بررسی نظارت فقها بر جمهوری اسلامی با بررسی موضوعی نظارت بر ولی فقیه

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 استادیارگروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

دین اسلام، نسبت به نظارت بر حاکم و زمامدار حکومت اسلامی تأکید دارد. مبانی اسلام نیز قدرت، بدون نظارت را موجب فساد دانسته و بر ضرورت نظارت تأکید دارد. نظارت بر ولی فقیه در زمینه‌ شرایط و عملکردی است که لازمه آن، دانستن ویژگی‌های ولی فقیه و همچنین وظایف او از منظر فقه و قانون اساسی است که با توجه به اهمیت آن و نقش مهمی که فقها در این زمینه دارند، تاکنون بررسی جامعی از منظر فقه و قانون اساسی انجام نشده است. در اسلام ادلّه­ای وجود دارد که نظارت بر ولی فقیه را اثبات می‌کند که عبارتند از: عدم عصمت، نصیحت حاکم، امانت بودن مسئولیت و جمهوریت حکومت. نظارت بر ولی فقیه شامل نظارت درونی و بیرونی است و مراجع ناظر بر وی نظارت الهی، همگانی و نهادینه را شامل می­شود. برخی از اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بر اهمیت نقش مجلس خبرگان رهبری که نهاد فقاهتی در جمهوری اسلامی است و وظیفة قانونی این نظارت را به عهده دارد، اشاره می‌کند. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی سعی شده تا نظارت و نحوه آن از منظر قانون اساسی و فقه مورد بررسی قرار گیرد و این رهیافت، دیدگاه‌های دیگر اندیشمندان اسلامی را مورد نقد و بررسی قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A study of the supervision of jurists over the Islamic Republic with a thematic study of the supervision of the Supreme Leader

نویسندگان [English]

  • Mohsen Hoseindost 1
  • Fereidon Akbarzadeh 2
  • Shiva Jalalpoor 2
  • Ruhollah Shahabi 2
1 PhD student, Department of Political Science, Islamic Azad University, Ahvaz Branch
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Islamic Azad University, Ahvaz Branch
چکیده [English]

A religion of Islam attributed to it by Nazarat Bar Kasani Kah with the title of Hakim and Zimamdar Hukumt Islamic Mahsoub Mishvand, affirmation of Farawani Dard. As for the buildings of my opinion, Islam Naze was estimated without glasses that required severe corruption, and I needed glasses for my eyes. Nazarat Barali, a jurist, Dir Zaminah, Sharayet, and a jurist, an investigator, such as this is necessary. A university student is a view of jurisprudence and basic law.
Turn the religion of Islam to God, the existence of Dard is a matter for the peerage of a jurist jurist, as soon as Mishud is deduced. Where is God? The statement is: not to be protected, the necessity of an order for which it is known and forbidding what is denounced, the rule of which is advice to the imams of Muslims, the need for advice, Amnat Bodin Responsibility, the Republic of Government. Reflections of a political jurist in which there is a type of drones and a paronite tassim, and references of a scholar of the righteous and a comprehensive nazar of God, Hamgani and Nahadinah Mayshoud and Der Barkhi on the fundamentals of a fundamental law of the Islamic Republic of Iran Niz Barahimit inscription of the Majlis Khairkan Rahbari Islam Nahor He was employed legally, wherever I see him, in his custody, a very strong sign.
Where there is a rush with a descriptive-analytical strived for a matter of theoretical and similar issues when a basic legal theorist and the jurisprudence of the resource of Kanakash, the decision of Baird and Dir Hameen Rehavat, Dedgah Hai Diar Andeshmandan, an Islamic niz, a source of criticism, a decision made by it. Press a decision with a cold.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Supervision
  • jurists
  • Supreme Leader
  • Islamic Republic
  • Iran
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن منظور جمال‌الدین محمدبن مکرم (1414 ق). لسانالعرب، بیروت، دارالفکر للطّباعة و النّشر و التّوزیع، چاپ سوم.
ارسطا، محمد جواد (1373). «مهار قدرت سیاسی در حقوق اساسی ایران و اسلام»، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، تهران، دانشکده‌ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
افشاری راد، مینو و علی اکبر آقابخشی (1389). فرهنگ علوم سیاسی، تهران، نشر چاپار.
الیاسی، مرتضی (1390). «کنترل قدرت در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه‌حکومتاسلامی، شماره 59، ص141.
پورحسین، سیدمهدی (1383). «مهار قدرت سیاسى در قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران»، فصلنامه‌حکومتاسلامی، شماره 33، ص141.
جوادی آملی، عبدالله (1378). ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت. قم، نشر اسراء.
جنتی، احمد (1385). فصلنامه‌حکومتاسلامی، شماره 33، ص 39.
حرانی، ابن شعبه (1383). تحف العقول. قم، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.
حکیم، سید محسن (1416ق). مستمسکالعروةالوثقی، قم، مؤسسه‌ دار التفسیر، چاپ اول.
خامنه‌ای، سیدعلی (1375). حدیث ولایت. تهران، نشر سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
خوئی، سیدابوالقاسم (1377). مصباح الفقاهه. قم، ناشر مؤسسه انتشارات اسلامی.
روحانی، حسن (1358). مشروح مذاکرات قانون اساسی، تهران، انتشارات مجلس شورای اسلامی.
ساکت، محمد حسین (1387). دیباچه‏اى بر دانش حقوق. تهران، ناشر جهان معاصر.
سروش محلاتی، محمد (1378). «خبرگان و نظارت»، فصلنامه‌حکومتاسلامی، دبیرخانه‌ مجلس خبرگان رهبری، شماره 14، ص 38.
شب‌خیز، محمدرضا (1393). فرهنگنامه اصول فقه، تهران، نشر کتاب آوا.
شیخ مفید (1367). المقنعه، انتشارات جامعه مدرسین قم.
طباطبایى یزدى، سیدمحمدکاظم (1388). حاشیه کتاب المکاسب، قم، نشر مؤسسه طیبة لاحیاء التراث، چاپ دوم.
عمید زنجانی، عباسعلی (1368). فقهسیاسی، تهران، انتشارات امیر کبیر، جلد 1 و 2.
فاکر، محمدرضا (26/5/70). روزنامه سلام.
محمدی، علیرضا (1385). مجلس خبرگان رهبرى، جایگاه عملکرد و شرایط اعضا، ناشر دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391). پرسشها و پاسخها، ناشرانتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(قدس سره).
مکارم شیرازی، ناصر (1382). تفسیرنمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهل و چهارم، جلد 2 و 3.
موسوی خمینى، سیدروح الله (1378). المکاسب، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
موسوی خمینى، سیدروح الله (1378). تحریرالوسیله، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
موسوی خمینى، سیدروح الله (1378). کتاب البیع، مؤسسه تنظیم و نشرآثارامام خمینی(ره).
موسوی خمینى، سیدروح الله (1390). صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
موسوی خمینى، سیدروح الله (1392). حکومت اسلامى، مؤسسه تنظیم و نشر آثارامام خمینی(ره).
موسوی خوئینی‌ها، سیدمحمد (1369). روزنامه اطلاعات 29/5/69.
هادوی، مهدی (1377).ولایتفقیه، تهران، کانون اندیشه جوان، چاپ اول.
یزدی، محمد (1375). قانون اساسى براى همه، نشر مؤسسه‌ انتشارات‌ امیر‌کبیر.