تبیین عوامل موثر در بروز بحران های اجتماعی – امنیتی(مورد مطالعاتی ناآرامی آبان 1398)

یوسفی رامندی, رسول; محمدی, مجید

تبیین عوامل موثر در بروز بحران های اجتماعی – امنیتی(مورد مطالعاتی ناآرامی آبان 1398)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه مطالعات امنیت ملی، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

² دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات امنیتی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

چکیده

جمهوری اسلامی ایران از همان روزهای اولیه انقلاب اسلامی به دلیل تقابل راهبردی با نظام سلطه همواره مورد کینه و دشمنی آنان بوده است. نگاهی گذرا به فهرست اقدامات استکبار جهانی و ایادی داخلی آن عمق کینه و دشمنی آنان با انقلاب اسلامی را آشکار میسازد که در هر برهه زمانی، وجه جدیدی به خود میگیرد. یکی از موارد این دشمنی در آبان ماه 1398 و پس از اجرای طرح سهمیه‌بندی سوخت رخ داد که ویژگی‌های منحصربه‌فردی ازنظر سطح گستردگی، عمق خشونت و .. داشت. در پس پرده هر حادثه امنیتی، لایه‌های زیرینی وجود دارد که درواقع برهم‌کنش آن‌ها، منجر به بروز آن حادثه شده است. ازاین‌روی تمرکز بر تجزیه‌وتحلیل این حوادث و ادراک عوامل مؤثر بر بروز آن می‌تواند رهگشای مدیریت بحران‌های آتی فراروی نظام باشد. این پژوهش از حیث رویکرد استقرایی و از حیث هدف، اکتشافی است و از حیث روش از راهبرد نظریه‌پردازی داده بنیاد مبتنی بر رویکرد گلیسر بهرهبرداری و اقدام به مصاحبه با نخبگان این حوزه شد. نتایج گویای آن است که سه عامل اصلی در بروز و تشدید این حادثه نقش داشته است که عبارت است از: آمادگی کامل نظام سلطه ، بی‌تدبیری دولت، ویژگی‌های متمایز بحران 1398.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23455705.1401.10.22.12.8

موضوعات

علوم سیاسی

عنوان مقاله [English]

Explaining the effective factors in the occurrence of social-security crises (Case Study of Unrest in November 2019)

نویسندگان [English]

rasoul yousefi ramandi ¹
majid mohamadi ²

¹ Assistant Professor, Department of National Security Studies, Faculty of Political Science, Imam Hossein University (AS), Tehran, Iran

² Master's degree in security studies, Imam Hossein University, Tehran, Iran

چکیده [English]

After the formation in Iran, due to Iran's ideological identity, foreign enemies have always had a strategic confrontation with Iran. Examining the actions of foreign enemies and their allies inside the country, well reveals the extent of their hostility to the Islamic Revolution. This enmity has taken a new form in each period of time, and the last case was in November 2019, which occurred after the implementation of the fuel management plan. This crisis had unique features and was unprecedented in terms of the number of cities involved in the crisis, the level of violence, and so on. But in any security incident, there are hidden reasons why their interaction leads to that incident. Therefore, recognizing the causes of the incident and the relationship between these factors can pave the way for managing the regime's future crises. For this purpose, in this research, experts were interviewed and the issues raised were analyzed by grounded theory method. The results show that the five main factors that played a major role in the occurrence of this incident are: cyberspace, global enemies planning, intelligence surprises, unplanned government, high dispersion and high crisis violence.

کلیدواژه‌ها [English]

Security Crisis
Crisis Management
Becoming secure
Disorders
November 2019

مراجع

‫آقائی، علی اکبر (1389)‏. «آسیب اجتماعی و تهدید امنیتی: بررسی موردی اوباشگری‏»، دانشنامه، س ۳، ش ۹، ص ۳-۲۲.

‫افتخاری، اصغر‏ (1391). «شاخص‌های سنجش تهدید‏»، راهبرد دفاعی، س ۵، ش ۱۸، ص ۱-۲۲.

‫امیری، عبدالرضا (۱۳۹۱)‏. «مطالعه فرایند و متغیرهای مؤثر بر امنیتی شدن بحران‌های اجتماعی در ایران‏»، پژوهش‌های مدیریت انتظامی، س ۷، ش ۲، ص ۲۱۹-۳۷.

بیانات آیت الله خامنه‎ای، دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir/.

‫تاجیک، محمدرضا‏ (1386). «ایران و انقلاب‌های رنگی‏»، رهیافت‌های سیاسی و بین المللی، ش ۹.

‫———‏ (1384). گفتمان و تحلیل گفتمانی، تهران، فرهنگ گفتمان،.

‫———‏ (1379). مدیریت بحران، تهران، جلالی، ۱۳۷۹.

‫حافظ نیا، محمدرضا‏. مقدمه‎ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران، سمت، ۱۳۸۵.

