زبان و حوزه اعتبار تمدنیِ جهان اسلام
DOR: 20.1001.1.23455705.1399.8.17.8.0

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه تهران

چکیده

در سه دهه اخیر سطح تحلیل تمدنی در  در روابط بین ‎الملل ظهور یافته و سبب تولد مسئله‎ های جدیدی در این حوزه مطالعاتی شده است. از جمله مسئله‎ های نوپدید بازخوانی نقش تمدنی زبان به عنوان یک متغیر فعال در روابط بین ‎الملل است. در این قلمرو توانمندی زبان برای کنشگری در قدرت ‎سازی، ایجاد موازنه و رقابت، ایجاد ارتباط و همکاری و همگرایی مورد توجه قرار می‎ گیرد. در پژوهش حاضر به این پرسش پاسخ داده می ‎شود که بر اساس تجربه زیسته مسلمانان، زبان در روابط تمدنی (حوزه جهان اسلام) و برون تمدنی (جهان اسلام و سایر تمدن‎ها) ایفا نموده است؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که: نقش زبان در تمدن اسلامی ایجاد «حوزه اعتبار تمدنی» بوده است. این نقش هم در گستره درون تمدنی و هم در روابط با محیط بیرونی ( به ویژه در  روابط بین ‎الملل در دو سده اخیر) محقق شده است.  حوزه اعتبار تمدنی کارکردهای زبان در ایجاد فهم بین‎ الاذهانی در تمدن اسلامی در عین تکثر زبانی، تسهیل ارتباطات علمی در درون امت اسلامی، قرار گرفتن در کانون مواجهه و رقابت با تمدن غربی در سده اخیر، مهمترین شواهدی است که در این بررسی مورد بازخوانی قرار می ‎گیرند. بازخوانی عناصر تمدنی و متغیرهای کلیدی در تمدن اسلامی ـ یا در تجربه زیسته مسلمانان ـ این امکان را فراهم می‎آورد که فهم روشن‎تری از ارتباط بین عناصر و فرایند تولید و بازتولید تمدن اسلامی به دست آوریم. با تبیین این روابط می ‎توانیم به قواعد تمدن ‎سازی و یا نحوه بهره‎ برداری از عناصر تمدنی در دوره معاصر بیاندیشیم.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The language and scope of civilization of the Islamic world

نویسندگان [English]

  • Rasul Noroozi Firooz 1
  • Fezzeh Khataminia 2
1 Assistant Professor of the Islamic Sciences and Culture Academy
2 Phd candidate in language and literature of Tehran university
چکیده [English]

In the last three decades, the level of civilization analysis has emerged in international relations and has given rise to new issues in this field of study. One of the emerging issues is re-reading the role of language civilization as an active variable in international relations. In this realm, the ability of language to act in empowerment, creating balance and competition, creating communication and cooperation, and convergence is considered. In the present study, answer will be given to this question that based on the lived experience of Muslims, language has played a role in the relations of civilization (Islamic world) and extra-civilization (Islamic world and other civilizations)? The hypothesis of the present study is that: The role of language in Islamic civilization has been to create a “domain of civilization validity.” This role has been achieved both within civilization and in relations with the external environment (especially in international relations in the last two centuries). The field of civilization validity of language functions in creating intersubjective understanding in Islamic civilization while linguistic pluralism, facilitating scientific communication within the Islamic Ummah, being at the center of confrontation and competition with Western civilization in the last century, is the most important evidence that will be review in this study. Reveiwing the elements of civilization and key variables in Islamic civilization - or in the lived experience of Muslims - allows us to gain a clearer understanding of the relationship between the elements and the process of production and reproduction of Islamic civilization. By explaining these relations, we can think about the rules of civilization or how to use the elements of civilization in the contemporary period

کلیدواژه‌ها [English]

  • Language
  • Domain of Civilization Validity
  • Competition / Cooperation
  • International Relations
  • Islamic Civilization

