تبیین مولفه‌های خدمتگزاری در سازمان مبتنی بر اندیشه امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه پیام نور تهران

2 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه خوارزمی

3 دانش آموخته دکتری مدیریت منابع انسانی دانشگاه پیام نور

چکیده

از نشانه‌های جوامع موفق، میزان و درجه‌ نهادینه شدن فرهنگ خدمتگزار در آن است. این پژوهش، به طراحی و تبیین مدل فرهنگ خدمتگزاری براساس اندیشه‌های حضرت امام خمینی(ره) پرداخته است. مقاله، در  پی پاسخگویی به این سؤال است که در اندیشه امام خمینی(ره) ابعاد خدمتگزاری در سازمان ها چگونه است؟ روش انجام این پژوهش به‌صورت آمیخته (کیفی- کمی) است. در بخش کیفی و در قسمت اول، استخراج داده‌ها و مؤلفه‌ها با روش تحلیل مضمون‌ بود و سپس، برای ساخت شبکه مضامین و مدل پژوهش از مصاحبه با خبرگان و پرسش‌نامه استفاده شد. روش کار در وصیت‌نامه الهی سیاسی امام خمینی(ره) چنین بود که محقق با جستجوی مضمون‌هایی که معرّف فرهنگ خدمتگزاری بودند، به 60 کد دست‌یافت. در نهایت، کدهای استخراج‌شده به روش تحلیل  مضمون در قالب کدهای باز، 22 مضمون پایه و 4 مضمون سازمان‌دهنده تقسیم‌بندی شدند. سپس، نتایج این تقسیم‌بندی در قالب پرسش‌نامه‌هایی به 31 نفر از خبرگان ارائه شد و نظر آنها در این‌خصوص دریافت شد و توسط آزمون دوجمله‌ای در SPSS بررسی شد. در نهایت، بعد  از جمع‌آوری دیدگاه‌های خبرگان، حاصل کار به‌صورت مدل فرهنگ خدمتگزاری مبتنی بر وصیت‌نامه الهی سیاسی امام خمینی(ره) ارائه شد. این مدل شامل چهار شاخص: فرهنگ جهادی، فرهنگ مشارکتی، فرهنگ اسلامی و فرهنگ حرفه‌ای بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the components of service in an organization based on Imam Khomeini's thought

نویسندگان [English]

  • Akbar Bahmani 1
  • Ali Asghar Rajabi 2
  • Sayyed Mehdi mousavi Davodi 3
1 Assistant Professor, Department of Public Administration, Payame Noor University, Tehran
2 Assistant Professor of Islamic Education, Kharazmi University
3 PhD student in Human Resource Management, Payame Noor University
چکیده [English]