‫حجت الله، فراهانی و حمیدرضا عریضی‏. روشهای پیشرفته پژوهش در علوم انسانی، اصفهان، جهاد دانشگاهی اصفهان، ۱۳۸۴.

‫حسینی، حسین‏. «بحران چیست و چگونه تعریف می‌شود؟‏»، امنیت، س ۵، ش ۱-۲، ۱۳۸۵، ص ۷-۵۲.

‫———‏. «تصمیم گیری در بحران: گذار از رویکردهای تحلیلی به رویکرد طبیعی‏»، مدیریت بحران و وضعیت‌های اضطراری، س ۱، ش ۲، ۱۳۸۷، ص ۷-۴۸.

‫خاکی، غلامرضا‏. روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی، تهران، کانون فرهنگی انتشاراتی درایت، ۱۳۷۸.

‫دارابی، رضا‏. «راهبردهای لجستیک بحران‏»، توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، س ۶، ش ۲۱، ۱۳۹۰، ص ۷-۳۴.

‫دانایی فرد، حسن‏. «تئوری پردازی با استفاده از رویکرد استقرایی: استراتژی مفهوم سازی تئوری بنیادی‏»، دانشور رفتار، س ۱۲، ش ۱۱، ۱۳۸۴، ص ۵۷-۷۰.

‫رزقی شیرسوار، هادی‏. «مدیریت بحران در دانشگاه ها‏»، پژوهشنامه، ش ۵۱، ۱۳۸۹، ص ۱۳۹-۵۸.

‫شکری پور، سعید و دیگران‏. «اولویت گذاری عوامل موثر بر مدیریت مناسب سامانه‌های اطلاعاتی ناجا‏»، توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، س ۶، ش ۲۱، ۱۳۹۰، ص ۱۶۳-۲۰۰.

‫عبداله خانی، علی‏. «بررسی و نقد نظریه امنیتی ساختن‏»، مطالعات راهبردی، س ۹، ش ۳، ۱۳۸۵، ص ۴۹۱-۵۱۱.

‫عصاریان، حسین‏. مفهوم‎شناسی بحران، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، ۱۳۸۳.

‫علی‎اصغری، محمداقبال‏. «بررسی علل وابعاد امنیتى‎شدن ناآرامی‎های اجتماعى‏»، مدیریت بحران و وضعیت‎های اضطراری، س ۱۳، ش ۴۵، ۱۴۰۰، ص ۱۲۵-۵۳.

‫گروه نویسندگان‏. مدیریت بحران، تهران، معاونت آموزش ناجا، ۱۳۸۶.

‫مانورینگ، مکس‏. «نسل چهارم جنگ‎های منطقه‎ای چگونه است؟‏»، خبرگزاری تسنیم، دسترسی در: ‪https://www.tasnimnews.com/fa/news/306345/17/12/1392

‫مدنی، سعید‏. آتش خاموش؛ نگاهی به اعتراضات ۱۳۹۸، تهران، مؤسسه رحمان، ۱۳۹۹.

‫مطلق، محمد‏. «بحران چگونه وضعیتی است‏»، پیام مدیران، ش ۴۰، ۱۳۸۴.

‫معمارزاده، غلامرضا و مهرزاد سرفرازی‏. «بررسی گام‌های فرایند مدیریت بحران در سازمان‏»، پژوهشنامه، ش ۵۱، ۱۳۸۹، ص ۹-۷۶.

‫میتراف‎، ‏‫ایان‎ آی و گاس‎ آنگناس‎‏. مدیریت بحران قبل از وقوع، ترجمه‎ی محمود توتونچیان، معاونت تربیت و آموزش ناجا، تهران، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‎ریزی، ۱۳۹۲.

‫ناصر شعبانی‏. «مدل بررسی و تحلیل گذار پدیده‌های اجتماعی و سیاسی به تهدیدات امنیتی در استان سیستان و بلوچستان‏»، ارائه شده در همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت، چالشها و رهیافتها، ۱۳۹۱.

‫یوسفی رامندی، رسول‏. واکاوی ناآرامی‎های ایران پس از خروج امریکا از برجام، تهران، راهبرد معاصر، ۱۳۹۷.

‫یوسفی رامندی، رسول و محمدمهدی یوسفی رامندی‏. «راهبردهای پیشگیرانه فعال بحران سیاسی ـ امنیتی مبتنی‎بر تحلیل ناآرامی‎های سال ۱۳۹۷‏»، سیاست دفاعی، س ۲۸، ش ۱۱۲، ۱۳۹۹، ص ۹۷-۱۲۹.

Buzan, Barry et al. Security: A New Framework for Analysis, Lynne Rienner Pub, 1998.

Glaser, Barney G. “Conceptualization: On Theory and Theorizing Using Grounded Theory,” International Journal of Qualitative Methods, 1, no. 2 (2002), 23-38.