مراجع

ابن ندیم، محمدبن اسحاق (1381).  الفهرست، به اهتمام محمدرضا تجدد، تهران، اساطیر.
آصفی، محمد مهدی (1393الف). جهان اسلام و چالش‎های ‎معاصر (مجموعه آثار)، قم، بوستان کتاب.
آصفی، محمدمهدی (1393ب). دنیای اسلام و تهاجم فرهنگی غرب (مجموعه آثار)، قم، بوستان کتاب.
بابایی، حبیب الله (1393). کاوش‎های نظری در الهیات و تمدن، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
زرین‎کوب، عبدالحسین (1355). کارنامه اسلام، تهران، امیرکبیر.
زیدان، جرجی (1379). تاریخ تمدن اسلامی، (ترجمه علی جواهرکلام)، تهران، امیر کبیر، چاپ نهم.
سریع القلم، محمود (1373). «قواعد تمدن‎سازی و آینده تمدن اسلامی»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 3، زمستان،صص519-532.
سیمون، مردن (1383). «فرهنگ در امور جهانی»، در: جهانی‎شدن سیاست: روابط بین‎‎الملل در عصر نوین بین‎‎المللی، (ترجمه گروهی از مترجمان)، تهران، ابرار معاصر، جلد 2.
صلاحی اصفهانی، سهیلا (1382). «تجلی قرآن در ادب فارسی، نگاهی به اشعار سلمان هراتی»، فصلنامه رشد آموزش، سال اول، شماره4 ، زمستان،صص45 - 47.
منصر، هذیلی (1396). «نشست تخصصی جریان‎های ‎اسلامی در شمال آفریقا»، مرکز مطالعات راهبردی مجمع جهانی اهل بیت قم، 14 بهمن ماه.
موسوی، مهرالسادات (1384). «تجلی قرآن در ادب فارسی»، فصلنامه بشارت، شماره 49،صص57-60.
نورزوی فیروز، رسول (1394). «تمدن به مثابه سطح تحلیل»، فصلنامه نقد و نظر، سال بیستم، شماره 80، زمستان،صص101 - 131.
ـــــــــــــــــــــــــــ (1397). «دولت تمدنی و کنشگری در روابط بین‎الملل»، فصلنامه علوم سیاسی، سال بیست و یکم، شماره 84، زمستان،صص7 - 34.
ـــــــــــــــــــــــــــ (1391). «بررسی نقش جریان‎های تمدنی در ایجاد تمدن‎های نوین اسلامی»، مجموعه مقالات پانزدهمین جشنواره شیخ طوسی، جامعه المصطفی العالمیه،صص305 - 335.
ـــــــــــــــــــــــــــ (1399). «مبانی فرانظری مناظرات تمدنی در روابط بین الملل»، فصلنامه علوم سیاسی، سال بیست و سوم،  شماره 90، تابستان،صص127 - 150.
ـــــــــــــــــــــــــــ (1397). «واکاوی تأثیر تمدن بر سیاست خارجی»، فصلنامه علوم سیاسی، سال بیست و یکم، شماره 81، بهار،صص59 - 84.
یوکیچی، فوکوتساوا (1379). نظریه تمدن، ترجمه چنگیز پهلوان، تهران، نشر گیو، چاپ دوم.
قاسمی، صابر (1384). ترکیه، تهران، وزارت امور خارجه.
گلی زواره، غلامرضا (1377). سرزمین‎های اسلام: شناخت کشورهای اسلامی و نواحی مسلمان نشین، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم.
نقوی، امید و رادفر، ابوالقاسم (1391). «راهکارهای استفاده از توانایی بالقوه زبان و ادبیات فارسی در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی طی فرایند جهانی شدن»، مجموعه مقالات هشتمین همایش زبان‎شناسی ایران، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، چاپ اول.
حسین‎زاده دیلمی، علیرضا (1390). تأملی در عناصر تمدنی اندیشه‎ ولایی شیعی و روند تأثیرگذاری آن بر سیاست بین‎الملل، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دفاع شده در دانشگاه علامه طباطبائیŠ.
صالح، امانی و محروس، عبدالخبیر عطا (1390). روابط بین‎الملل: رویکردی دینی و تمدنی، ترجمه وحید مرادی، تهران، دانشگاه امام صادق†.
روحانی، سیدکاظم (1365). «جریان‎های فکری و فرهنگی در امپراتوی عثمانی»، دوماهنامه کیهان اندیشه، شماره 8، مهر و آبان،صص84 - 106.
Ahmad  Baharudin (2009), The meaning of civilization as perceived by malays; in Al-Idrus Mohamed Ajmal Bin Abdul Razak (Ed.), Islam Hadhari: Bridging Tradition and Modernity, Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC)
Ahmad, Feroz(1991), Politics and Islam in Modern Turkey, Middle EasternStudies, Vol. 27, No. 1 , Jan.
