تبیین مبانی فقهی مقاومت در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده معارف اسلامی، دانشگاه تفرش، تفرش، ایران

چکیده

 از مهم‌ترین وظایف هر نظام سیاسی، ترسیم راهبردهای کارآمد برای ترسیم هندسه تعاملات در داخل کشور و مواجهه با واحدهای سیاسی در عرصه روابط بین‌الملل است. برای چنین مواجهه‌ای راهبرد گام دوم انقلاب اسلامی بر اساس بیانیه رهبر معظم انقلاب، مقاومت شناخته شده است. بررسی مبانی فقهی مقاومت در جمهوری اسلامی، می‌تواند شیوه تعامل با کشورها، نهادها و سازمان‌های بین‌المللی را مشخص نماید. ازاین‌رو مسئله اصلی پژوهش این است که مبانی مقاومت مورد نظر آیت‌الله خامنه‌ای در منظومه فقه شیعه چه جایگاهی دارد و آن را با کدام‌یک از ابواب فقهی می‌توان تبیین نمود؟ مهم‌ترین دستاورد پژوهش حاضر، تبیین مبانی فقهی مقاومت به‌عنوان مؤلفه‌ای تعیین‌کننده در معادلات سیاسی، اقتصادی جامعه اسلامی و غلبه بر چالش‌های ناشی از قدرت‌طلبی نظام سلطه جهانی است. تحقیق حاضر این فرضیه را پیگیری می‌کند که مفهوم مقاومت موردنظر آیت‌الله خامنه‌ای با ابواب مختلف فقهی مانند جهاد دفاعی، تقیه، امربه‌معروف، و نظایر آن‌ها قابل تبیین است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در خلال مباحث و موضوعاتی مانند مقابله با استبداد در داخل کشور و نفی سلطه، استقلال، دستیابی به تمدن نوین اسلامی در حوزه روابط بین‌الملل، به تشریح فقهی مبانی مقاومت می‌پردازد تا بتواند تبیین معقول و جامعی از آن، فراروی مسلمانان و اندیشمندان جهان اسلام قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A research on Explaining the Jurisprudential Foundations of Resistance in the Thought of Ayatollah Khamenei

نویسنده [English]

  • ali maleki
Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Islamic Studies, Tafarsh University, Tafarsh, Iran
چکیده [English]

One of the most important tasks of any political system is to draw efficient strategies for drawing the geometry of interactions inside the country and facing political units in the field of international relations. For such a confrontation, the strategy of the second step of the Islamic revolution, based on the statement of the supreme leader of the revolution, is known as resistance. Examining the jurisprudential foundations of resistance in the Islamic Republic can determine the way of interaction with countries, institutions and international organizations. Therefore, the main problem of the research is, what is the position of the foundations of resistance desired by Ayatollah Khamenei in the system of Shia jurisprudence and which of the jurisprudential chapters can it be explained? The most important achievement of the present research is the explanation of the jurisprudential foundations of resistance as a determining component in the political and economic equations of the Islamic society and overcoming the challenges caused by the power seeking of the global domination system. The present research pursues this hypothesis that the concept of resistance intended by Ayatollah Khamenei can be explained with different chapters of jurisprudence such as defensive jihad, taqiyyah, amrba-maaruf, and the like. This research, with a descriptive and analytical method, during discussions and topics such as confronting tyranny inside the country and negation of domination, independence, achieving modern Islamic civilization in the field of international relations, deals with the jurisprudential explanation of the foundations of resistance in order to be able to provide a reasonable and comprehensive explanation of it. Muslims and intellectuals of the Islamic world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance
  • Jurisprudence
  • Islam
  • Dominion
  • Defense
  • Ayatollah Khamenei
قرآن کریم.
ابراهیمی ورکیانی، محمد، (1393). بررسی و نقد مجازات مرتد در اسلام و سایر ادیان. اندیشه نوین دینی، 10(36)، 23-48.
افشار، اسدالله(1391). مشروعیت دفاع در حقوق بین الملل. روزنامه رسالت، ش 7604، 12.
‫آصفی، محمدمهدی و محمد غروی نائینی (1388). مبانی فقهی مقاومت مسلحانه. اندیشه تقریب، 19(5)، 21-32.
بیانات آیت‎الله خامنه‎ای، دسترسی در:farsi.khamenei.ir
حر عاملی، محمدبن حسن(1416ق). وسایل الشیعه. قم، مؤسسۀ آل البیت‰.
حلی، حسن بن یوسف(1412 ق)، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب. مشهد، مؤسّسة الطبع والنشر فی الروضة الرضویة المقدّسة.
حلی، حسن بن یوسف(1413ق)، قواعد الاحکام. قم، انتشارات جامعه مدرسین.
حلی، حسن بن یوسف(۱۴۱۴ق)، تذکره الفقهاء. قم، مؤسسة آل‎البیت‰.
خسروی، علی اکبر(1373). حقوق بینالملل دفاع مشروع. تهران، موسسه فرهنگی آفرینه.
موسوی خمینی، سید روح الله(1380). صحیفه نور. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
موسوی خمینی، سید روح الله (1388). صحیفه امام. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خویی، ابوالقاسم(14017ق). مصباح الفقاهة فیالمعاملات. قم، نشرالفقاهه
سبحانی فر، محمدجواد و همکاران( 1391). اندیشههای دفاعی فرماندهی معظم کل قوا. تهران، دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین†.
طباطبایی، سید محمد حسین (1369). المیزان. (محمدجواد حجتی‌کرمانی، مترجم). تهران ، محمدی.
طوسی، محمد بن حسن(1401ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی. بیروت، دارالکتاب العربی
عاملی، محمد بن جمال الدین مکی(1406ق). اللمعه الدمشقیه فی فقهالإمامیه. تهران، مرکز بحوث الحجّ والعمره.
عمید زنجانی، عباس علی (1421). فقه سیاسی. تهران، انتشارات امیر کبیر.
فارابی، ابونصر(1986). کتابالمله. بیروتف دار‎المشرق.
فارابی، ابونصر(1396). سیاسهالمدنیه. (حسن ملکشاهی، مترجم). تهران، سروش.
فارابی، ابونصر(1364). فصول منتزعه. تهران، مکتبه‎الزهرا.
‫فاضل لنکرانی، محمدجواد (1394). جهاد ذبّی (دفاع از کیان اسلام). فقه و اجتهاد، 4(2)، 6-26.
قرائتی، محسن(1383). تفسیر نور.تهران، مرکز فرهنگى درس‎هایى از قرآن.
کلینی، محمد بن یعقوب(1407ق)، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
مارش، دیوید و استوکر، جری(1388). روش و نظریه در علوم سیاسی. (امیرمحمد حاجی یوسفی، مترجم). تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مجلسی، محمدباقر (1404ق). بحارالانوار بیروت، مؤسسه الوفاء.
مکارم شیرازی، ناصر(1386). برگزیده تفسیر نمونه. تهران، دارالکتب اسلامیه.
ملکی، علی(1394)، انقلاب اسلامی ایران؛ زمینهها و پیامدها. قم، پاد اندیشه.
موسوی بجنوردی، محمد(1379)، قواعد فقهیه. تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
نجفی، محمدحسن(1362)، جواهرالکلام فی شرح شرایعالاسلام. بیروت، دار احیاء تراث.