واکاوی وجوه تعاملی عرفان و سیاست در اندیشه‌های نجم‌الدین رازی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

2 پژوهشگر پژوهشگاه امام صادق/ دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

چکیده

 رابطۀ عرفان و سیاست در اندیشۀ سیاسی اسلام، از گذشته‌‌های دور مطرح بوده است و برخی از عرفای مسلمان، همچون نجم‌‌الدین رازی در حوزۀ سیاست صاحب‌‌نظر بوده‌‌اند (تاریخچه). در این راستا، آثاری از موافقان و مخالفان دربارۀ رازی ارائه شده است؛ ولی هنوز جای طرح مباحث جدید، احساس می‌‌شود (پیشینه). با این وصف، همچنان دربارۀ چگونگی این رابطه در دیدگاه اندیشمندی چون رازی، اختلاف نظر وجود دارد! (مسئله) ازاین‌‌رو، در واکاوی رابطۀ عرفان و سیاست در اندیشۀ او، با این پرسش مواجهیم که چه رابطه‌‌ای میان عرفان و سیاست از دیدگاه وی وجود دارد (سئوال). گمان این مقاله آن است که رازی به ادغام عرفان و سیاست قائل است و ازاین‌‌رو، به ارتباط وثیق عرفان و سیاست و نسبت تساوی از نسب اربعه میان این دو رسیده است (فرضیه). مقالۀ حاضر با کاربست شیوۀ تحلیلی ـ تفسیری (روش)، به‌‌دنبال نشان دادن این ارتباط است (هدف). نتیجۀ به‌‌دست‌‌آمده این است که رازی دستیابی انسان به عرفان حقیقی، کمال معنوی، و سعادت دنیوی و اخروی را در گرو تدبیر امور دنیوی یا همان سیاست قرار می‌‌دهد که در راستای عرفان یا همان حقیقت اسلام است (یافته).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Interactive Dimensions of Mysticism and Politics in the Thoughts of Najm al-Din Razi

نویسندگان [English]

  • Ali Shirkhani 1
  • Jafar Sasan 2
1 Associate Professor of Political Science, Islamic Azad University, Qom Branch
2 Researcher in Imam Sadiq Research Institute for Islamic Sciences and PhD Student in Political Science, Islamic Azad University, Qom Branch
چکیده [English]

The relationship between mysticism and politics has been mentioned from the past and some Muslim mystics like Najm al-Din Razi were experts in the field of politics. (History) In this regard, works of some advocates and opponents regarding Razi have been presented; however, still the need for raising new issues is felt. (Background) Nevertheless, there still exists disagreement about this relationship in the viewpoint of thinkers like Razi! (Problem) Therefore, in analyzing the relationship between mysticism and politics in his thoughts, we face the following question: What is the relationship between mysticism and politics in his point of view? (Question) The present paper assumes that: Razi believes in combining mysticism and politics and thus he has reached the close relationship between mysticism and politics and the equal relationship of the four relations between these two. (Hypothesis) Using the analytical-interpretative method, (Methodology) the present article seeks to show this relationship. (Objective) The result shows that Razi considers man’s achievement of real mysticism, spiritual perfection, and happiness in this world and the Hereafter dependent upon managing worldly affairs or politics which is in line with mysticism or the reality of Islam (Finding).

Mysticism, Politics, Najm al-Din Razi, Political Thought, and Mystic Thought

قرآن کریم.
نهج‌‌البلاغه.
 پارسانیا، حمید (1387). عرفان و سیاست، قم، بوستان کتاب.
جعفری، محمدتقى (1373). عرفان اسلامى، تهران، دانشگاه شریف.
جوادى آملى، عبدالله (1375)، بنیان مرصوص امام خمینى، قم، مرکز نشر اسرا.
ــــــــــــــــــــ (1372). آواى توحید،تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام.
 خمینی، روح‌‌الله (1378). صحیفۀ امامŠ، تهران،مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام.
دورژه، موریس (1374). اصول علم سیاست، ابوالفضل قاضی، تهران، میزان.
رازی، نجم‏الدین (1352). مرموزات اسدى در مزمورات داودى، به‌‌اهتمام محمدرضا شفیعى کدکنى، تهران، مؤسسۀ مطالعات اسلامى دانشگاه مک‌‌گیل شعبۀ تهران.
ــــــــــــــــ (1373). مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد، به‌‌اهتمام محمدامین ریاحى،تهران، علمى و فرهنگى.
ــــــــــــــــ (1353). مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد، تصحیح حسین الحسینی، تهران، سنایی.
 شیرزادی، رضا (1390). «نجم‌‌الدین رازی»، مندرج در: اندیشۀ سیاسی متفکران مسلمان، به‌‌اهتمام علی‌‌اکبر علیخانی و همکاران، تهران، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، ص 1ـ19.
مجلسی، محمدباقر (الف) (1404). بحارالانوار، بیروت، الوفاء.
ــــــــــــــــــ (ب) (1404). مرآة العقول، بیروت، الوفاء.
 مطهری، مرتضی (1362). آشنایی با علوم اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
مطهری، مرتضی (1385). کلیات علوم اسلامی، تهران، صدرا.