نهج‌البلاغه و کنش ارتباطی زمینه‌ساز در مشارکت سیاسی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه قرآن و حدیث، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 دانش آموخته کارشناس ارشد پژوهش اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 طلبه سطح چهار تفسیر تطبیقی، مرکز تخصصی حضرت خدیجه، بابل، ایران

چکیده

هدف این پژوهش تبیین و تشریح نقش و جایگاه گفتگو و کنش ارتباطی زمینه‌­ساز در مشارکت سیاسی است. ازآنجایی‌ که نهج‌­البلاغه در جوامع اسلامی غالباً به‌عنوان یک منبع و مرجع برای کنش­‌ها و رفتار­های طرفینی مردم و مسؤولین به شمار می­‌‌رود به همین منظور در این مقاله کنش­های ارتباطی زمینه­ساز مشارکت سیاسی در مضامین نهج­البلاغه مطالعه شدند. ازاین‌رو مسئله اصلی تحقیق واکاوی نقش نهج­البلاغه در کنش­ ارتباطی زمینه‌ساز مشارکت سیاسی می‌باشد. برای پاسخ به این سؤال از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. با توجه به اینکه کنش ارتباطی می‌تواند در ایجاد یک منظر صحیح پیرامون تعامل و مشارکت در جوامع نقش مهمی را ایفا نماید، فرضیۀ نگارندگان این است که نهج­البلاغه با توجّه به جامعیت محتوایی که دارد در مشارکت سیاسی، کنش ارتباطی سازنده­ای دارد. درنهایت نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد نهج­البلاغه با اشاره به پذیرش دو طرف یا چند طرف؛ اصل آگاهی و علم، لزوم پذیرش اختلاف اقوام و ملل و زبان‌ها، امکان حصول تفاهم و وحدت و آزادی فکر و اندیشه، رعایت معیار حق و باطل، انتخاب راه به‌عنوان شرایط گفت­وگوی مطلوب و نیز در نظر گرفتن اعتمادآفرینی و شایستگی سخن به‌عنوان مهم‌ترین عناصر و عوامل برقراری ارتباط، ظرفیت بسیار مناسبی را برای تحقق مشارکت سیاسی مطلوب فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Nahj al-Balaghah and the Underlying Communication Action in Political Participation

نویسندگان [English]

  • Habibollah Halimi Jelodar 1
  • Sayed Ebrahim Hosayni Bijikolaie 2
  • Fatemeh Hedayati Azizi 3
1 Associate Professor, Quran and Hadith Department, School of Theology and Islamic Studies, Mazandaran University, Babolsar, Iran
2 Master's degree in social research, Mazandaran University, Babolsar, Iran
3 Fourth level student of comparative interpretation, Hazrat Khadija Specialized Center, Babol, Iran
چکیده [English]

