مختصات الگوی مقاومت اسلامی در منظومه فکری مقام معظم رهبری (دام ظله)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

گفتمان مقاومت به‌عنوان یکی از نمودهای کلانگفتمان اسلام سیاسی- فقاهتی به دال مرکزی اسلام ناب محمدی با قرائت امام خمینی(ره)، در پاسخ به چگونگی رفتار و واکنش نظام اسلامی در فضای بین‌الملل و در برابر نظام سلطه شکل گرفت. کاربست این گفتمان در وهله نخست منوط به واکاوی اندیشه رهبری نظام و تبیین روشمند و علمی این امر در آرای ایشان است.
سؤال پژوهش چیستی مختصات الگوی مقاومت اسلامی در اندیشه حضرت‌آیت‌الله خامنه‌ای حفظه‌اللهتعالی است. برای رسیدن به پاسخ، با استفاده از روش «تحلیل محتوای کیفی متن‌محور» تمامی بیانات معظم‌له درباره مسئله بررسی و بر آن اساس الگوی مقاومت ارائه شد. در این باره، 9262 فیش از بیانات معظم‌له استخراج شد و پس از پالایش، 219 فیش مورد کاوش قرار گرفت و مفاهیم مورد نظر ایشان درباره مقاومت بررسی و در قالب پنج مقوله (اهداف، الزامات، مخاطبان، سیاست‌ها و ابزارها) برای ارائه الگو، ارائه شده است.
برای تبیین الگوی مقاومت، اهداف مقاومت در دو ساحت اهداف اسلامی و تأمین منافع ملی، الزامات عملیاتی تحقق مقاومت در چهار محورِ الزامات کارگزاران، تقابلی، محیطی و معنوی، مخاطبان مقاومت در سه سطح کارگزاران، دشمنان و ناظران، سیاست‌های تحقق مقاومت در دو سطح درون‌جبهه‌ای و برون‌جبهه‌ای و در نهایت ابزارهای کارا برای پیاده‌سازی سیاست‌ها و تحقق اهداف، در سه دسته ابزارهای معنوی، دیپلماتیک و رسانه تشریح شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Coordinates of Pattern of Islamic Resistance in the intellectual system of the Supreme Leader

نویسندگان [English]

  • Asghar Eftekhari 1
  • Mohammad Hakimi 2
1 Associate Professor, Department of Political Science, Imam Sadegh University
2 PhD Student in Political Science, Imam Sadegh University
چکیده [English]

The discourse of resistance as one of the major manifestations of the discourse of political-jurisprudential Islam to the central sign of pure Muhammadan Islam with the recitation of Imam Khomeini (RA), was formed in response to how the Islamic system behaves and reacts to the system of domination and Based on that, it has tried to draw the framework of the movement path of the system and its agents in the international space and the system of domination to achieve its goals. Applying the discourse of Islamic resistance in accordance with the local approach and creating an efficient decision-making apparatus in the Islamic government, firstly depends on analyzing the thought of the Supreme Leader and methodically and scientifically explaining this in his views and then providing a precise and tangible strategic-operational coordinates for using Islamic resistance.
In this regard, the main question of the present study is what is the strategic-operational coordinates of Islamic resistance in the intellectual system of the Supreme Leader, Ayatollah Khamenei. In order to obtain the answer, using the method of "text-based qualitative content analysis" all the statements of His Majesty after the Islamic Revolution of Iran were examined, the components of RESISTANCE were extracted and examined from his perspective, and based on that, the "strategic-operational model of Islamic resistance in the intellectual system of the Supreme Leader" has been drawn.
in this study, in order to explain the pattern of resistance, resistance targets in the two areas of islamic goals and national interests, the operational requirements of resistance is met at the three levels of brokers, enemies and observers, resistance realization policies at the two levels of Inside the front and Outside the front, and finally the tools to implement policies and fulfillment of goals are explained in three three categories: spiritual, diplomatic and media tools.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance
  • Islam
  • Supreme Leader
  • Anti-Arrogance
  • Dominance System
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه.افتخاری، اصغر (1396). جزوه درسی روش تحقیق. تهران، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
باردن، لورنس (1375). تحلیل محتوا، ترجمه هوشنگ نائینی. تهران، نشر نی.
پیرانی، خدیجه (1393). «بررسی جلوه‌های مقاومت در نهج‌البلاغه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم انسانی، اردبیل، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی.
جیمزسی، اسکات (1396). سلطه و هنر مقاومت: روایت‌های نهانی، خاکباز، افشین. تهران، نشر مرکز.
خامنه‌ای، سید علی: www.khamenei.ir
دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا. تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
ساعتچی، محمد (1371). فرهنگ دانشگاهی یادواره فارسی انگلیسی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات یادواره کتاب.
سرافراز، سمیه (1395). بررسی عنصر مقاومت در اندیشه امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، تهران؛ فرهیختگان دانشگاه.
سلطانی‌وش، علی (1394). من انقلابی‌ام: دکترین مقاومت در اندیشه و کلام حضرت آیت‌الله‌العظمی سید علی حسینی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب، مراغه، راه مشاور.
سیدامامی، کاووس (1386). پژوهش در علوم سیاسی؛ رویکردهای اثبات‌گرا، تفسیری و انتقادی، تهران، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
شریف، حمیدرضا و فاطمه محمدعلی نژاد (1391). «زبان الگو و روان‌شناسی شناختی»، فصلنامه علمی-پژوهشی صفه، شماره 56، صص 23-40.
صلح‌میرزایی، سعید (1398). اندیشة مقاومت در بیان رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، تهران، انتشارات انقلاب اسلامی.
عمید، حسن (1374). فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر.
فرهادی، روح‌الله (1390). مقاومت اسلامی، تهران، نشر دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
فرهادی‌نیا، حمید (1386). سیر تاریخی جنگ‌های چریکی و نهضت‌های مقاومت، تهران، اندیشه‌سازان نور.
کریپندورف، کلوس (1383). تحلیل محتوا مبانی روش‌شناختی، تهران: نشر نی.
گندمکار، ﺍﺑﻮﺍﻟﻔﻀﻞ (1390). «بررسی مقاومت در پرتو حقوق بین‌الملل»، فصلنامه تخصصی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﯼ ﺑﺴﯿﺞ، شماره 52 (پاییز)، صص 234-207.
معین، محمد (1388). فرهنگ فارسی معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.
مهدوی اطهر، مهدی (1397). مقاومت اسلامی از منظر امام خامنه‌ای، تهران، نشر دفتر مجمع جهانی تقریب مذاهب.