استاد گروه علوم سیاسی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز
چکیده
رسالت پیامبر و نهضت عظیم و تمدن‌ساز نبوی در عرصة روابط بین‌المللی و دیپلماسی، تحولات ایجابی بنیادین و سیره و سنن بدیعی را از خود بر جای گذاشته و مایة انتشار و گسترش اسلام در بسیاری از کشورها و ملل دور و نزدیک شده است. با وجود این، هنوز جای این پرسش باقی است که دیپلماسی نبوی چه ماهیت و صِبغة غالبی دارد و از چه مصادیق و کارکردی برخوردار است؟(سئوال) بدین لحاظ، این نوشتار بر این مدعا تکیه زده که ماهیت و صبغة اصلی دیپلماسی دولت نبوی بیشتر از نوع دیپلماسی عمومی و نرم‌افزارانه است که وجوه معنوی، فرهنگی و اصلاحی در آن غالب و پررنگ است. چنین امری بیانگر آن است که در نظام اسلامی، اصلی‌ترین وظیفه و کارکرد دیپلماسی اصلاح توحیدی و فرهنگی مردم و تهذیب آنها در همة سطوح ملی و جهانی است. (فرضیه) هدف در این مقاله آن است که شواهد اجمالی از وجوه دیپلماسی دولت نبوی (هدف) به شیوه توصیفی و تحلیل اسنادی ارائه گردد. (روش) توحید زیربنای دیپلماسی عمومی نبوی بوده است و این دیپلماسی، با نگرشی جهان‌وطنانه و اصلاح گرایانه و با هدف تحقق امت واحده، از راهبردهای تبلیغی و روانی مناسب و صلح‌جویانه و مسالمت‌آمیز بهره‌گیری کرده و، بدین‌وسیله، دعوتی فراگیر و جهانی و موفق را سامان داده است. (یافته)
Principles and Functions of Public Diplomacy in the Prophet's (PBUH) Conduct
نویسندگان [English]
Bahram Akhavan Kazemi
Professor of Political Science in the Law and Political Science College, Shiraz University-
چکیده [English]
The mission of the Prophet (PBUH) and his great and civilization-building movement in the field of international relations and diplomacy has created fundamental affirmative changes and has left behind novel and innovative conduct (sirah) and traditions and has become the cause of the spread of Islam in many countries and nations. However, this question still remains: what is the dominant nature of the Prophet's diplomacy and what are its instances and functions? (Question) Accordingly, the present paper relies on the claim that the basic nature of the diplomacy of the Prophet's government is mostly of public and software diplomacy in which spiritual, cultural and reform aspects are dominant and outstanding. Such an issue shows that in the Islamic system, the main duty and function of diplomacy is the monotheistic and cultural reformation of people and purifying them in all national and global levels. (Hypothesis) The aim of the present paper is to present brief evidences of the aspects of the public diplomacy of the Prophet's government (Objective) using descriptive and documentary analysis methods. (Methodology) Monotheism (Tawhid) has been the basis of the Prophet's public diplomacy and this diplomacy, having a cosmopolitan and reformist attitude and with the aim of the realization of Unified Community (ummah), has utilized proper and peaceful advertising and psychological strategies and thereby, has organized a pervasive, global and successful invitation. (Finding)
کلیدواژه‌ها [English]
Islam, Prophet's Conduct, Public Diplomacy, Politics, monotheism
مراجع
قرآن کریم.
ابن‌هشام، عبدالملک ( 1348). سیرهْْ النبی، ترجمة سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، اسلامیه، ج 2.
ـــــــــــــــــــ (بی‌تا) . سیرهْْ رسول الله، ترجمه و انشای رفیع‌الدین اسحق‌بن‌محمدهمدانی، تهران.
اب‍وداود، س‍ل‍ی‍م‍ان‌‌ب‍ن‌‌اش‍ع‍ث (۱۴08). سنن ابی‌داود، بیروت، دارال‍ج‍ل‍ی‍ل، ج 3.
احمدی، حسین علی و سید مظاهر صالحی (1383). « اصول اسلامی حاکم بر دیپلماسی با کفار (4)»، درس‌هایی از مکتب اسلام، ش 527، ص57 - 63.
