رویکردهای مطالعات سیاسی در قرآن کریم

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

قرآن کریم، این متقن‌ترین پیام الهی برای سعادت بشر، هرچند پس از نزول همواره در اختیار جهانیان بوده‌است، تاکنون برای گشودن گره‌های دست‌وپاگیری که بشر را از سعادت بازداشته مورد توجه جدی قرار نگرفته‌است. برای جبران این خلأ باید به این پرسش پاسخ داد که چگونه می‌توان با بهره‌گیری از قرآن کریم معضلات سیاست را حل‌وفصل کرد (سؤال). کشف این چگونگی از طریق تفسیر موضوعی سیاست در قرآن و مرجعیت‌بخشی به آن، همسو با اسلامی‌سازی دانش سیاسی، میسر است (فرضیه). بررسی این فرضیه منوط به شناسایی و تبیین رویکردهای مطالعات سیاسی در قرآن کریم است (روش)، با این نیت که مرجعیت علمی قرآن به تصویر کشیده شود (هدف). براین‌اساس، باید گفت مطالعات درجه دوم (تأثیر قرآن بر مطالعات سیاسی) بر مطالعات درجه‌ اول (بررسی دیدگاه‌های سیاسی قرآن) رجحان دارد (یافته‌ها).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Approaches of the Holy Quran's Political Studies

نویسنده [English]

  • Gholamreza Behruzilak Behruzilak
Associate Professor of Political Science, Baqir al-Oloum University
چکیده [English]

The Holy Quran, the most certain divine message for human felicity, in spite of being always at all people of the world's disposal after revelation, has not been given serious attention in solving cumbersome problems which prevents man from achieving felicity. To fill this gap the following question must be answered: How can we solve political problems by utilizing the Holy Quran? (Objective) Discovering this" How" is possible through thematic interpretation of politics in the Quran and its authorization along with islamization of political knowledge (Hypothesis). Investigating this hypothesis depends on the identification and explanation of approaches of political studies in the Holy Quran (Method) with the intention of showing the scientific authority of the Quran (Objective). Accordingly, it should be mentioned that second rate studies (the influence of the Quran on political studies) are preferable to first rate studies (investigating the political viewpoints of the Quran) (Findings).

