تربیت سیاسی در اندیشه آیت الله خامنه ای بر اساس نظریه فطرت
DOR: 20.1001.1.23455705.1399.8.17.4.6

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی در اسلام دانشگاه شهید بهشتی

2 استادیار علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

یکی از وجوه تربیت، تربیت سیاسی است که از مهمترین مکانیسم های شهروندپروری به شمار می آید. رویکرد های تربیت سیاسی اسلامی، منبعث از الهیات دینی – انسانی است، بنابراین سیاست ملازم با تربیت اخلاقی و متضمن سعادت دنیوی و اخروی جوامع اسلامی است. چنین استنباط و جایگاهی از مفهوم تربیت سیاسی، مطالعه اصول و مولفه های تربیت سیاسی را در اندیشه متفکران و رهبران اسلامی، ضروری می نماید. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و بهره از چارچوب نظری فطرت، مفهوم تربیت سیاسی در اندیشه آیت الله خامنه ای بررسی می شود. بنابراین سوال مقاله به چگونگی تربیت سیاسی در اندیشه آیت الله خامنه ای اشاره دارد و فرضیه مقاله این است که اندیشه آیت الله خامنه ای با ابتنا بر نظریه فطرت انسان، مفاهیمی همچون عدالت خواهی، مشارکت طلبی، آزادی خواهی و مسئولیت پذیری را از اصول بنیادین تربیت سیاسی اسلامی، قلمداد نموده که با تقویت دو حوزه بینش و نگرش شهروندان، جهت دهی به ایستارها و رفتارهای شهروندان را به عهده دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political Education in Ayatollah Khamenei's thought based on the theory of Nature

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Abdullahnasab 1
  • Najmeh Keikha 2
1 Master student of political thought in Islam, Shahid Beheshti University
2 Assistant Professor of Political Science, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

