استقلال و آزادی در انقلاب اسلامی؛ رهاوردها و بایسته‌ها: تحلیلی در افق گام دوم انقلاب

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم سیاسی، پژوهشکده سیاسی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

پرسش مقاله این است که به منظور ایجاد و زمینه‌های پیشرفت و تمدن، استقلال و آزادی در گام دوم انقلاب اسلامی چه اهمیتی دارد و چه سطوح و عرصه‌هایی را شامل می‌شود که باید تحقق یابد؟ ایده مقاله آن است که، تعمّق در باب اهمیت استقلال و آزادی و نقش کلیدی این دو در پیشرفت و توسعه جامعه و به ویژه نقش آفرینی در پیدایش تمدن است. از این رو، موتور محرکۀ انقلاب، استقلال و آزادی است و هر مقدار که این دو در جامعه به صورت مطلوبی توسعه یابد می‌توان امیدوار بود که انقلاب به سمت پیشرفت گام نهاده که مقدمه‌ای برای نیل به تمدن نوین است و هر مقدار استقلال و آزادی تهدید و تحدید شود انقلاب از اهداف اصیل خود دور شده است. دو خواست اصیل در استقلال و آزادی نهاده شده است که در بیش از یک صد سال اخیر مورد مطالبه بوده است یعنی نفی استعمار و نفی استبداد که دو لایۀ استقلال و آزادی به شمار می‌روند و در بیانیۀ گام دوم نیز به نحو آشکاری برجسته شده است. مباحث این مقاله، با روش توصیفی و تحلیلی، مروری خواهد بود بر مفهوم آزادی و آزادی‌های سه گانه اجتماعی از جمله تصمیم‌گیری و عمل کردن و اندیشیدن. سپس به مسألۀ استقلال ملی که شامل آزادی ملت و دولت است می پردازد. این اهتمام، افزون بر آن که جزء مبانی نظری انقلاب اسلامی و مسؤولیت انسان به شمار می‌رود، از آن رو است که وجه مردمی و نقش آفرینی مردم در تداوم انقلاب امری حیاتی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Independence and freedom in the Islamic revolution

نویسنده [English]

  • Sharif Lakzaee
Associate Professor, Political Science Department, Political Research Institute, Research Institute of Islamic Sciences and Culture, Qom, Iran
چکیده [English]

The question of the article is, what is the importance of independence and freedom in the second step of the Islamic revolution, and what levels and areas should be realized? The idea of the article is to reflect on the importance of independence and freedom and the key role of these two in the progress and development of society and especially in the creation of civilization. Therefore, the driving engine of the revolution is independence and freedom, and as much as these two are developed in a favorable way in the society, we can hope that the revolution has taken a step towards progress, which is a prelude to achieving a new civilization, and any amount of independence and freedom is a threat. And to be clear, the revolution has moved away from its original goals. Two original demands have been placed in independence and freedom, which have been demanded for more than a hundred years, that is, the negation of colonialism and the negation of tyranny, which are the two layers of independence and freedom, and have been clearly highlighted in the statement of the second step. The topics of this article, with a descriptive and analytical method, will be an overview of the concept of freedom and three social freedoms, including decision making, acting and thinking. Then it deals with the issue of national independence, which includes the freedom of the nation and the government. In addition to the fact that it is part of the theoretical foundations of the Islamic revolution and human responsibility, this effort is because the people's aspect and role-playing of the people is vital in the continuation of the revolution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Independence
  • freedom
  • state
  • nation
  • political freedom
  • national independence
  • Islamic revolution
‫بیانات آیت‎الله خامنه‎ای دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir
حسینی خامنه‎ای، سید علی (1397). «بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران»، ۲۲۲۲ بهمن.
‫خراسانی، محمدکاظم (۱۴۲۶). کفایه الاصول (عباسعلی). قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
‫سعیدی، روح الامین (۱۳۹۴). استقلال آزادی در مقیاس یک ملت : بازخوانی مفهوم استقلال در منظومه گفتمانی انقلاب اسلامی. تهران: خبرگزاری تسنیم.
‫صابری، مجتبی (۱۳۹۹). گام دوم انقلاب اسلامی: توصیه پنجم (استقلال و آزادی). تهران: سراج اندیشه اسلامی.
‫صباغ ‎کرمانی، مجید و مهدی باسخا (1388). «نقش حکمرانی خوب در بهبود کارکرد هزینه‎های دولت: مطالعة موردی بخش بهداشت و آموزش کشورهای اسلامی»، مجله تحقیقات اقتصادی، س ۴۴، ش ۱، ۱۳۸۸، ص 109-130.
‫عقیلی‎پور، جواد. ۱۳۹۹. گام دوم انقلاب: استقلال و آزادی. تهران: عصر جوان.
‫علی پور گرجی، محمود (1390). «بررسی ازادی در اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری»، مطالعات انقلاب اسلامی، س ۸، ش ۲۷، ص ۱۹۹-۲۲۶.
‫گل‎محمدی، احمد. ۱۳۹۵. چیستی، تحول و چشمانداز دولت. تهران: نشر نی.
لک‎زایی، شریف (1380). «ساز و کارهای تأمین آزادی در قانون اساسی»، پگاه حوزه، ش ۱۰: دسترسی در: https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/7395/92078.
‫ــــــــــــ (1385). «اندیشه آزادی از منظر آیت الله نائینی و آیت الله نوری»، پگاه حوزه، ش ۱۳۸۷، دسترسی در: https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/4852/40246.
ــــــــــــ (۱۳۸۷). سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه - دفتر اول: نشست‌ها و گفت و گوها. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
‫مطهری، مرتضی (1371). «استقلال و آزادی»، کیهان فرهنگی، س ۹، ش ۸۵، ص ۲۰-۲۱.
‫موسوی خمینی، سیدروح الله (۱۳۸۹) صحیفه امام. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
‫میگدال، جوئل (۱۳۹۵). دولت در جامعه: چگونه دولتها و جوامع یکدیگر را متحول ساخته و شکل میدهند؟، ترجمه‎ی محمدتقی دلفروز. تهران: کویر.
‫نعم، مختار (1397). «نقد استقلال ارزش آزادی قراردادی»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، س ۹، ش ۱۷، ص ۱۲۳-۱۵۶.
‫واربرتون، نایجل (۱۳۹۵). آزادی؛ مقدمه به همراه گزیده متون، ترجمه‎ی جیرانی یاشار. تهران: نگاه معاصر.
MacCallum, Gerald C. 1967. “Negative and Positive Freedom,” The Philosophical Review 76 (3): 312-334.