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Holy Quran
  • Political Knowledge
  • First Rate Studies
  • Second Rate Studies
  • Scientific Authority
قرآن کریم.
ابن‌طاوس، سید رضی‌الدین (1376).  الإقبال بالأعمال الحسنهْْ فیما یعمل مرهْْ فی السنهْْ، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
ارسطو (1356).  اخلاق نیکوماخس، ترجمة سیدابوالقاسم پورحسینی، تهران، دانشگاه تهران.
ایازی، سیدمحمدعلی (1382). «تفسیر موضوعی چیست؟،» مجلة پیام جاویدان، ش 1، زمستان، ص 66-73.
ـــــــــــ (1383). «تفسیر موضوعی از نگاه شهید صدر،» مجلة پیام جاویدان، ش 2، بهار، ص 35-48.
بستان، حسین (1391). گامی به سوی علم دینی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ج 1.
بشیریه، حسین (1374). جامعه‌شناسی سیاسی، تهران، نی.
بهروزی لک، غلام‌رضا. «چیستی کلام سیاسی،» فصلنامة قبسات، ش 28، ص 79-104.
ـــــــــــ .«فلسفه سیاست اسلامی،» فصلنامة قبسات، ش 39، ص 269-298.
التیجانی، عبدالقادر حامد (1995). الفکر السیاسی‌ فی‌ القرآن‌ المکی، امان، دارالبشیر للنشر و التوزیع.
جوادی آملی، عبدالله (1387). جامعه در قرآن، قم، اسراء.
خامه‌گر، محمد (1381). «ساختار هندسی سوره‌های قرآن / درآمدی بر تفسیر ساختاری قرآن،» مجلة گلستان قرآن، ش 138، اول دی، ص 9-13.
ـــــــــــ (1382). «روش استنباط گزاره‌های سیاسی از ساختار سوره‌های قرآن،» فصلنامة
علوم سیاسی، ش 22، تابستان، ص 49-66.
خسروپناه، عبدالحسین (1385). «فلسفه فلسفه اسلامی،» فصلنامة قبسات، ش 39، بهار و تابستان، ص 173-196.
ـــــــــــ (1386). «نظریه دیدبانی (فلسفه‌ مضاف تاریخی- منطقی به‌مثابه نظریه تحول در علوم)،» فصلنامة اندیشه نوین دینی، سال 3، ش 10، پاییز، ص 16-17.
دوورژه، موریس (1377). بایسته‌های جامعه‌شناسی سیاسی، ابوالفضل قاضی و شریعت پناهی،
تهران، دادگستر.
رجایی، فرهنگ (1368). «سیاست چیست و چگونه تعریف می‌شود؟،» مجلة سیاست خارجی، ش 10، تیر و شهریور، ص 175-192.
سبحانی، جعفر (1370). مبانی حکومت اسلامی، ترجمه و نگارش داود الهامی، قم، توحید.
سروش، عبدالکریم (1376). درس‏هایی در فلسفة علم‌الاجتماع، تهران، نی.
سید رضی (1382). نهج‌البلاغه.
شجاعی‌زند، علی‌رضا (1381). عرفی شدن در تجربه مسیحی و اسلامی، تهران، مرکز بازشناسی
اسلام و ایران.
صدر، محمدباقر (1380). «تحقیق / تفسیر تجزیه‌ای (ترتیبی) و تفسیر موضوعی،» مجلة گلستان قرآن، ش 87، آبان، ص 35-37.
عالم، عبدالرحمن (1373). بنیادهای علم سیاست، تهران، نی.
عبداللهی آرن، محسن (1380). «اصول‌ تفکر سیاسی‌ در آیات‌ مکی‌ قرآن در ترازوی نقد،» مجلة قبسات، ش 20 و 21، تابستان و پاییز، ص 146-157.
فاستر، مایکل (1358). خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمة جواد شیخ‌الاسلامی، تهران،
امیرکبیر، 1358.
فتحی، علی (1385). «تفسیر موضوعی و مراحل آن،» مجلة معرفت، ش 107، آبان، ص 97-104.
قاضی‌زاده، کاظم (1382). سیاست و حکومت در قرآن کریم، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
کلگ، استوارت آر (1379). چارچوبهای قدرت، ترجمة مصطفی یونسی، تهران، پژوهشکدة
مطالعات راهبردی.
مدنی، محمد محمد (1991). المجتمع الاسلامی کما تنظمه سورهْْ النساء، مصر، دارالفکر.
مک‌آیور (1344). جامعه و حکومت، ترجمة ابراهیم‌علی کنی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ملکیان، مصطفی (1380). «روش‌شناسی در علوم سیاسی،» به کوشش سیدصادق حقیقت، فصلنامة علوم سیاسی، ش 14، زمستان، ص 333-352.
منتظری، علی (1385). «تفسیر موضوعی و تفسیر ترتیبی و نسبت میان آنها،» مجلة معرفت، ش 109، دی، ص 51-54.
میرزایی، نجفعلی (2008). فلسفه مرجعیهْْ القرآن المعرفیهْْ فی انتاج المعرفهْْ الدینیهْْ، ترجمة
عباس دلال، مرکز الحضارهْْ لتنمیهْْ الفکر الاسلامی.
ـــــــــــ . «گزارش جلسه نقد کتاب،» dipna.ir.
نصیری، علی (1384). «مبانی کلامی تفسیر موضوعی،» مجلة اندیشه نوین دینی، ش 3،
زمستان، ص 73-106.
واعظی، احمد (1387). «علم دینی از منظر آیت‌الله جوادی آملی،» فصلنامة حوزه و دانشگاه، س 12، ش 54، بهار، ص 9-23.
وینست، اندرو (1383). نظریه‌های دولت، ترجمة حسین بشیریه، تهران، نی.
هابز، توماس (1385). لویاتان، ترجمة حسین بشیریه، تهران، نی.
های، کالین (1385). درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی، ترجمة احمد گل‌محمدی، تهران، نی.