One of the aspects of education is political education which is one of the most important mechanisms of citizenship. The approaches of Islamic political education are derived from religious-human theology; therefore, politics is associated with moral education and ensures the worldly and hereafter happiness of Islamic societies. Such an inference and position of the concept of political education necessitates the study of the principles and components of political education in the minds of Islamic thinkers and leaders. In this research, using descriptive-analytical method and using the theoretical framework of nature, the concept of political education in Ayatollah Khamenei's thought is examined. Therefore, the question of the article refers to the modality of political education in Ayatollah Khamenei's thought, and the hypothesis of the article is based on Ayatollah Khamenei's thought on the theory of human nature, concepts such as justice, participation, freedom and responsibility which are considered as the basic principles of Islamic political education that strengthens the two areas of citizens’ insight and attitude responsible for directing the attitudes and behaviors of citizens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Education
  • Politics
  • Man
  • Nature
  • Ayatollah Khamenei
قرآن کریم.
ارسطو (1378). سیاست، ترجمه حمید عنایت، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
اسمتیت، فیلیپ جی (1387). فلسفه آموزش و پرورش، ترجمه سعید بهشتی، مشهد، شرکت به نشر.
افتخاری، اصغر و حمید مهجور (1395). «الگوی تربیت سیاسی از دیدگاه شهید مطهری»، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال دهم،  شماره 36، پاییز، ص77-98.
باقری ، خسرو (1387). درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
بانکی پور فرد، امیرحسین و احمد قماشی (1380). تعلیم و تربیت از دیدگاه مقام معظم رهبری، تهران، نشرتربیت اسلامی.
بهشتی، سعید (1385). «مبانی معرفت‎شناسی تعلیم و تربیت با تأکید بر حکمت متعالیه صدرایی»، فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی، سال دوم، شماره 3، بهار،صص101- 120.
جراحی دربان، مهدی و مجید بابازاده و رمضانعلی رود مقدس (1393). «مبانی، اصول و روش‎های تربیت سیاسی در اسلام از منظر قرآن»، فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، سال یازدهم، شماره 31، زمستان،صص95- 112.
جوادی آملی، عبدالله (1381). شمس الوحی تبریزی، قم، اسراء.
ـــــــــــــــ (1386). فطرت در قرآن، قم، اسراء.
ـــــــــــــــ (1389). توحید در قرآن، قم، اسراء.
حسینی‌زاده، سیدعلی (1399). «غایت تربیت از دیدگاه اسلامی»،  فصلنامه تربیت اسلامی، سال پانزدهم، شماره 31، بهار،صص67-87.
خمینی، روح الله (1377). شرح جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ.
ـــــــــــــــ (1381). صحیفه نور، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ، جلد1 و14.
داودی، محمد و مهدی فاضلی دهکردی (1394). «بررسی اهداف تربیت سیاسی در قرآن کریم با تأکید بر مبانی و اصول تربیتی». دو فصلنامه آموزه‎های تربیتی در قرآن و حدیث، سال اول، شماره 2، پاییز و زمستان،صص19-40.
داوری اردکانی، رضا (1390). درباره تعلیم و تربیت در ایران، تهران، سخن.
رشیدزاد، فتح الله (1393). تبیین فرازهای از اندیشه‎های نظامی دفاعی فرماندهی کل قوا، تهران، دانشگاه افسری امام علی†، جلد8.
رنجبر، مقصود (1387). «تربیت سیاسی در چارچوب نظام‎های سیاسی و نظریه‎های مختلف»، راه تربیت، شماره 5، تابستان،صص155-175.
سایت آیت‎الله خامنه‎ای به نشانی  https://farsi.khamenei.ir
شاطری، روح الله (1392). مسئولیت اخلاقی حکومت دینی، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه و فرهنگ اسلامی.
شاه آبادی، محمد علی (1387). شذرات المعارف، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
شاهرودی، سید محمود (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، مؤسسه دائره المعارف، فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
شکوهی، غلامحسین (1372). مبانی و اصول آموزش و پرورش، مشهد، آستان قدس رضوی.
ضمیری، محمدرضا (1380). «تربیت و جامعه»، معرفت، شماره 45، شهریور، ص48-58.
طباطبایی، جواد (1387). زوال اندیشه سیاسی در ایران، تهران، کویر.
طباطبایی، محمد حسین (1372). المیزان، قم، جامعه مدرسین، جلد 9، 10 و 14.
علم الهدی، جمیله (1391). نظریه اسلامی تعلیم و تربیت (مبانی آموزش رسمی)، تهران، دانشگاه امام صادق†.
قادری، حاتم (1370). اندیشه سیاسی غزالی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت خارجه.
قانع، احمدعلی و سینا عصاره نژاد دزفولی (1396). «دلالت‎های نظریه تربیت در نظام تربیتی اسلام»، دوفصلنامه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، سال پنجم، شماره 9، پاییز و زمستان،صص1-27.
قلتاش، عباس (1391). «مبانی اجتماعی و سیاسی تعلیم و تربیت: بررسی تطبیقی رویکردها و دیدگاه‎های شهروندی»، دوفصلنامه پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت، سال دوم، شماره1، بهار و تابستان، ص47-64.
مرزوقی، رحمت الله و سیروس حدادنیا (1393). فطرت بنیاد (تربیت رویکردی به تعلیم و تربیت اسلامی)، تهران، آوای نور.
مصباح یزدی، محمدتقی (1380). آموزش عقاید، قم، شرکت چاپ و نشر بین الملل.
مطهری، مرتضی (1373). فطرت، تهران، صدرا.
ـــــــــــــــ (1381). مجموعه آثار، قم، صدرا، جلد 3.
ملکی، حسن (1388). برنامه ریزی درسی، راهنمای عمل، تهران، انتشارات مدرسه.
میراحمدی، منصور (1387). «اصول و مبانی تربیت سیاسی در متون و منابع دینی»، مطالعات فقه تربیتی، شماره 5، ص95-122.
ندائی، هاشم (1374). «نگاهی گذرا به مبانی تعلیم و تربیت در رئالیسم اسلامی: تأثیر مقولات فلسفی بر جنبه‎های مختلف تعلیم و تربیت»، فصلنامه مصباح، سال چهارم، شماره 15، پاییز،صص8- 18.
نصری، عبدالله (1372). مبانی انسان‎شناسی در قرآن، تهران، مؤسسه تحقیقاتی و انتشاراتی فیض کاشانی.
نلر، جورج فردریک (1387). آشنایی با فلسفه آموزش و پرورش، ترجمه فریدون بازرگان دیلمقانی، تهران، سمت.
نهج البلاغه.
نیلی، محمدرضا و دیگران (1393). «بررسی میزان سواد سیاسی و اجتماعی شهروندان بزرگسال شهر اصفهان»، جامعه‎شناسی کاربردی، شماره ۵۴ ،صص49-60.
هابز، توماس(1395). بهیموت یا پارلمان طولانی، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نی.