خروج امریکا از برجام و مقابله با راهبرد بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا

3 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه آزاد شهرضا

چکیده

مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که چه زمینه‎ها و علت‎هایی را می‎توان برای خروج امریکا از توافق هسته‎ای ارائه کرد. بدون بررسی زمینه‎ها و عوامل مؤثری که در اتخاذ تصمیمات سیاست خارجی امریکا مؤثر است، نمی‎توان اقدام امریکا درزمینه خروج از برجام و آغاز جنگ اقتصادی بر ضد ایران را ریشه‎یابی کرد. در این مقاله، از «نظریه پیوستگی جیمز روزنا» سود جسته‎ایم. روزنا که در مدل‎های نظری تجزیه‎وتحلیل رفتارهای سیاست خارجی، نماینده تلفیق دو سطح تحلیل خرد و کلان به‎شمار می‎رود، بر این باور است که در بررسی و تحلیل سیاست خارجی هر کشوری باید به پنج دسته متغیرهای اصلی فرد، نقش، حکومت، جامعه و درنهایت نظام بین‎الملل توجه شود. یافته این پژوهش در زمینه خروج امریکا از برجام و مقابله با راهبرد بازدارندگی نامتقارن ایران نشان می‎دهد که اگرچه دال مرکزی این پدیده متغیر فردی و شخصیتی ترامپ است، اما سایر متغیرها، به‎رغم تأثیرگذاری مستقیم بر سیاست خارجی امریکا در قبال ایران، بیشتر در نقش عوامل واسط، تحریک‎ساز و تأثیرگذار فرصت‎جویانه در بستر شرایط شخصیتی ترامپ ظاهر شده‎اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Withdrawal of the United States from JCPOA and Confronting the Deterrent Strategy of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sadeq Koushki 1
  • Esmail Shafiee 2
  • Aziz Ghazanfari 3
1 Assistant Professor of Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
2 Assistant Professor of Political Science, Islamic Azad University of Shahreza
3 Shahreza Azad University PhD Student
چکیده [English]

This study seeks to answer this question: what grounds and reasons can be given for the withdrawal of the United States from the nuclear deal. Without examining the contexts and factors that influence the decisions of US foreign policy, it is impossible to trace the US withdrawal from JCPOA and start of  an economic war against Iran. This article takes advantage of “James Rosina’s theory of continuity.” Rosina, who is a representative of the combination of two levels of micro and macro analysis in theoretical models of analyzing foreign policy behaviors, believes that in examining and analyzing foreign policy of each country, we must pay attention to five categories of main variables: individual, role, government, society and finally international system. The findings of this study on the withdrawal of the United States from JCPOA and the confrontation with Iran’s asymmetric deterrence strategy show that although the central sign of this phenomenon is Trump’s individual and personality variable, other variables, despite direct impact on US foreign policy towards Iran, have largely emerged as intermediate, stimulating and influential opportunistic factors in the context of Trump’s personality conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • United States of America
  • Foreign Policy
  • Nuclear Case
  • Barjam (Joint Comprehensive Plan of Action/ Iran nuclear deal) /JCPOA
  • Detention
اقارب‌پرست، محمدرضا (1394). گزارش کارشناسی تحلیل و ارزیابی رویکرد مراکز پژوهشی امریکا در قبال پرونده هستهای ایران، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
امام‌جمعه‌زاده، سیدجواد و مجتبی بابایی (1394). «نقش اتاق‌های فکر در تصمیم‌سازی سیاست خارجی امریکا در قبال پرونده هسته‌ای ایران»، فصلنامه مطالعات روابط بینالملل، ش 29.
امجد، محمد (1394). سیاست و حکومت در امریکا، تهران، سمت.
ایکس لی، بندی (1397). پرونده خطرناک دونالد ترامپ، ترجمه فاطمه نوروزی، تهران، نقش و نگار.
بوزان، باری (1388). ایالات متحده و قدرت­های بزرگ، ترجمه عبدالمجید حیدری، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بنیاد دفاع از دمکراسی (2018). «رفتار بد ایران پس از برجام افزایش یافته است»، دسترسی در:
پارس تودی، «سخنرانی ترامپ علیه ایران و برجام»، دسترسی در: https://parstoday.com/dari/news/iran-i54787، 21 مهر 1396.
پربن، دومنیک و دوگل لویی (1397). «خروج ایالات متحده از توافق‌نامه وین پیرامون برنامه هسته­ای ایران، یک وضعیت حقوقی متناقض»، نسخه فارسی ترجمه‌شده توسط حقوق‌دانان انجمن کمیسیون مسائل ایران، تحلیل­های حقوقی.
فریدمن، جرج (1398). جهان در صد سال آینده، ترجمه ابوالحسن تهامی، تهران، فرزان روز.
جوانشیری، امیرصدرا و محمدعلی بصیری (تابستان 1398). «مقایسه نقش لابی اسرائیل در سیاست خارجی امریکا»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، ش 1.
دهقانی فیروزآبادی، جلال و مهدی عطایی (1393). «گفتمان هسته‌ای دولت یازدهم»، فصلنامه مطالعات راهبردی، س 17، ش 1.
دهشیار، حسین (تیر 1384). «ماهیت تصمیم‌گیری در امریکا»، شهروند، ش 4.
دیلم صالحی، بهروز و غلامرضا صائبی (تابستان 1396). «تحلیل سیاست خارجی ایالات متحده امریکا با رویکرد سیستمی»، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، س 6، ش 21.
رسولی ثانی‌آبادی، الهام (1391). «موضوع هسته‌ای ایران (بررسی دیدگاه‌ها و ادبیات موجود)»، فصلنامه سیاست خارجی، س 26.
روزنا، جیمز (1384). آشوب در سیاست جهان: نظریهای درباره دگرگونی و پیوستگی، ترجمه علیرضا طیب، تهران، روزنه.
زمانی، محسن و سیدامیر نیاکویی (بهار 1398). «واکاوی عوامل مؤثر بر خروج ایالات متحده امریکا از برجام»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، ش 45.
ساجدی، امیر و سیناز ساجدی (تابستان 1398). «خروج امریکا از برجام و تلاطم در اقتصاد ایران»، فصلنامه مطالعات روابط بین­الملل، س 12، ش 46.
سیف‌زاده، سیدحسین (1375). مبانی و مدل‌های تصمیمگیری در سیاست خارجی، تهران، وزارت امور خارجه.
بوستوس، چری (1397). «ترامپ امریکایی­ها را به جان هم انداخت»، دسترسی در: https://www.khabaronline.ir/detail/775605.
عبدالله، عبدالمطلب و مصطفی اسماعیلی (1392). «راهبرد سیاست خارجی امریکا در قبال انقلاب اسلامی ایران: تداوم یا تغییر؟ (مطالعه موردی سیاست خارجی باراک اوباما و مسئله هسته‌ای ایران)»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‌نامه انقلاب اسلامی، س 2، ش 7.
عطایی، فرهاد و منصور، مقدم (1387). «سیاست خارجی ایران در قبال ایالات متحده امریکا»، فصلنامه دانش سیاسی، س 4، ش 2.
فرجی، فتح‌الله (1396). «تحلیل روان‌شناختی شخصیت ترامپ و فتنه‌گری رژیم غاصب صهیونیستی»، دسترسی در: http://www.nationalstrategy.ir/?p=2028.
پولاک، کنت (2015). «اهداف امریکا از برجام»، دسترسی در: www.brookings.edu/research/testimony/2015/08/05-us-policy-iran-nuclear-deal-pollack.
کریمی‌فرد، حسین (پاییز 1397). «سیاست خارجی ترامپ و واقعیت‌های نظام بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، ش 28.
لبخنده، ابراهیم و حسین کریمی‌فرد (بهار 1395). «کارکرد مؤسسات مطالعاتی در سیاست خارجی امریکا در قبال ایران»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، س 6، ش 1.
متقی، ابراهیم و مهدی فقیه (1392). «نقش اتاق‌های فکر در تعامل با نهادهای تصمیم‌گیر راهبردی امریکا»، فصلنامه مطالعات امریکا، پیش‌شماره 9.
مک آدام، دن پی. (1396). ذهن دونالد ترامپ: تحلیلی روانشناختی از شخصیت دونالد ترامپ، ترجمه حمید طاهری، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
یزدان‌فام، محمود (زمستان 1395). «سیاست خارجی ترامپ و جمهوری اسلامی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، ش 4.
موسوی، سیدمحمدعلی و همکاران (1390). «مدل‌سازی روند تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایالات متحده امریکا»، فصلنامه روابط خارجی، س 3، ش 2.
مستر، مک (1396). «در ایران سرمایه‌گذاری نکنید»، دسترسی در: https://www.farsnews.com/news/13961128001349.
مؤسسه آتلانتیک (2018). «سرنوشت برجام چه خواهد شد؟»، دسترسی در: http://www.atlanticcouncil.org/images/publications/US_Strategy_Iran_FINAL.PDF.2018.
مؤسسه بروکینگز (2015). «ارزیابی توافق­نامه هسته­ای»، دسترسی در: www.brookings.edu/research/testimony/2015/08/05-us-policy-iran-nuclear-deal-pollack.
مؤسسه واشنگتن (2017). «اندیشکده واشنگتن تحلیل کرد: واکنش ایران به خروج ترامپ از برجام چیست؟»، دسترسی در: http://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/testimony/KnightsTestimony
هادیان، ناصر و هرمز شایانی (تابستان 1389). «برنامه هسته­ای ایران توانایی قانونمند»، پژوهش‌نامه علوم سیاسی، س 5، ش 3.
 
Edelman[f1] , Eric (2018). US. Policy toward Iran: Strategic Options, Bipartisan Policy Center.
Kenneth Katzman (2018). Iran’s Foreign and Defense Policies, Congressional Research Service.
Nathan P. Freier [f2] (2016). “Regaining Strategic Initiative in the Gray Zone”, THE UNITED STATES NAVAL WAR COLLEGE, JOINT MILITARY OPERATIONS DEPARTMENT, p. 51.
Rosenau, James N. (1971). The Scientific Study of Foreign Policy, New York, The Free Press.
Vakil, Sanam (2018). Iran and the GCC Hedging, Pragmatism and Opportunism.
Vatanka, Alex (2018). Iran's Use of Shi'i Militant Proxies, Ideological and Practical Expediency Versus Uncertain Sustainability, Middle East Institute.
Waltz, Kennet N. (1979). Theory of International Politics, Massachusetts, Addison Wesley Publishing Co.
Alek ,Chance (2016). Think Tanks in the United States Activities, Agendas and Influence.
http://chinaus-icas.org/wp-content/uploads/2016/05/ICAS-Report-2016-Think-Tanksin-the-US.pdf
American Jewish Committee (October 16, 2017), “AJC Backgrounder: Future of the Iran Deal”, at: https://www.Ajc.org/sites/Default/Files/pdf/2017-10/AJC%20 Background%20-%20future%20F%20the/20Iran/%20DEAL.PDF