اعتبارسنجی روش‌شناسی هرمنوتیک در علوم انسانی و اسلامی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم سیاسی پژوهشگاه امام صادق(ع)

چکیده

تفسیر سابقه‌ای به درازای عمر انسان دارد و همواره، چه در عصر باستان چه در قرون وسطی، در برخورد با طبیعت و متن، به یاری انسان آمده‌است، اما هرمنوتیک، که روشی است برای تفسیر علمی درک نیت مؤلف یا گوینده، محصول قرون جدید به‌ویژه عصر روشنگری قرن هجدهم است، که پس از آن شیوه‌ای مهم در تحلیل حوادث، در عرصة علوم انسانی، شد. به‌رغم ادعای هرمنوتیک، مبنی بر تلاش در رفع خلأ تحلیل علمی با استفاده از شیوه‌ای غیرتجربی، این روش چندان نتوانسته‌است عطش علوم انسانی را، برای راه یافتن به بطن وقایع و تحلیل آن‌ها، رفع کند و اعتبارسنجی روش‌شناسی هرمنوتیک در علوم انسانی و اسلامی نشان از ناکارآمدی آن در تحلیل پدیده‌ها، در عرصة علوم انسانی و اسلامی، دارد. گمان بر این است که هرمنوتیک غیرتجربی، در فضای تجربه‌گرایی غرب، تجربه‌زده شده‌است و در صورتی ناکارآمدی‌اش، در تحلیل حوادث علوم اسلامی، برطرف می‌شود که از این فضا بیرون آورده شود و به سوی فهم دینی سوق یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Validation of Hermeneutic Methodology in the Islamic Sciences and Humanities

نویسنده [English]

  • morteza shirody
Qom
چکیده [English]

Interpretation is as old as mankind and has always helped the man to interpret the nature and the text both inancienttimesand in theMiddle Ages.Buthermeneuticsas a method for scientificinterpretation ofthe authoror speaker’sintention is traced back to therecentcenturies, and especiallytothe Age of Enlightenment in the eighteenth century and since then it has become a remarkable and significant method in the study of phenomena in humanities.However, despiteclaimsthat thehermeneutic has tried to fill the gaps in scientific study by a non-empirical way, it has not succeeded to satisfy the need of humanities to discover the nature of events and analyze them. So this question arises that “why does validation of hermeneutic methodology in the Islamic sciences and humanities show its failureto analyze thephenomenain the fields of Islamic sciences and humanities?” It is believed that non-empirical hermeneutics has only experienced the Western empirical atmosphere and if it comes out of this atmosphere and notices religious understanding it can overcome its failures in the analysis of Islamic sciences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • methodology
  • Hermeneutics
  • Islamic sciences
  • humanities
  • Dialogue
  • Religion
ابوزید، نصر حامد (1380). معنای متن: پژوهشی در علوم قرآن، ترجمة مرتضی کریمی‌نیا، تهران، طرح نو.
احمدی علی‌آبادی،کاوه (1387). «گذر و نقدی بر روش‌شناسی و روش تحقیق،» bashgah.net، تیرماه.
احمدی، بابک (1383). ساختار و هرمنوتیک، تهران، گام نو.
بیات، عبدالرسول و دیگران (1381). فرهنگ واژه‌ها، قم، اندیشه و فرهنگ دینی.
پالمر، ریچارد (1384). علم هرمنوتیک، ترجمة محمدسعید حنایی کاشانی، تهران، هرمس.
حقیقت، سیدصادق (1385). روش‌شناسی علوم سیاسی، قم، مفید.
حقیقی، شاهرخ (1386)، «هرمنوتیک و نظریه انتقادی،» فصلنامة مدرسه، ش 6 ، تیرماه.
خالقی، احمد (1385). قدرت، زبان، زندگی روزمره در گفتمان فلسفی ـ سیاسی معاصر، تهران، گام نو.
ریکور، پل (1384). زندگی در دنیای متن (شش گفتگو و یک بحث)، ترجمة بابک احمدی، تهران، مرکز.
ساکالوفسکی، رابرت (1384). درآمدی بر پدیدارشناسی، ترجمة محمدرضا قربانی، تهران، گام نو.
سبحانی، جعفر (1381). هرمنوتیک، قم، توحید.
شوانت، توماس (1387). «تفسیرگرایی و هرمنوتیک،» ترجمة محسن ناصری‌راد،nasour.ir ، آبان.
فردید، سیداحمد (1381). دیدار فرهی و فتوحات آخرالزمان، تهران، نظر.
مجتهد شبستری، محمد (1384). هرمنوتیک، کتاب و سنت،تهران، طرح نو.
منوچهری، عباس (1386). رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران، سمت.
نصری، عبدالله (1381). راز متن هرمنوتیک، قرائت‌پذیری متن و منطق فهم دین، تهران، آفتاب توسعه.
واعظی، احمد (1380). درآمدی بر هرمنوتیک، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
هادوی تهرانی، مهدی (1377). مبانی کلام جدید، قم، خانة خرد.
هادی، قربانعلی (1388). نقد مبانی هرمنوتیکی نظریه قرائت‌های مختلف از دین، قم، انتشارات بین‌المللی المصطفی… .
یونگ، کارل گوستاو (1373). روان‌شناسی و کیمیاگری، ترجمة پروین فرامرزی، مشهد، آستان
قدس رضوی.