تحلیل گفتمانی جهانی‌شدن و ظهور اسلام سیاسی سلفی‌ـ جهادی در خاورمیانه عربی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

چکیده

در چند قرن اخیر، دربارة تأثیر غرب بر شرق، پژوهش‌هایی صورت گرفته (تاریخچه)، اما چنین تتبعاتی اغلب عالمانه نبوده است(مسئله)؛ درنتیجه، ریشه‌یابی میزان و شیوة اثرپذیری‌های گوناگون  شرق از غرب پاسخ‌های علمی نیافته است (پیشینه). این پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش کلیدی است که جهانی‌شدن چگونه باعث ظهور گفتمان اسلام سیاسی سلفی‌ـ جهادی در منطقة خاورمیانه شده است(سؤال)؟ جهانی‌شدن با تشدید بحران معنا، به تقویت گفتمان اسلام سیاسی سلفی‌ـ جهادی در منطقه خاورمیانه منجر شده است (فرضیه). مقالة پیش‌رو درپی کشف چگونگی ظهور گفتمان اسلام سیاسی سلفی‌ـ جهادی داعش، و جبهه النصره است (هدف). این پژوهش که بر پایه روش تحلیل گفتمان سامان‌یافته (روش)، نشان می‌دهد که جهانی‌شدن در منطقة خاورمیانه با به‌چالش‌کشیدن هویت‌های حاکم، ضرورت جست‌وجوی معنای غلط را تشدید کرده است. سلفی‌گری، نیز از پاسخ‌هایی است که به این نیاز داده شده است. آنها با انحصاری کردن چنین معنایی، با تکیه بر مفاهیمی چون شریعت، رهبری، جهاد، بازگشت به سلف و تقابل با سکولاریسم در صدد ایجاد هویت‌های به‌ظاهر مقاومی‌اند که بیش از آنکه به ایجاد انسجام و حمایت از افراد در برابر دنیای خصمانة بیرونی باشد، اسلام مقاومت‌گرا را می‌شکند (یافته).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Discourse Analysis of Globalization and the Emergence of Salafi-Jihadi Political Islam in the Arabic Middle East

نویسندگان [English]

  • Alireza Samiee Esfahani 1
  • Hamdollah Akvani 1
  • Mohsen Shafiei Seifabadi 2
1 Assistant Professor of Political Science Department, Yasouj University
2 PhD Student in Political Science, Yasouj University
چکیده [English]

In the past recent centuries, some research projects have been conducted on the influence of the West on the East (History), but such investigations have not often been scientific (Problem); consequently, tracing the roots of the extent and methods of the influences of the West on the East have not been scientifically answered (Background). The present research seeks to answer this fundamental question that how globalization caused the emergence of the discourse of salafi-jihadi political Islam in the Middle East region (Question)? By increasing the crisis of meaning, globalization has led to the strength of the discourse of salafi-jihadi political Islam in the Middle East region (Hypothesis). The present article seeks to discover how the discourse of salafi-jihadi political Islam of Daesh and Jibhat al-Nusrah emerged (Objective). The present research, which is conducted based on the discourse analysis method, shows that how globalization in the Middle East region increases the necessity of searching for false meaning by challenging dominant identities. Salafism is also among the answers which are given to these needs. By making these meaning exclusive to themselves, and by focusing on concepts like shariah, leadership, jihad, returning to predecessor (salaf), and confronting secularism, they seek to create identities which are apparently strong, but instead of creating integrity and protecting the people against the apparently hostile external world, they destroy resistant Islam (Findings).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Globalization
  • Crisis of Meaning
  • Discourse Analysis
  • Salafi Identity
  • Arabic Middle East
قرآن کریم.
اسلامی، علی (1392). تحلیل بنیادگرایی خشونت‌طلب در جهان اسلام، نسخة شمارة 3256، 10/5/1392، نقل‌شده در تارنمای: http://mardomsalari.com.
اکرم عارفی، محمد (1378). «مبانی مذهبی و قومی طالبان»، فصلنامه علوم سیاسی، ش 4، بهار، ص 191-212.
آقانوری، علی (1391). «تصوّف و شریعت»، فصلنامه هفت آسمان، س 4، ش 16، زمستان، ص 233-266.
سیمکاکس، رابین (1393). «بدترین کابوس داعش، چشم‌انداز ایران»، ترجمة مهدی حبیب‌الهی، دو ماهنامة چشم‌انداز ایران، ش 89، تابستان، ص 182و183.
فیرحی، داود (1389)، گفتگو: بنیادگرایی، مهر نامه، سال اول،‌ اردیبهشت 1389، شماره 2، صص 108ـ 112.
قطب، سید (1412). فی ظلال القرآن، بیروت، دار احیاء الکتاب الغربیه، ج 7.
کاستلز، مانوئل (1380الف). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمة علی پایا، ج 1، قدرت هویت، تهران، طرح نو.
کاستلز، مانوئل (1380ب). عصر اطلاعات: ظهور جامعه شبکه‌ای، ترجمة علی پایا، ج 2، ظهور جامعه شبکه‌ای، تهران، طرح نو.
گیدنز، آنتونی (1378). تجدّد و تشخّص، ترجمة ناصر موفقیان، تهران، نشر نی.
مارش، دیوید و استوکر، جری (1389). روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمة امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران، مطالعات راهبردی.
هانتیگتون، ساموئل (1380). تمدن و بازسازی نظام جهانی، ترجمة مینو احمد سرتیب، تهران، کتابسرا.
خبرگزاری العالم، نخستین خطبة "خلیفه" در نمازجمعة اجباری، نقل شده در سایت