسویه میان مردم و جوامع با همدیگر نیست، بلکه رابطه ‎ای سه سویه است که در جانب اصلی آن خداوند به‌ عنوان تنها قدرت مطلق عالم قرار دارد. همچنین منابع أخذ شده در ماهیت قدرت نرم الهی در قرآن منحصراً در حیطه اوامر الهی بوده و تخطی از آن خروج قدرت نرم را از جنبۀ الهی بودن به شیطانی بودن، باعث می‎گردد و این نکته همان فارق اساسی در مطلوبیت قدرت نرم محسوب می‎شود. نکتۀ آخر اینکه مؤلفه ‎های قدرت نرم که در ماهیت آن أخذ می‎ شوند اعم از مادی و معنوی است، برخلاف تعریف غربی که توجه خاص به عوامل مادی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Nature of the Desirable Soft Power from the Perspective of the Noble Qur’ān

نویسندگان [English]

  • Mohsen Khoshfar 1
  • Hossein Assarian Nejad 2
  • Sayyid Hamid Jazayeri 3
1 An Assistant Professor Hadith Sciences, Al-Mustafa International University
2 Professor at the Higher National Defense University
3 Assistant Professor of Quran and Science Department, Al-Mustafa International University
چکیده [English]

Soft power is an emerging term in the world’s political literature. In political science, various definitions have been given to it, mainly by the Western scholars. In the scientific atmosphere of the Islamic Republic of Iran, these definitions have also overshadowed the scientific atmosphere. What is necessary in the meantime is to redefine the nature of this power from the perspective of the noble Qur’ān as a text that expresses the word of God. With a qualitative analytical-descriptive textual approach and with the ijtihadi method of interpretation of the noble Qur’ān, this article has answered the question regarding the view of the noble Qur’ān on the nature of the desired soft power from the Islamic point of view. In conclusion, this research found that, contrary to the Western definitions, the nature of soft power, from the noble Qur’ān’s point of view, not only includes influencing the target community through attraction, but also includes the deterrent power, as well as areas of soft bait and soft threat. Soft power, on the other hand, is not a two-way relationship between people and societies, but a three-way relationship in which God on its main side, is the sole absolute power of the universe. Also, the sources taken from the nature of the divine soft power in the noble Qur’ān are exclusively in the realm of divine commands, and violating it causes the departure of the soft power from the aspect of being divine to being evil, and this is the fundamental difference in the desirability of the soft power. The last point is that the components of the soft power that are taken in its nature are both material and spiritual, contrary to the Western definition which pays special attention to the material factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nature of the Soft Power
  • the Noble Qur’ān
  • the Desired Soft Power
  • Islam
  • Interrogative Interpretation
قرآن کریم، ترجمۀ آیت الله مکارم شیرازی، قم، دار القرآن الکریم، چاپ دوم.
آقا مهدوی، اصغر و مهدی نادری باب اناری (پاییز و زمستان 1390). «کاربرد قدرت نرم از ناحیۀ استکبار؛ رویکردی قرآنی»، دو فصلنامۀ دانش سیاسی، سال هفتم، ش 2، ص 167-204.
ابن فارس‌بن‌زکریا، ابوالحسین احمد (1404 ق). معجم مقائیس اللّغه، مصحح عبدالسّلام محمد هارون، چاپ اوّل، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
‌‌اصفهانی، حسین‌بن‌محمد راغب (1412 ق). مفردات الفاظ القرآن، مصحح صفوان عدنان داودی، دارالعلم - الدّار الشّامیه، لبنان ـ سوریه، چاپ اوّل.
افتخاری، اصغر (1391). «مفهوم و جایگاه جنگ نرم در گفتمان انقلاب اسلامی»، فصلنامۀ پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی، سال اوّل، ش 2.
افتخاری، اصغر (1390). «اسلامی نمودن روابط بین‌‌الملل، رویکردی قرآنی»، مجموعه مقالات اخلاق و روابط بین‌‌الملل، دانشگاه امام صادق†.
پوراحمدی، حسین (1389). قدرت نرم و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، قم، چاپ اوّل، مؤسسۀ بوستان کتاب.
پورطاهر زرعی، محمدتقی (1391). قدرت نرم در اندیشۀ امام خمینیŠ، پایان‌‌نامۀ ارشد، دانشگاه امام صادق†.
جمعی از نویسندگان (1389). قدرت نرم و امنیت نرم «چالشها و راه‌‌کارهای فراروی جهان اسلام»، ترجمۀ میثم شیروانی، دانشگاه امام صادق†، تهران.
حمیری، نشوان‌بن‌سعید (1420 ق). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، دارالفکر المعاصر، بیروت، چاپ اوّل.
دوورژه، موریس (1354). اصول علم سیاست، ترجمۀ ابوالفضل قاضی، تهران، شرکت سهامی کتاب‎های جیبی.
دهخدا، علی‌اکبر (1340). لغت‌نامۀ دهخدا، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم (از دورۀ جدید).
 
‌‌دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1390). «فنّاوری‎های قدرت در جنگ نرم»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال چهاردهم، ش 1، ص 5-30.
راسل، برتراند (1367). قدرت، ترجمۀ نجف دریابندری، انتشارات خوارزمی، تهران.
ریمون، آرون (بهار 1386). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمۀ باقر پرهام، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، چاپ هشتم.
طباطبایی، محمدحسین (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ پنجم.
‌‌فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد. العین، تصحیح مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، نشر هجرت، قم، چاپ دوم.
‌‌فیّومی، احمدبن‌محمد مقری (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب شرح الکبیرللرّافعی، منشورات دارالرّضی، چاپ اوّل.
قاضی‎زاده، کاظم (1396). تفسیر موضوعی (ج1)، مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه قرآن و حدیث، قم.
قهرمان‌پور، عسگر (1393). دانشنامه قدرت نرم، انتشارات دانشگاه امام صادق†، تهران، چاپ اوّل.
کاشانی، ملافتح‌اللّه (1336). منهج الصّادقین فی الزام المخالفین، انتشارات محمدحسن علمی، تهران.
کرباسی عامل، وحید (تیر 1391). پایان‌‌نامۀ قدرت نرم از نگاه قرآن، دانشگاه امام صادق†.
گالبرایت، جان کنت (1366). کالبد شناسی قدرت، ترجمۀ احمد شهسا، بی‌جا، تهران.
لوکس، استیون (1370). قدرت: فرانسانی یا شر شیطانی، ترجمۀ فرهنگ رجایی، تهران، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
لی، می‎جیانگ (1390). قدرت نرم چین، ترجمۀ عسگر قهرمان‌پور بناب، دانشگاه امام صادق†، تهران.
مصطفوی، حسن (1402 ق). التّحقیق فی کلمات القرآن الکریم، چاپ اوّل، تهران، مرکز الکتاب للتّرجمة و النّشر.
نای، جوزف (1387). قدرت نرم (ابزارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل)، ترجمۀ سیدمحسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، دانشگاه امام صادق†، تهران.
وبر، ماکس (1388). مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی، ترجمۀ احمد صدارتی، نشر مرکز، تهران، چاپ هشتم.
هاشمیان‌‌فرد، زاهد (1390). جنگ نرم از نگاه قرآن کریم، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی، چاپ اوّل.
Axford Advanced Learner’s Dictionary of current English, seven edition, AS Hornby, Oxford University press, 2005.
Reinold,Theresa (2003). softpower in foreign policy, Germany, Berlin,VDV Verlag.