ORIGINAL_ARTICLE
گسترۀ منافع ملی در دولت اسلامی با تأکید بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
باورها و اعتقادات مشترک، ظرفیتها و فرصتها و همچنین، محدودیتها و چالشها، عناصر تعیینکنندۀ منافع ملی کشورها هستند. باتوجهبه اینکه منافع ملی از مفاهیم نوپدید در عرصۀ سیاست خارجی دولتهاست، این سؤالات مطرح است که آیا میتوان در دولت اسلامی از منافع ملی سخن گفت؟ چنانچه پاسخ مثبت است، گسترۀ آن تا کجاست؟ در ترسیم منافع ملی نظام جمهوری اسلامی، چگونه ابعاد فراملی مسئولیتهای دولت اسلامی، مورد توجه قرار گرفته است؟ با بهرهگیری از منابع اسلامی و همچنین بهشیوۀ تحلیلی-اجتهادی، به دست آمد که میتوان، بهرغم رسالت جهانی و منطقهای دولت اسلامی، از منافع ملی در آن سخن گفت؛ اما منافع ملی با منافع اسلامی و بشری در هم تنیده است و قابل انفکاک نیست. در چنین وضعیتی، منافع ملی دولت اسلامی، محدود به منطقۀ جغرافیایی خاصّ نخواهد گردید و بهتبع جهانی بودن رسالت دولت اسلامی، منافع ملی نیز گسترۀ جهانی مییابد. قانون اساسی و همچنین، بیانات و سیرۀ عملی رهبران نظام جمهوری اسلامی، حاکیاز آن است که مسئولیتهای فراملی دولت اسلامی، در ترسیم منافع ملی جمهوری اسلامی، مورد توجه قرار گرفته و مصالح بشری و اسلامی، جزء لاینفک منافع ملی نظام جمهوری اسلامی قلمداد شده است.
https://ipr.isri.ac.ir/article_69694_657c15eaace706b1bc4d45612be63beb.pdf
2018-08-23
11
34
منافع ملی
مصالح بشری
مصالح اسلامی
دولت اسلامی و جمهوری اسلامی
قاسم
شبان نیا
shaban1351@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی (ره)
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فرایند دولتسازی نبوی در نخستین سورۀ مدنی بقره براساس تفسیر تنزیلی
ابهام در فرایند دولتسازی نبویr، مسئلۀ اصلی این مقاله است. بنابراین، چگونگی فرایند دولتسازی نبویr، پرسش اصلی آن است. گمان ما آن است: سورۀ بقره، بهمثابۀ اولین سورۀ مدنی، میتواند به این پرسش پاسخ دهد. اهمیت این سوره، بهدلیل اولویتبندی و ارائۀ تدریجی مسائل مهم در فرایند دولتسازی در سالهای آغازین تأسیس دولت نبویr است؛ زیرا سورۀ بقره، بهعنوان اولین سورۀ مدنی، نقش مهمی در فرایند تأسیس دولت اسلامی پیامبرr دارد.غرض ما را از ارائۀ فرایند دولتسازی نبویr، بهمنظور کاربست آن در دولتهای تأسیسی جدید اسلامی است. برای رفع ابهام و پاسخ به این پرسش، از چهارچوب تفسیر تنزیلی موضوعی که مبتنی بر تفسیر براساس سیر نزول آیات قرآن است، بهره گرفتهایم. براساس مطالعه صورتگرفته، یافتههای تحقیق برای فرایند دولتسازی نبوی در سورۀ بقره عبارتاند از: تبیین شاخصههای جامعۀ نوبنیاد مؤمنان، چگونگی رویارویی با گفتمان معارض نفاق و یهود بهعنوان اپوزیسیون داخلی، نمادسازی دولت نبویr براساس تغییر قبله از بیتالمقدس به مسجدالحرام در تمایز با یهود، تأکید بر امت وسط بهعنوان نماد امتسازی، تبیین قانون دولت اسلامی و تشریع پارهای از قوانین و بیان احکام جهاد.
https://ipr.isri.ac.ir/article_69695_b42c2ba70dfc47a563bd2850e1448a91.pdf
2018-08-23
35
59
قرآن کریم
سورۀ بقره
دولت نبوی
دولتسازی
و تفسیر تنزیلی
غلامرضا
بهروزی لک
behroozlak@gmail.com
1
دانشیار علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم قم
LEAD_AUTHOR
محمدرضا
رنجبر
mrranjbar6@gmail.com
2
عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
الگوی تفکر راهبردی در اندیشۀ سیاسی مقام معظم رهبری
تفاوت در مبنا، علت، نوع، فرایند، حوزه و نتیجۀ اندیشیدن آحاد انسانها، چالشبرانگیز است. از تفاوتهای اندیشیدن مردم را باید در نقش رهبران جستوجو کرد. ازاینرو، ابعاد گوناگون شخصیت رهبری با کاربردهایی متفاوت همچنان در مراکز مطالعاتی کشورهای مختلف مورد بحث و گفتوگوست؛ ازاینرو، چگونگی الگوی تفکر راهبردی مقام معظم رهبریa در اندیشۀ سیاسی، میتواند پرسش این مقاله باشد. تفکر راهبردی موجب تجلیلات فکری و عملی، و دربردارندۀ قابلیتهایی است که برجستگی افراد و رهبران مرهون آن است و محرومیت از آن، علت مهمی در شکست و ناکامیهای جوامع و ملتها به شمار میآید. نویسندۀ این نوشتار میکوشد؛ میزان توجه مقام معظم رهبریa به عناصر تفکر راهبردی (مستخرجه از منظر اندیشمندان) را بسنجد و تاحدامکان از این طریق به اولویتهای الگوی تفکر راهبردی معظم له پی ببرد. شیوۀ این پژوهش، اکتشافی و جمعآوری اطلاعات آن اسنادی، و اعتباربخشی داده از طریق خبرگی است و نتیجهاش، مبین آن است که همۀ مؤلفههای چهاردهگانۀ مطرحشده ازسوی صاحبنظران تفکر راهبردی، مورد توجه مقام معظم رهبریa قرار گرفته و در الگوی تفکر راهبردی ایشان، «توجه به چشمانداز و تمرکز بر هدف»، از درجۀ اهمیت بیشتری برخوردار است.
https://ipr.isri.ac.ir/article_69697_6bc3ade39a3b0f2616928c98641d8bd8.pdf
2018-08-23
60
84
تفکر راهبردی
مقام معظم رهبری
اندیشۀ سیاسی
تمدن اسلامی و ایران
محمد اسماعیل
رستمی نیا
1
استادیار پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق-مرکز پژوهشی تمدن اسلامی و دینپژوهی پیامبر اعظم-
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
چالشهای اجتماعی-سیاسی و علل بروز و آثار آن در انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی
انقلابها در مسیر استمرار، تکامل و اجراسازی اهداف خود با چالشهای متعدد روبهرو بودهاند. بسیاری از این چالشها مشابهاند و ازاینرو، در انقلابهای دیگر نیز تکرار شدهاند؛ بهویژه اگر بسترهای وقوع آنها، یکسان بوده باشند. وجود چنین تشابهاتی، فرصت مناسبی را برای رهبران انقلابهای بعدی فراهم میآورد تا از تجارب آنها استفاده کنند. انقلاب مشروطه، از انقلابهای بزرگ دورۀ معاصر ایران است که با چالشهای زیادی روبهرو شد که سرانجام، آن به انحراف انجامید. باتوجهبه یکسانی بسترهای این رویداد با انقلاب اسلامی، مسئلۀ مقاله، مقایسۀ چالشهای اجتماعی- سیاسی انقلاب مشروطه با انقلاب اسلامی است. احتمالاً مورد مطالعۀ این پژوهش، در انقلاب اسلامی نیز تکرارشدنی است. ازاینرو، سؤال این است که وجوه تشابه چالشهای انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی کداماند؟
این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی تاریخی به دنبال پاسخ به این پرسش است. مهمترین نتایج بهدست آمده عبارتاند از: 1. بزرگنمایی اختلافات بین نخبگان اجتماعی-سیاسی و درگیرکردن بدنۀ جامعه؛ 2. ایجاد فاصله بین نخبگان اجتماعی-سیاسی و رهبران انقلاب؛ 3. پاسخ کاذب به نیازهای حقیقی جامعه و انحراف افکار عمومی.
