فقهِ روابط بین‌الملل

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

گرچه روابط بین‌المللی،قدمتی چند سده دارد اما علم روابط بین الملل، امری واقعی و جدید است و اینک، در قواره یک دانش و رشتة علمی خاص به نام روابط بین‌الملل،تجلی یافته و به جهت همین تازگی، زوایا و ابعاد آن به ویژه در عرصه فقه، آشکار نشده، عرصه‌ای که مورد واکاوی های علمی قرار نگرفته و در نتیجه با این پرسش مواجه هستیم که آیا می‌توان از فقهِ روابط بین‌الملل سخن گفت؟(سئوال)نگارنده با توجه به ظرفیت‌های فقه معتقد است که امکان پرداختن فقه به روابط بین‌الملل وجود داشته، البته این امر به مفهوم نادیده انگاشتن نیاز به دانش روابط بین‌الملل نیست.(فرضیه) بنابراین،نگارنده می خواهد نشان دهد: فقه روابط بین‌الملل شاخه‌ای از فقه است که با تکیه بر مبانی خاص و با به‌کارگیری الگوی روشی معینی عهده‌دار تنظیم روابط بین‌الملل امت اسلامی است(هدف) که تنها با عرضه تعریف فقه روابط بین الملل،روش و غایت آن، قابل دسترسی است.(روش)برخورداری جایگاه خاص فقهِ روابط بین‌الملل در نظریه پردازی اسلامی، امکان نامیدن آن به عنوان قواعد و قوانین شرعی ناظر به روابط امت اسلامی و  انحصاری دانستن آن برای فقه بدون نادیده انگاشتن دیگر دانش‌های سیاسی اسلامی در نظریه‌پردازی  اسلامی روابط بین‌الملل نکات مورد تأکید مقاله حاضر است. (یافته)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudence (Fiqh) of International Relations

نویسنده [English]

  • Mansoor Mir Ahmadi
Associate Professor of International Relations and Political Science Department, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Even though international relations is several centuries old, the science of international relations is new and real, and is now manifested in the form of a special knowledge and field of study called international relations and because of this novelty its dimensions especially in the field of jurisprudence are not discovered, a field which is not scientifically investigated and as a result we face this question: Can we talk about the jurisprudence of international relations? (Question) Regarding the capacities of jurisprudence, the author believes that jurisprudence can deal with international relations; of course this does not mean that the need to the knowledge of international relations is ignored. (Hypothesis) Therefore, the author wants to show that jurisprudence of international relations is a branch of jurisprudence that is charged with regulating the international relations of the Muslim Community (Islamic ummah) based on certain principles and utilizing a given methodological pattern (Objective) and its method and result are only possible by presenting the definition of jurisprudence of international relations. (Methodology) The special position of jurisprudence of international relations in Islamic theorizing, the possibility of calling it as religious rules that govern the international relations of Muslim Community and considering international relations exclusive to jurisprudence without ignoring other Islamic political sciences in Islamic theorizing of international relations are among the points which are emphasized in the present article. (Finding)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jurisprudence
  • international relations
  • political jurisprudence
  • jurisprudence of international relations
  • Muslim Community
آقایی، بهمن و  علی بابایی، علیرضا  (1365).  فرهنگ علوم سیاسی، تهران، ویس. 
الدسوقی، محمد و الجابر، امینه (1411). مقدمة فی دراسة الفقه الاسلامی، الدوحه، دارالثقافه.
الساهی، شوقی عبده (1410).  المدخل لدراسة الفقه الاسلامی، کویت، مؤسسة علی الصباح للنشر و التوزیع.
القرضاوی، یوسف (1410).  الاجتهاد فی الشریعة الاسلامیة، الکویت، دارالقلم للنشر و التوزیع.
حلی، جعفربن‌حسن (محقق حلی) (1403). معراج الاصول، قم، آل‌البیت.
ریوز، جولی  (1387). فرهنگ و روابط بین‌الملل، ترجمة محسن بیات، تهران، پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
عمید زنجانی، عباسعلی (1373). فقه سیاسی، تهران، امیرکبیر،ج2.
شبستری، محمد مجتهد و لاریجانی، صادق (1376). گفت‌وگوهای فلسفه فقه، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه قم.
شمس‌الدین، محمد‌مهدی (‌1419). الاجتهاد و التجدید فی الفقه الاسلامی، بیروت، المؤسسة الدولیة للدراسات و النشر.
لینکلیتر، اندرو (1386). نوواقع‌گرایی، نظریة انتقادی و مکتب برسازی، ترجمة علیرضا طیب، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
محمود مطلوب، عبدالمجید (1424). المدخل الی الفقه الاسلامی، القاهره، مؤسسة المختار للنشر و التوزیع.
مصفا، نسرین  (1385). سیری در تحولات آموزشی و پژوهشی علوم سیاسی وروابط بین‌الملل، تهران، پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
مؤمن قمی، محمد (1380). مبانی تحریرالوسیله الاما‌م الخمینی، تهران، مؤسسة تنظیم نشر و آثار امام‌خمینی،ج1. 
نقیب‌زاده، احمد (1369). تحولات روابط بین‌الملل، تهران، قومس.
هونتزینگر، ژاک (1369). در‌آمدی بر روابط بین‌الملل، ترجمة عباس آگاهی، مشهد، آستان قدس رضوی.