حرعاملی، محمدبن‌حسن(1398). وسائل الشیعهْْ، تهران، مکتبهْْ الا سلامیهْْ، ج 11.
حسینی (ژرفا)، سیدابوالقاسم (1386). جهاد و حقوق بین الملل، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
حمیدالله، محمد (1373). حقوق روابط بین‌الملل در اسلام، ترجمه و تحقیق سیدمصطفی محقق داماد، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، ج 1.
داداش‌زاده، منصور (1385). « بررسی نکات اساسی وفود در سیرة نبوی»، پژوهشی در در سیرة نبوی (مجموعه مقالات)، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، زیر نظر رسول جعفریان، تهران، امیرکبیر، زمستان، ص385-421.
درودگر، محمدجواد (1385). «اصول اخلاقی در مدیریت نبوی»، فصلنامة حکومت اسلامی، ش 42، ص 121 - 147.
رحمانی، محمد (1385). « مصلحت در حکومت نبوی (احکام حکومتی) »، فصلنامة حکومت اسلامی، ش 42، ص 94 – 120.
الزحیلی، وهبهْْ (1992). آثار الحرب فی الفقه الاسلام، دمشق، دارالفکر.
زرگری‌نژاد، غلامحسین(1378). تاریخ صدر اسلام "عصر نبوت"، تهران، سمت.
زهیری، علی‌رضا(1385). «کارویژه‌های دولت نبوی»، فصلنامة علوم سیاسی، ش 35، ص157-172.
سبحانی، جعفر (1376). فروغ ابدیت، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
سجادی، سیدعبدالقیوم (1380). «اصول سیاست خارجی در قران»، فصلنامة علوم سیاسی، ش 15، ص 169 تا 182.
سرخسی، شمس‌الدین( 1335). شرح السیرالکبیر، حیدر آباد دکن، بی نا، ج 1 و 4.
سلطانی، اسمعیل (1388). « روابط خارجی دولت اسلامی از دیدگاه قرآن‌کریم: جنگ یا صلح؟»، معرفت، ش143، ص69-94.
سید آقایی، داود (1387). آداب دیپلماسی و فنون مذاکره، تهران، انتشارات دانشگاه تهران .
سیدرضی، ابوالحسن محمدبن حسین (1381 ). نهج‌البلاغه، ترجمة محمد دشتی، قم، مؤسسة انتشارات حضور.
سیمبر، رضا و ارسلان قربانی، ارسلان(1387). روابط بین الملل و دیپلماسی صلح در نظام متحول جهانی، تهران، سمت .
شکوری، ابوالفضل (1361). فقه سیاسی اسلام؛اصول سیاست خارجی، بی‌جا.
ضیایی بیگدلی، محمد رضا (1367). حقوق بین الملل عمومی، تهران، رشدیه .
طبری، محمدبن‌جریر (1960). تاریخ الرّسل والملوک، قاهره، دارالمعارف.
عمیدزنجانی، عباسعلی ( 1373). فقه سیاسی؛ حقوق بین الملل اسلام، تهران، امیرکبیر.
ـــــــــــــــــــــ (1379). فقه سیاسی؛ حقوق تعهدات بین المللی و دیپلماسی در اسلام، تهران، سمت.
کاتب واقدی، ابن‌سعد محمد (1374). طبقات، ترجمة محمود مهدوی دامغانی، تهران، فرهنگ و اندیشه.
ـــــــــــــــــ (1410). الطبقات الکبری، بیروت، داربیروت و دار صادر، ج 1.
گلستانی، غلام‌نبی (1386). « تاکتیک‌ها و روش‌های پیامبر در ابلاغ رسالت»، اندیشة حوزه، ش66، ص 57 - 84.
محقق داماد، سیدمصطفی(1377).« تدوین و تحول علم «سیر حقوق بین المللی اسلامی»، تحقیقات حقوقی، ش 23 - 24، ص 19 -52.
مطهری، مرتضی (1378)، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، ج16.
ابتدای صفحه