این سه شیوه، هم در دوران مشروطه و هم در دوران انقلاب اسلامی مشاهده میشود.
https://ipr.isri.ac.ir/article_69698_f8de6b8d43ad83436bf070a1f4853725.pdf
2018-08-23
85
110
اجتماعی
سیاسی
چالش
انقلاب
انحراف
مشروطه و اسلامی
عباسعلی
عظیمی شوشتری
abazimy@gmail.com
1
استادیار پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق
LEAD_AUTHOR
حسین
میرچراغ خانی
mir651986@gmail.com
2
دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فرهنگ سیاسی مطلوب در جمهوری اسلامی با تأکید بر مسئلۀ هویت ازمنظر آیتالله خامنهای
نحوۀ دستیابی به وضع مطلوب فرهنگ سیاسی بر پایه هویت از منظر مقام معظم رهبریa، دلمشغولی این مقاله است. ازاینرو، با این پرسش روبهرو هستیم که چگونه میتوان به وضع پیشگفته دست یافت؟گمان آن است که با تأکید بر هویت دینی، بتوان چهارچوب لازم برای گذار به وضع مطلوب را تدارک دید. ارائۀ یک قالب اجرایی مبتنی بر راهکارهای مختلف در ابعاد چهارگانۀ عدالت، پیشرفت، استقلال و آزادی، مقصود نویسندگان را تشکیل میدهد. برای نیل به این هدف، نخست وضعیت موجود فرهنگ سیاسی مد نظر قرار میگیرد، سپس به بررسی وضعیت مطلوب فرهنگ سیاسی اشاره میشود و درنهایت، راههای گذار از وضعیت موجود به مطلوب با تأکید بر نقش هویت ایرانی-اسلامی بررسی میشود. از یافتهها میتوان به این نکته اشاره کرد که ذات فرهنگ سیاسی-اسلامی-ایرانی بهرغم کاستیهای فراوان از هویت کافی برای شکوفایی تمدن اسلامی برخوردار است؛ زیرا میتواند به منشأ، هدف و مقصد خلقت انسان پی ببرد به آن پاسخ دهد و به کمک آن مراحل پنچگانۀ نیل به تمدن اسلامی را پیمود.
https://ipr.isri.ac.ir/article_69699_ff3febced599688c3aadf8e98c64b2b2.pdf
2018-08-23
111
132
فرهنگ سیاسی
جمهوری اسلامی
آیتالله خامنهای
پیشرفت
هویت
استقلال و آزادی
محمدجواد
نوروزی
mohamadjavadnorozi@yahoo.com
1
دانشیار علوم سیاسی مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی
LEAD_AUTHOR
علیرضا
ادیانی
aghidaty1357@gmail.com
2
دانشجوی دکتری علوم سیاسی مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی دروندینی راهبردهای حفاظت از اصل استقلال سیاسی دولت اسلامی در روابط خارجی
حیات دولت اسلامی در روابط خارجی، به حفظ استقلال سیاسی وابسته است. آیات و روایات نیز عالیترین نگاه راهبردی به حفاظت از استقلال سیاسی دولت اسلامی در حوزۀ روابط خارجی را عرضه میکند؛ اما اینک و در دولت اسلامی برآمده از انقلاب اسلامی، بیش از هر زمان دیگری به راهبردهای قرآنی و روایی بهاقتضای زمان و مکان نیاز داریم. ازاینرو، از سؤالاتی که در این عرصه پیش روی ما قرار میگیرد، آن است که آموزههای دینی چه راهبردهایی را برای حفظ استقلال سیاسی دولت اسلامی ارائه میکند؟ خوداتکایی، اقتدار، دیپلماسی، کارآمدی و صلحگرایی، تنها بخشی از راهبردهای حفظ استقلال سیاسی در بُعد روابط خارجی خواهد بود. بنابراین میتوان گفت این پژوهش به دنبال ارائۀ کاربردی راهبردهایی است که روابط خارجی یک دولت اسلامی چون جمهوری اسلامی را در چهارچوبههایی نظیر "نه شرقی و نه غربی" نگاه میدارد. این پژوهش، بهشیوۀ توصیفی- تحلیلی و برمبنای استنطاق آیات قرآن و روایات معصومان، درصدد برجستهسازی نقش بیداری اسلامی، همبستگی و عزم ملی، صلحگرایی با حفظ عزّت و زندگی مسالمتآمیز و عزتمدارانه و نظایر آن در حفظ ماندگاری خارجی دولت اسلامی است.