Davutoglu, ahmet (2014), “civilization revival in the global age,” in: Fred Dallmayr, M. Akif Kayapınar, and İsmail Yaylacı: civilizations in word order: Geopolitics and Cultural Difference, Lexington Books.
Al-Idrus Mohamed Ajmal Bin Abdul Razak (Ed.) (2009) Islam Hadhari: Bridging Tradition and Modernity, Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC).
Babaei, habibollah(2014) "One” and “Many” in Islam – The Path (Sirāt) and the Ways (Subul) in the Qur’an", Kom, vol. III (1): 97–112.
Coker, Christopher (2019) The Rise of the Civilizational State; Polity press.
Collins, Randall (2007) “Civilizations as Zones of Prestige and Social Contact”, In: Saïd Amir Arjomand and Edward A. Tiryakian, Rethinking Civilizational Analysis, Sage Publications.
Floor Willem, and Herzig Edmund(2012) Iran and the World in the Safavid Age, I.B. Tauris.
Gulen, M. Fethullah (2006) the Essentials of the Islamic Faith, Light: Newjeresy.
Hall, Martin and Jackson, Patrick Thaddeus (Eds.),(2007) Civilizational Identity: The Production and Reproduction of “Civilizations,” In International Relations, Palgrave Macmillan.
Hodgson, Marshall G.S,(1974) The Venture of Islam, Chicago, The University of Chicago Press, (I, II and III).
Jackson, Patrick (2007) “Civilizations as Actors: A Transactional Account,” In: M. Hall, P. Jackson (Eds.), Civilizational Identity: The Production and Reproduction Of 'Civilizations', Palgrave Macmillan.
Jacques Martin (2009) When China Rules the World he End of the Western World and the Birth of a New Global Order, Penguin Books.
Katzenstein, Peter .J, (2001) “Civilizational State, Secularism and Religion,” In: Craig Calhoun; Mark Juergensmeyer Jonathan Vanantwerpen, Rethinking Secularism, Oxford University Press.
Katzenstein, Peter .J., (2010) Civilizations in World Politics: Plural and Pluralist Perspectives, Routledge.
Koneczny, Feliks, (1962) On the Plurality of the Civilizations, Polonica Series, No. 2, London: Polonica Publications.
Marcinkowski Muhammad Ismail (2005), From Isfahan to Ayutthaya: Contacts Between Iran and Siam in the 17th Century, pustaka nasional PTE LTD.
Melleuish, Gregory (2004), “The Clash of Civilizations: A Model of Historical Development?”, in Rethinking Civilizational Analysis Edited by Saïd Amir Arjomand and Edward A. Tiryakian, SAGE Publication.
Mozaffari Mehdi (Ed.), (2002), Globalization and Civilizations, Routledge,.
Nasr, Seyyed Hossein (2009), “Civilizational Dialogue and the Islamic World,” In: Al-Idrus Mohamed Ajmal Bin Abdul Razak (Ed.), Islam Hadhari: Bridging Tradition and Modernity, Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC).
Savory Roger(2007), Iran Under the Safavids, Cambridge university press.
Wei, Ruan (2012), “Geo-Civilization,” Comparative Civilizations Review, No. 66.
Wei-Wei Zhang (2012) The China Wave: Rise of a Civilizational State, Wcpc press.
Westcott, Roger Williams (1995), "Language and Civilization: Contributions of Linguistics to the Comparison of Cultures," Comparative Civilizations Review: Vol. 33: No. 33, Article 3.
پژوهش های سیاست اسلامی
دوره 8، شماره 17
پژوهشی
شهریور 1399
صفحه 199-224

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 آبان 1399
  • تاریخ بازنگری: 18 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 18 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار