حیات طیبه و شاخص‌های آن در شبکه مفهومی توسعه سیاسی در قرآن

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

2 . دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

چکیده

قرآن،«تبیان کل شئ» است، ازاین‌رو، بیان هیچ نکته‌ای را درباره حیات انسان، فروگذار نکرده است(تاریخچه)؛ اما شاخص‌های توسعه سیاسی به‌مثابه دال مرکزی حیات طیبه قرآنی همچنان مبهم باقی مانده است (مسئله). موضوعی که تاکنون در چهارچوب یک مدل مفهومی به دقت بررسی نشده است (پیشینه). توجه به این مسئله، پرسش پژوهش حاضر، دربارة مختصات توسعه سیاسی در قرآن را درپی دارد.(سؤال). پاسخ احتمالی به این پرسش، مبتنی است بر موضوعیت‌یافتن توسعه سیاسی قرآنی در شبکه‌ای مفهومی که در آن نشانه‌های رحمانی توسعه سیاسی در ترابط و تعامل پیرامون محور رشد و کمال انسان مقوم و مفصل‌بندی می‌شوند (فرضیه)، کشف شبکه‌ای که انسان و جامعه انسانی از مضایق و محدودیت‌های حیات نفسانی در پرتو سیاستی الهی به نوعی از حیات به نام حیات طیبه وارد شوند، مقصد این مقاله است (هدف). روش این تحقیق، از نوع کیفی و به‌صورت تحلیلی تبیینی است (روش). یافته‌های پژوهش نیز نشان می‌دهد که مؤلفه‌های توسعه سیاسی از منظر قرآن ذیل دال مرکزی حیات طیبه قرار گرفته، و بر عقلانیت، مشروعیت، مشارکت سیاسی، مشورت و مفاهمه، نظارت بر قدرت و مهرورزی مشتمل می‌باشد (یافته).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Pure Life and its Criteria in the Conceptual Network of Political Development in the Quran

نویسندگان [English]

  • Ali Bagheri Dolatabadi 1
  • Mohammad Bagheri 2
1 Assistant Professor of Political Science, Yasouj University
2
چکیده [English]

