نسبت میان محبت و عدالت در اندیشه ی سیاسی شهرزوری

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه الهیات (فلسفه)، دانشکده علوم انسانی و علوم ورزشی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران

چکیده

جایگاه و نقش عدالت در اندیشه‌ی سیاسی فیلسوفان مسلمان مهمترین رکن جامعه‌ی آرمانی و مدینه‌ی فاضله به شمار می‌رود. این درحالی است که به نقش عشق و محبت در دستیابی به کمالات حقیقی در عرصه‌ی اجتماع و رابطه‌ی آن با عدالت چندان توجهی نشده است. بدین خاطر مسئله‌ی اصلی این پژوهش نسبت میان محبت و عدالت در فلسفه‌ی سیاسی است و مورد مطالعاتی پژوهش دیدگاه شمس‌الدّین شهرزوری می‌باشد. هدف تحقیق، تحلیل عنصر محبت است تا روشن شود که این عنصر با شرایط و قیودی می‌تواند انصاف‌زا و عدالت‌خیز باشد. شهرزوری با اعتقاد به ضرورتِ تبعیتِ جامعه‌ی بشری از نظام تکوین، به تقدم عشق و محبت بر عدالت، باور داشت و معتقد بود عشق جامع – که عشقی عقلانی و انسانی است – زاینده‌ی انصاف است؛ بنابراین، جامعه با این رابطه‌ی محبت‌آمیز و عاشقانه به سعادت خود نائل خواهد شد و عدالت تنها به عنوان یک سیاست جبرانی و در صورتِ فقدانِ رابطه‌ی محبت‌آمیز مورد تمسک خواهد بود. در نهایت یافته‌ی این پژوهش که با شیوه‌ی توصیفی _ تحلیلی حاصل گشته آن است که نظریه‌ی شهرزوری اگر چه به ظاهر به محبت – به جای عدالت – تمایل دارد، اما در حقیقت، با توجه به قیود و شروطی که او برای محبت ذکر می‌کند، به یک عدالت درون‌زا که از باطن محبت حاصل می‌آید، منتهی می‌شود و عدالتی را که منکر است، چیزی جزعدالت بیرونی و قسری نمی‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Relationship Between Love and Justice in Shahrazori's Political Thought

نویسنده [English]

  • Fardin Jamshidi Mehr
Assistant Professor, Department of Theology (Philosophy), Faculty of Humanities and Sports Sciences, Gonbadkavos University, Gonbadkavos, Iran.
چکیده [English]

The position and role of justice in the political thought of Muslim philosophers is considered the most important pillar of the ideal society and utopia. This is while the role of love and affection in achieving true perfection in the community and its relationship with justice has not been paid much attention. Therefore, the main problem of this research is the relationship between love and justice in political philosophy, and the study object of the research is the view of Shamsuddin Shahrzori. The purpose of the research is to analyze the element of love in order to clarify that this element can be fair and just with conditions and limitations. Believing in the necessity of human society's compliance with the system of development, Shahrzuri believed in the priority of love and affection over justice, and he believed that comprehensive love - which is a rational and human love - is the generator of fairness; Therefore, the society will achieve its happiness with this loving and loving relationship, and justice will be held only as a compensatory policy and in the absence of a loving relationship. In the end, the finding of this research, which was obtained through descriptive-analytical method, is that although Shahrzuri's theory seems to favor love - instead of justice - but in fact, according to the limitations and conditions he mentions for love, An endogenous justice that results from the interiority of love leads, and the justice that is denied is nothing but external and forced justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Society
  • Happiness
  • Affection
  • Love
  • Justice
  • Fairness
  • Shahrazouri
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۰). رسائل ابنسینا. قم، بیدار.
ابن‎سینا، حسین بن عبدالله (1383). رساله در حقیقت و کیفیت سلسله موجودات و تسلسل اسباب و مسببات. (موسی عمید، مصحح). همدان، دانشگاه بوعلی سینا.
توحیدی، ابوحیان علی بن محمد (1424). الإمتاع و المؤانسة. (هیثم خلیفه طعیمی، مصحح). بیروت، انتشارات المکتبة العصریة.
جاسم، بکار محمود (1429ق). الأثر الفلسفی فی التفسیر. دمشق، دارالنوادر.
حسن‎زاده آملی، حسن (1369). ‎تعلیقه بر شرح المنظومة. (مسعود طالبی، مصحح). تهران، نشر ناب.
حسن‎زاده آملی، حسن (1380). عرفان و حکمت متعالیه. قم، الف.لام. میم.
دشتکی، منصور بن محمد (1382). إشراق هیاکل النور لکشف ظلمات شواکل الغرور. (علی اوجبی، مصحح). تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
دغیم، سمیح (2001). موسوعة مصطلحات الإمام فخرالدّین الرازی. بیروت، مکتبة لبنان ناشرون.
رازی، قطب‎الدّین محمد بن محمد (1375). المحاکمات بین شرحی الإشارات. قم، نشرالبلاغة.
رالز، جان (1393). نظریهای درباب عدالت. (مرتضی نوری، مترجم). تهران، نشر مرکز.
زنوزی، علی بن عبدالله (1378). مجموعه مصنّفات حکیم مؤسس آقا علی مدرّس طهرانی، (محسن کدیور، مصحح). تهران، اطلاعات.
سبزواری، مولی هادی بن مهدی (1383). أسرار الحکم فی المفتتح و المختتم. (کریم فیضی، محقق). قم، مطبوعات دینی.
سبزواری، مولی هادی بن مهدی (1386). شرح المنظومة فی المنطق و الحکمة، (محسن بیدارفر، محقق). قم، بیدار.
شهرزوری، شمس‎الدّین محمد بن محمود (1383). رسائل الشجرة الإلهیّة فی علوم الحقایق الرّبانیّة. (نجفقلی حبیبی، مصحح). تهران، مؤسسه حکمت و فلسفه ایران.
شهرزوری، شمس‎الدّین محمد بن محمود (1372). شرح حکمة الإشراق. (حسین ضیائی تربتی، محقق) تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شیخ اشراق، شهاب‎الدّین یحیی سهروردی (1375). مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، (هانری کربن، محقق). تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شیرازی، قطب‎الدّین محمود بن مسعود (1383). شرح حکمة الإشراق. (عبدالله نورانی و مهدی محقق، محققان). تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ضیایی، حسین (1372). مقدمه بر شرح حکمة الإشراق (شهرزوری). حسین ضیایی، محقق) تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
غفاری، محمد خالد (1380). فرهنگ اصطلاحات آثار شیخ اشراق شهابالدّین سهروردی. تهران، انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
کاشانی، کمال‎الدّین عبدالرزّاق (1380). مجموعه رسائل و مصنّفات کاشانی. (مجید هادی‎زاده، مصحح). تهران، میراث مکتوب.
مصباح یزدی، محمدتقی (1366). آموزش فلسفه. تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری، مرتضی (1376). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. تهران، انتشارات صدرا.
ملاصدرا، صدرالدّین محمد شیرازی (1981). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت، دار احیاء التراث.
ملاصدرا، صدرالدّین محمد شیرازی (1399).رساله سه اصل، (محمد خواجوی، مصحح). تهران، مولی.
ملاصدرا، صدرالدّین محمد شیرازی (1366). شرح أصول الکافی. (محمد خواجوی، مصحح). تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
Freeman, Samuel (2007). Rawls, London, Routledge.