The purpose of this research is to explain and explain the role and place of dialogue and communicative action as a foundation in political participation. Since Nahj al-Balagha in Islamic societies is often considered as a source and reference for the actions and behaviors of people and officials, for this purpose, in this article, the communication actions underlying political participation in the themes of Nahjal-Balagha were studied. Therefore, the main problem of the research is the analysis of the role of rhetoric in the communication action that forms the basis of political participation. To answer this question, the method of qualitative content analysis was used. Considering that communicative action can play an important role in creating a correct view of interaction and participation in societies, the hypothesis of the authors is that Nahjalbalagha has constructive communicative action in political participation due to the comprehensiveness of its content. Finally, the results of the surveys show that Nahjal Balagha refers to the acceptance of two or more parties; The principle of knowledge and science, the necessity of accepting the differences of peoples, nations and languages, the possibility of achieving understanding and unity and freedom of thought and thought, observing the criteria of right and wrong, choosing the right path as the conditions for a favorable conversation, and also considering trust-building and competence of speech as the most important elements and Communication factors provide a very suitable capacity for the realization of desired political participation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balaghah
  • Communication Action
  • Political Participation
  • Dialogue
  • Spoken Communication
قرآن‎کریم، ترجمه حسین انصاریان.
نهج‎البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی.
ابن‎سعد، محمد (بی‎تا). الطبقات الکبری. بـیروت، دارصـادر.
انـصاری، مـرتضی (1374). مکاسب. قم، انتشارات دهـاقانی.
‫ایروانی، جواد. (۱۳۸۶). ﺁﺩﺍﺏ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺣﺪﻳﺚ. الهیات و حقوق، 7(25)، 3-34.
بشیریه، حسین (1394). عقل در سیاست. تهران، انتشارات نگاه معاصر.
بولتون، رابرت (1381). روانشناسی روابـط انـسانی. (حـمیدرضا سـهرابی، مترجم). تـهران، انتشارات رشد.
بیهقی، احمد‎بن‎حسین (بی‎تا). السنن الکبری. بیروت، دارالفکر.
تمیمی‎آمدی، عبدالواحدبن‎محمد (بی‎تا). غررالحـکم و دررالکـلم. قم، انصاریان.
حرّعاملی، محمدبن‎حسن (1409ق). وسائل الشیعه. قـم، مؤسسة آل‎البیت لاحیاءالتراث.‎
درایتی، مصطفیف،(1366). ترجمه تصنیف غررالحکم و دررالکلم. قم، مکتب الاعلام‎الاسلامی.
راغب‎اصفهانى، حسین‎بن‎محمد،(1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن‏، بیروت: دارالقلم‏.
ریچاردسون، جری ( 1381). معجزة ارتباط و ان. ال. پی، (مهدی قراچه‎داغی، مترجم)، تهران‎، ‎ پیکان.
شرتونی، سعید (1416ق). اقرب الموارد. قم، دارالاسوه.
صدوق، محمدبن‎علی بن بابویه ( 1362)، الامالی.کتابخانه اسلامیه.
طباطبایی‎, سیدمحمدحسین ( 1367). المیزان فی تفسیرالقرآن. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
علیپوریانی، طهماسب، سارا زارع (1399)، مشارکت به‌مثابه سرمایه اجتماعی در نهج‎البلاغه. پژوهشهای نهج‌البلاغه، 19(66)، 197-221.
فولادی، محمد (1394). مشارکت سیاسی؛ جلوه‎ها و آثار، معرفت، 24(5)، ص 132-121.
فیض‎کاشانی، محسن (1417ق). المحجّة البـیضاء فـی‎‎تهذیب‎‎الاحیاء، تصحیح علی‎اکبر غفاری، قم، دفترانتشارات‎اسلامی.
کلینی، محمدبن یعقوب،(1365) الکافی. تهران‎، دارالکتب الاسـلامیه.
کراجکى، محمدبن‎على (1410 ق‏).کنز الفوائد. (عبدالله نعمه، مترجم). قم، دارالذخائر.
گـابور، دون ( 1381ش). مهارت‌های گـفتگو. (مهدی قراچه‎داغی مترجم). تهران، پیک‎ بهار‎.
محسنی، علی، و جاودانی‎مقدم، مهدی (1398). بررسی مبانی و الزامات آزادی سیاسی در اندیشه و سیره امام علی†، پژوهشهای نهجالبلاغه، 18(60)، 40-39.
مرتضی‎زبیدی، محمدبن محمد،(1414ق). تاجالعروس. بیروت: دارالفکر.
مهدوی، محمدصادق، و مبارکی، محمد (۱۳۸۹). تحلیل نظریه کنش ارتباطی هابرماس. علوم اجتماعی، (8)، 1-21.
وود‎، جولیانی ( 1379). ارتباطات میانفردی روانشناسی تعامل اجتماعی. (مهرداد فـیروزبخت مترجم). تهران، مهتاب.
هابرماس، یورگن (1384). نظریه کنش ارتباطی.‎( کمال پولادی، مترجم). تهران، مرکز.
هارجی، اون‎وکریستین‎ ساندرز‎ و دیویددیکسون (1377). مهارتهای اجتماعی در ارتباطات میانفردی. (خـشاریار بیگی و مهرداد فیروزبخت‎، مترجمان). تـهران، انتشارات رشـد.
Foo, Katherine (2018). Examining the Role of NGOs in urban environmental governance. Cities, 77: 67-72.
Grbesa, Marijana (2004). Why if at all is the Public Sphere a Useful Concept? Croatian Political Science Review, 40(5): 110-121.