The Quran "explains everything clearly", therefore, it has not ignored any point about human's life (History), but criteria of political development as the nodal points of Quranic pure life (Hayat al-Tayyibah) have still remained vague (Problem). An issue which has not been investigated carefully as a conceptual model (Background). Considering this issue entails the question of this research about the features of political development in the Quran (Question). The possible answer to this question is based on the Quranic political development in the conceptual network in which divine signs of political development are articulated in the interconnections and interactions about the center of human promotion and perfection (Hypothesis), discovering a network through which human and human community can enter a life called pure life by getting rid of the straits and limitations of worldly life in the light of a divine policy is the aim of this article (Objective). The research method was qualitative in analytical-explanatory form (Methodology). Findings also show that components of political development from the viewpoint of the Quran are below the nodal point of pure life and include rationality, legitimacy, political participation, consultation and communication, supervision on power and affection (Finding).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Development
  • Islam
  • Conceptual network
  • Pure Life
  • the Quran
قرآن کریم
الامام علی‌بن‌ابی‌طالب† (1385). نهج‌البلاغه، تدوین سیدرضی، ابوالحسن حسین‌بن‌محمد، ترجمه محمد دشتی، قم، مؤسسه انتشارات دارالعلم، خطبه‌های 21، 26، 34 و 88؛ حکمت‌های 6، 333 و 374؛ نامه 1.
آذرنوش، آذرتاش(1380). تاریخ زبان و فرهنگ عربی، تهران، سمت.
آقا بخشی، علی و افشاری‌راد،مینو(1379). فرهنگ علوم سیاسی، تهران، چاپار.
ابن منظور، جمال الدین(1405). لسان العرب، قم، نشر ادب الحوزه، ج 8.
ایزوتسو، توشیهیکو(1378). مفاهیم اخلاقی، دینی در قرآن، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، نشر فرزانه.
جعفری، یعقوب(1376). تفسیرکوثر، قم، هجرت، ج2.
حویزی، عبدعلی‌بن‌جمعه(1383). تفسیر نورالثقلین، ترجمه هاشم رسولی محلاتی،قم، ج 1، 2 و 3.
(امام) خمینی، روح‌الله(1373). حکومت اسلامی، تهران، مؤسسه‌ تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ، ج 1.
ــــــــــ (1378). صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ، ج 1 و 13.
خوری، فیلیپ(1310). تاریخ عرب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
رازی، حسین‌بن‌علی(1408). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ج 5 و 15.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد(1404). مفردات الفاظ القرآن، قم، مکتبه نشر الکتب.
سبحانی، جعفر(1385). حکومت اسلامی و چشم‌اندازها، قم، مؤسسه امام صادق†.
‌قطب، ابن ابراهیم شاذلی، سیدبن (1412). فی ظلال القرآن، بیروت ـ قاهره، دارالشروق، ج 1.
سیف زاده، سید حسین(1368). نظریه‌های مختلف در روابط بین الملل، تهران، نشر سفیر.
طباطبایی، سید محمد حسین(1417). ‏ المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج 1، 2، 3، 4، 5، 6، 9، 10، 11، 12، 13، 15، 18و 19.
طبرسی، فضل‌بن‌حسن(1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، ج 2، 3، 4، 7، 9.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1364). اخلاق ناصری، تهران، خوارزمی.
طیب، سید عبد الحسین(1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، ج 12.
عاملی، علی‌بن‌حسین(1413). الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، قم، دار القرآن الکریم‏، ج1 و 11.
علی بابایی، غلامرضا (1369). فرهنگ و علوم سیاسی، تهران، شرکت نشر و پخش ویس.
علی‌دوست، ابوالقاسم(1381). فقه و عقل، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد‌بن‌عمر(1420). مفاتیح الغیب، بیروت،: دار احیاء التراث العربی، ج 4.
فضل الله، سید محمدحسین(1414). اسلوب الدعوه فی القرآن، بیروت، دار الملاک.
ــــــــــ (1419،). تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دار الملاک للطباعه و النشر، ج 8 و 18.
قرشی، سید علی اکبر(1377). تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ج 2.
قوام، عبدالعلی(1371). توسعه سیاسی و تحول اداری، تهران، قومس.
کرمانی، ناظم الاسلام(1377). تاریخ بیداری ایرانیان، تهران، پیکان.
کلینی، محمد‌بن‌یعقوب(1388). اصول کافی، تهران، نشر دار الکتب الاسلامیه، ج 1.
کوفی، ابن عثم(1371). الفتوح، بیروت، دارالفکر، ج 5.
گنابادی، سلطان محمد(1408). بیان السعادهْْ فی مقامات العبادهْْ، بیروت،مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ج 4.
مجلسی، محمدباقر(1403). بحارالانوار، تحقیق محمدباقر بهبودی، بیروت، داراحیاء التراث العربی،
ج 1 و 72.
محمدی ری شهری، محمد(1374). میزان الحکمه، قم، دارالحدیث، ج 10.
مطهری، مرتضی(1361). پیرامون انقلاب اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
ــــــــــ (1352). عدل الهی، تهران، نشر انتشار.
ــــــــــ (1372). مجموعه آثار، تهران، صدرا، ج 3 و 17.
مکارم شیرازی، ناصر(1374). تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، ج 1، 3، 4، 6، 7، 11، 22، 27 و 32.
مک‌لین، ایان (1387). مکتب سیاسی آکسفورد، ترجمه حمید احمدی، تهران، میزان.
نائینی، محمدحسین(1377). تنبیه الامه و تنزینه المله، قم، مؤسسه احسن الحدیث.
نراقی، ملا احمد(1377). معراج السعادة، هجرت‌، قم، ج2.
هانتینگتون، ساموئل (1370). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه‌ محسن ندانی، تهران،انتشارات علم.