تحلیل نقش جهاد کبیر در تولید علوم انسانی اسلامی
DOR: 20.1001.1.23455705.1399.8.17.7.9

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

استادیار فلسفه و کلام اسلامی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)

چکیده

اسلامی سازی علوم انسانی از ضرورتهای جوامع اسلامی است و آن نیز متوقف بر عمل مجاهدانه پژوهشگران می باشد که قرآن از آن به جهاد کبیر یاد می کند. از این جهت پژوهش در «تحلیل نقش جهاد کبیر در تولید علوم انسانی اسلامی» دارای اهمیت جدی است. هم اکنون لازم است تولید علوم انسانی اسلامی در جمهوری اسلامی ایران تبدیل به گفتمان شود ولی کم و کیف رابطه آن با جهاد کبیر که می تواند یکی از متغیرها در تحول علوم انسانی تعبیر شود، همچنان در بوته ابهام است وهمین ابهام در ترابط، می تواند عملیات تولید علوم انسانی اسلامی در مجامع علمی را به کندی مواجه سازد. از این رو، این سؤال مطرح می شود که نقش جهاد کبیر در تولید علوم انسانی اسلامی چیست؟پاسخ احتمالی آن است که استدلال مجاهدانه با قرآن و دیگر منابع دینی و مقابله نمودن با علوم انسانی سکولار، برایند و نتیجه اش تولید علوم انسانی اسلامی در تراز انقلاب اسلامی خواهد بود.این مقاله کوشیده است با تحلیل مصداقی جهاد کبیر  و با ابزار کتابخانه ای به تحلیل نقش جهاد کبیر در تولید علوم انسانی اسلامی بپردازد و به این نتیجه دست یافته است که با تقویت بنیه علمی، شناخت کافی نسبت به منابع معرفتی، موضوع شناسی نسبی در علوم مورد استنباط و روش شناسی صحیح در استنباط از منابع معرفتی توسط پژوهشگران، می توان به تولید علوم انسانی اسلامی دست یافت.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the role of Greater Jihad in the generation of Islamic humanism

نویسنده [English]

  • Assadollah Kord Firoozjaei
Assistant Professor of Islamic Philosophy and Theology, Imam Sadiq Institute of Islamic Sciences
چکیده [English]

The Islamization of the humanism is one of the necessities of Islamic societies, and it also depends on the activity of zealous researchers, which the Qur'an refers to as the Greater Jihad. In this regard, research in “Analyzing the role of the Greater Jihad in the generation of Islamic humanism” is of great importance. Now, it is necessary to turn the generation of Islamic humanism in the Islamic Republic of Iran into a discourse, but more or less its relationship with the Greater Jihad, which can be interpreted as one of the variables in the evolution of the humanism. Also, as there is ambiguity in the shrubs, the same ambiguity in interdependence can slow down the generative activities of Islamic humanism in scientific societies. Hence, this question arises: what is the role of the Greater Jihad in the generation of Islamic humanism? The probable answer is that zealous reasoning with the Qur'an and other religious sources and confronting the secular humanism will result in the generation of Islamic humanism at the level of the Islamic Revolution. This article has tried to analyze the role of Greater Jihad in the generation of Islamic humanities by analyzing the case of Greater Jihad and using library tools. And it has been concluded that by consolidating the scientific strength, sufficient knowledge of epistemic sources, relative thematics in the inferred sciences and the correct methodology in inferring from epistemological sources by researchers, the generation of Islamic humanism can be achieved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Greater Jihad
  • Humanism
  • Methodology
  • Epistemological Sources
  • Ijtihad
قرآن کریم.
ابن فارس، احمد (1404ق). معجم مقاییس اللغه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن کثیر (1419ق). تفسیرالقرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه.
استرآبادی، محمدجعفر (1358). الایجاز فی علمی الرجال والدرایه، قم، دارالحدیث.
بازرگان، مهدی (1377). خدا و آخرت هدف بعثت انبیاء، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
ترخان، قاسم (24/5/1397). قابل دسترسی در: http://www.shabestan.ir/detail/News/721971
حلی، حسن بن یوسف (1371). الجوهرالنضید، قم، بیدار.
حویزی، علی بن جمعه (1415ق). تفسیرنورالثقلین، قم، اسماعیلیان.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1374). مفردات الفاظ القرآن، تهران، مرتضوی.
رشاد، علی اکبر (1385). «گستره کارکرد و کاربرد عقل در تحقق و تفهم دین»، فصلنامه فقه و حقوق اسلامی، سال دوم، شماره 8، بهار، ص11-38.
رضایی اصفهانی (1392). منطق تفسیر قرآن (قرآن وعلوم طبیعی انسانی)، قم، مرکز بین المللی ترجمه نشر المصطفی.
ساروخانی،  باقر (1375). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 ریع القلم، محمود (1372). عقلانیت و آینده توسعه یافتگی ایران، تهران، مرکز پژوهش‎های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (1421ق). الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دارالکتاب العربی.
شبر، عبدالله (1410ق). تفسیرالقرآن الکریم، قم، دارالهجره.
شریفی، احمد حسین (1393). مبانی علوم انسانی اسلامی، تهران، آفتاب توسعه.
صحرایی، علیرضا (1397). «سازه مفهومی جهاد کبیر در گفتمان سیاست خارجی مقام معظم رهبری»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال بیست و سوم، شماره 2، تابستان، ص87-114.
صدر، سیدحسن (بی تا).  نهایه الدرایه، تهران، مشعر.
 
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1390ق). المیزان فی تفسیرلبقرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان، تهران، ناصرخسرو.
ـــــــــــــــــ (1412ق). جوامع الجامع، قم، مرکز مدیریت حوزه.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1395). اساس الاقتباس، تهران، دانشگاه تهران.
طوسی، محمدبن حسن (بی‎تا). التبیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق). کتاب العین، قم، هجرت.
فنایی، ابوالقاسم (1373). «جایگاه موضوع شناسی در اجتهاد»، نقدو نظر، سال دوم، شماره 5، زمستان، ص90-94.
فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی (1415ق). تفسیرالصافی، تهران، مکتبه الصدر.
کراچکی، محمدبن علی (بی‎تا). کنزالفوائد، بی‎جا، الذخائر.
کردفیروزجائی، اسداله (1397). «واکاوی مبانی دینی جهاد کبیر و بازتاب آن در سیاست خارجی جمهوری اسلامی»، دو فصلنامه پژوهشهای سیاست اسلامی، سال ششم، شماره 14، پاییز و زمستان ، ص121-142.
مجتهد شبستری، محمد (1379). نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران، طرح نو.
محقق، جواد (1396). «رابطه قرآن و علوم انسانی از دیدگاه علامه مصباح یزدی»، دوفصلنامه پژوهشنامه علوم انسانی اسلامی، سال چهارم،  شماره 8، پاییز و زمستان، صص1-19.
مصباح یزدی (1390). قرآن شناسی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مظفر، محمدرضا (1379). المنطق، قم، دارالعلم.
معلمی، حسن (1389). «نقش اجتهاد در تدوین علوم انسانی اسلامی»، فصلنامه انسان پژوهی دینی، دوره هفتم، شماره 23، صص115-130.
مفید، محمدبن نعمان (1413ق). تصحیح الاعتقادات الامامیه، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
ـــــــــــــــــ (بی‎تا). النکت الاعتقادیه، قم، دارالمفید.
ملکیان، مصطفی (1390). راهی به رهایی، تهران، مؤسسه نگاه معاصر.
نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهرالکلام، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.