https://ipr.isri.ac.ir/article_69700_3c2495d0541d865bd7ed5d0cca2c091c.pdf
2018-08-23
138
161
دروندینی
استقلال سیاسی
روابط خارجی
دولت اسلامی و پارادایم
سهراب
مروتی
sohrab_morovati@yahoo.com
1
استاد الهیات و معارف اسلامی دانشکده الهیات ایلام - ایران
LEAD_AUTHOR
علی
باقی نصرآبادی
baqi1341@gmail.com
2
استادیار پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق،، قم
AUTHOR
عباس
رسولی
abbasrasuly@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه
AUTHOR
قرآنکریم.
1
نهجالبلاغه.
2
ابن بابویه، محمد بن على(1367). من لا یحضره الفقیه، ترجمۀ علیاکبر غفارى و دیگران، تهران، صدوق.
3
ــــــــــــــــــ (1382). الخصال، ترجمۀ یعقوب جعفرى، تهران، نسیم کوثر.
4
ابن بابویه، محمد بن على (بىتا). عیون أخبار الرضا، ترجمۀ محمدتقی آقانجفى اصفهانى، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه.
5
آلوسى، سیدمحمود (1415). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، تحقیق على عبدالبارى عطیة، بیروت، دارالکتب العلمیه.
6
بیلیس، جان و استیو اسمیت (۱۳۸۳). جهانی شدن سیاست: روابط بینالملل در عصر نوین، ترجمۀ ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، تهران، مؤسسۀ فرهنگی ابرار معاصر.
7
ـــــــــــــــــــــــ (1387الف). تفسیر موضوعی قرآنکریم، قم، اسراء.
8
ـــــــــــــــــــــــ (1389الف). تفسیر انسان به انسان، قم، اسراء.
9
ــــــــــــــــــــــ (1387ب). سروش هدایت، قم، اسراء.
10
حسینی خامنهای، سیدعلی (1384). حدیث ولایت «مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبریa»، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
11
ــــــــــــــــــــــ (1393). نامه به جوانان غربی، اول فروردین.
12
زاهدی، شمسالسادات و دیگران (1383). فرهنگ جامع مدیریت، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
13
سیوطی، جلالالدین (1404). تفسیر الدرالمنثور،قم، کتابخانه آیتالله مرعشى نجفى.
14
حر عاملى، محمد بن حسن (1364). وسائل الشیعة، ترجمۀ صحت، تهران، ناس.
15
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374). المیزان فى تفسیر القرآن، ترجمۀ محمدباقر موسوی همدانی، قم، اسلامى جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه قم.
16
طباطبایى سیدمحمدحسین (1417). المیزان فى تفسیر القرآن،قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم.
17
طبرسى، فضل بن حسن (1360). مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ترجمۀ مترجمان، تهران، فراهانى.
18
طریحى، فخرالدین (1375). مجمعالبحرین، تحقیق سیداحمد حسینى، تهران،، کتابفروشى مرتضوى.
19
فضلالله، سیدمحمدحسین (1419 ). تفسیر من وحى القرآن، بیروت، دار الملاک للطباعۀ و النشر.
20
مطهری، مرتضی (1369). مجموعه آثار، تهران، صدرا.
21
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
22
موسوی خمینی، روحالله (1379). صحیفۀامام، تهران، عروج.
23