اصالت جنگ یا صلح از منظر دین با تأکید بر آیات قرآن کریم

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشکدة علوم اسلامی امام صادق

2 دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی

چکیده

این نوشتار در پی یافتن پاسخ این سؤال است که دین اسلام، در روابط مسلمانان با دیگر انسان‌ها، کدام‌یک از گزینه‌های جنگ و صلح را «اصل اولی» می‌داند. شمار فراوانی از عالمان دین به اصالت جنگ و، در مقابل، دسته‌ای دیگر، که شمارشان کمتر است، به اصالت صلح باور دارند. نگارندگان این سطور با در پیش گرفتن روش مطالعة کتابخانه‌ای و بازخوانی آیات و روایات جنگ و صلح و، همچنین، بررسی استدلال‌های مطرح فقیهان و مفسران، دربارة هریک از دو دیدگاه پیش‌گفته، دیدگاه سومی را مطرح کرده و برگزیده‌اند که باید میان حاکمیت کفر و شرک، از یک سو، و آحاد کافران و مشرکان، از سوی دیگر، تفاوت قائل شد، به گونه‌ای که اصل در روابط مسلمانان با حاکمیت کفر و شرکْ «جنگ» و اصل در روابط مسلمانان با آحاد کافران و مشرکانْ «صلح» باشد. بر اساس چنین دیدگاهی، سبب تشریع جهاد ابتدایی حاکمیت کفر محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Originality of War or Peace from Islams' Point of View Based on the Verses of Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Ali Taghizadeh Akbari 1
  • Seyyed Morteza Hosseini Fazel 2
1 Faculty member of the Imam Sadiq Research Institute for Islamic studies
2 PhD student in Jurisprudence and Islamic Law
چکیده [English]

This paper seeks to answer this question: Which option, war or peace, does the religion of Islam consider as the "prior principle" in relationships of Muslims with other people? The authors use library method and re-read the verses and Hadiths about war and peace and also study the significant views of jurists and interpreters. In the end, they suggest a third view based on which we should differentiate between disbelievers and polytheists in general, and their governments. The two sides’ reasons are used to conclude that the principle governing the relations of Muslims with disbelievers and polytheists in general is "peace" and the principle governing the relations of Muslims with their governments is "war".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jihad
  • war originality
  • peace originality
  • verses
  • hadiths
قرآن کریم.
آلوسی بغدادی. روح المعانی فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
آیتی، محمدابراهیم (1361). تاریخ پیامبر اسلام، تهران، دانشگاه تهران.
ابن رشد قرطبی (1408). بدایهْْ المجتهد، بیروت، دار القلم.
ابن قدامه حنبلی. المغنی، به نقل از نرم‌افزار الموسوعهْْ الفقهیهْْ الکویتیهْْ.
ابن متوّج (1344). الناسخ والمنسوخ، شرح سید عبدالجلیل حسین قاری، تهران، کتابفروشی محمدی.
ابن هشام، محمد. سیرهْْ النبویهْْ، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
بخاری، محمد بن اسماعیل (1356 ق). صحیح بخاری، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
جصاص، احمد بن علی (1405). احکام القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
جمعی از پژوهشگران (1426). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت‰ ، قم، مؤسسة دائرهْْ‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت‰ .
الدسوقی، محمد عرفه. حاشیهْْ الدسوقی علی الشرح الکبیر، بیروت، دارالفکر.
رازی، ابوالفتوح (1415). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، آستان قدس رضوی.
راوندی، قطب‌الدین (1405). فقه القرآن، قم، کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی.
رشید رضا، محمد (1408). الوحی المحمدی، قاهره، الزهراء للاعلام العربی.
رشید رضا، محمد. تفسیر المنار، بیروت، دارالمعرفهْْ، ج 2.
زحیلی، وهبهْْ (1403). العلاقات الدولیهْْ فی الاسلام، بیروت، مؤسسهْْ الرسالهْْ.
زحیلی، وهبهْْ (1412). آثار الحرب فی الفقه الاسلامی، دمشق، دار الفکر.
سید رضی (1368). نهج‌البلاغه، ترجمة سیدجعفر شهیدی، تهران، سازمان انتشارات و آموزش
انقلاب اسلامی.
سیوطی، عبدالرحمان (1363). الاتقان فی علوم القرآن، ترجمة سیدمهدی حائری‌قزوینی،
تهران، امیرکبیر.
الشربینی، محمد الخطیب. مغنی الْمُحْتَاج، بیروت، دارالفکر.
شلتوت، محمود (1399). من توجیهات الاسلام، بیروت، دارالشروق.
شمس‌الدین، محمدمهدی (1997). جهاد الامهْْ، دار العلم للملایین.
طباطبایی، سید محمدحسین (1403). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسهْْ الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن (1408). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه.
فاضل، مقداد (1425). کنزالعرفان فی فقه القرآن، قم، مرتضوی.
قشیری، مسلم بن حجاج بن مسلم (1408). صحیح مسلم، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
مطهری، مرتضی (1367). سیری در سیرة ائمة اطهار، تهران، صدرا.
مطهری، مرتضی. جهاد، تهران، صدرا.
مقام معظم رهبری (1376). «مهادنه (قرارداد ترک مخاصمه و آتش‌بس)،» فصلنامة فقه اهل بیت، شمارة 11-12، پاییز و زمستان.
المنذری، حافظ (1400). مختصر سنن ابی‌داود، بیروت، دار المعرفه.
نجفی، محمدحسن. جواهر الکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
نوری همدانی، حسین (1366). جهاد، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.