In terms of results, this research is considered as a development research because it explains the components of service in the organization based on the thought of Imam Khomeini. In terms of purpose, this research is part of applied research. In fact, the research approach of this study is inductive-deductive in terms of data collection logic. The participants of this research consist of two parts. In the first part, content analysis (interview with experts), 15 management specialists and managers of government organizations based in Mazandaran province were present as panel members, who were selected as members of the panel through homogeneous qualitative sampling. Were. In the second part of the research, 15 experts are used to design the structural-interpretive model in order to answer the designed questionnaire. For this purpose, first, by examining the theoretical and theoretical foundations of the research, the main and sub-components were prepared and compiled in the form of a score checklist. Effectively designed on service culture. After determining the research variables, content analysis units (theme, category and markers) were identified. The results show that 13 variables include: science and justice, rule of law and respect and submission to the law, simple living, humility and respect for people, avoidance of conciliation, expecting no praise and reward, sincerity in action, patience and Patience, prioritizing others, hidden benevolence, non-discrimination, lack of observation, lack of fame were identified as indicators of a culture of service based on Imam's thought.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Culture
  • servant
  • culture of service
  • Imam's thought
  • organization
افجه، سیدعلی اکبر (1390). رهبری سازمانی، تهران، سازمان مدیریت صنعتی، چاپ اول.
مجلسی، محمدباقر (1404ق). بحارالانوار، مؤسسه الوفا، بیروت.
بخشیان، ابوالقاسم (1389). نهضت خدمت رسانی در نگاه قرآن و سیره معصومین(ع)، نشر هدی.
پایگاه اطلاع رسانی حوزه (1398). خدمتگزاری، بر گرفته از سایت حوزه علمیه:  http://www.hawzah.net
پاینده، ابوالقاسم (۱۳۸۳). نهج الفصاحه، مجموع سخنان و خطبه‌های حضرت رسول اکرم، تصحیح و تنظیم عبدالرسول پیمانی و محمدامین شریعتی، اصفهان، خاتم الانبیاء.
حیدری‌زاده، زهرا، پریسا زارع‌زاده و ابوالفضل قاسم‌زاده (1395).«نقش اخلاق کار اسلامی و فرهنگخدمتگزاری بر رفتار شهروندی، پاسخگویی و مسئولیت اجتماعی»، مجله پژوهش‌های اخلاقی، سال ششم، شماره 3، ص 23-47.
دانایی‌فرد، حسن، علی رجب‌زاده و آذر درویشی (1390). «تبیین نقش شایستگی اخلاقی- اسلامی و فرهنگ خدمتگزاری در ارتقای پاسخگویی عمومی بیمارستان‌های دولتی»، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره سوم، شماره 4، ص 57-70.
دانایی‌فرد،حسن،سیدمهدی الوانیوعادلآذر (1388). روش‌شناسیپژوهشکیفی درمدیریت:رویکردیجامع،تهران،انتشاراتصفار، چاپسوم.
درویش، حسن، منتظری، محمد، فتحی زاده، علی رضا (1394) طراحی وتبیین مدل سازمان خادم، رساله دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور، ص 76.
رحیمیان، حمید، عباس عباس پور، مرتضی طاهری و سبحان سبحانی جو (1397). «طراحی و اعتباریابی الگوی رهبری خدمتگزار برای دانشگاه فرهنگیان با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد»،علوم تربیتی، شماره (1) 25،ص 87-108.
رودباری، حسنعلی و مهدی رفیعی پور (1392). «ارزش خدمت پلیس به مردم از نظر اسلام»، نشریه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، شماره 24، ص 85.
شیخ زاده، محمد (1391). «الگوی رهبری خدمتگزار مبتنی بر دیدگاه امام خمینی»، نشریه اسلام و مدیریت، شماره 1، ص 7.
صادقی، محمدعلی (1384). «نقش نظارت در استقرار و تقویت فرهنگ پاسخگویی»، فصلنامه مجلس و پژوهش، سال 12، شماره 50-49، ص303-330.
صحیفه امام (1378). مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول.
عابدی جعفری، حسن، محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ زاده (1390). «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 5 (2)، ص 151-198.
فقیهی، ابوالحسنو حمیدرضا رضایی کلیدبری (1387). «مطالعه بیمارستانهای استان تهران از دیدگاه تئوری خادمیت». فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال سوم، شماره 9، بهار.
قاسم‌زاده، ابوالفضل، تقی زوار، روحاله مهدیون و ادیبه رضائی (1392). «رابطه اخلاق حرفه‌ای با مسئولیت اجتماعی و پاسخگویی فردی: نقش میانجی‌گر فرهنگ خدمتگزاری»، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال نهم، شماره 2، ص 1-8.
قنبری سیروس، کاظممنافی (1394). «شاخصههای رهبران خدمتگزار در نظام جمهوری اسلامی (با تأمل بر آموزههای نظری و سیره عملی امام خمینی (ره)»، نشریه پژوهشهای انقلاب اسلامی، دوره 4، شماره  14،  ص61 - 86 .
کلینی، محمدبن یعقوب (1387). اصول کافی، ترجمه محمدباقر کمره‌ای، نشر اسوه، چاپ دهم، جلد چهارم.
محمدعلیپور، فریده و رضا رحیمی عماد (1392). «علل شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران و نظریه حکمرانی خوب: مطالعه موردی حکومت ایران در سال‌های 1357-1322»، پژوهشنامه متین، شماره 59، سال پانزدهم، ص 159-184.
نجف بیگی، رضا و صادق آزمندیان (1396). «شناسایی موانع اجرای برنامههای توسعه پنج ساله»، رساله دکتری دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
نصراصفهانی، مهدی و علی نصراصفهانی (1389). «طراحی مدل رهبری خدمتگزار بر اساس دیدگاه امام خمینی(ره)»،کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)، جهاد دانشگاهی، ص 1-17.
نصراصفهانی، مهدی و محسن نصراصفهانی، (1392). «رهبری خودخواه یا رهبری خدمتگزار! با تأکید بر نظرات رهبری همچون امام خمینی رحمه الله»، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی، قم، ص 3.
 
Allen, A. Mintrom, M. (2014) Responsibility and School Governance, Educational Policy Originally. Published Online.56
Apaydin & Bascan structural Ercan (2012). Equation Model Analysis of Turkish School Managers Views on Social Responsibility”. Procedia Social and Behavioral Science, 2: 5590-5598.
Attride-Stirling, J. (2001), Thematic networks: an analytic tool for qualitative research. Qualitative Research 1, 385-405.
Aulak, D. S., Quinn, B., & Wilson, N. (2016). Student burnout. British dental journal, 220(5), 219-220
Block. P. (1993). Stewardship-choosing service over self-interest-Berrett-kohler,inc. san Francisco a BK Business book-pp-15
Boyatzis, R. E. (1998), Transforming qualitative information: thematic analysis and code development, Sage.
Council Foundation. (2004). stewardship principles For Corporate Grantmakers.Committee On Corporate Grantmaking.P.12
Davis, J., Schoorman, D., & Donaldson, L. (1997). Towards a stewardship theory of management. Academy of Management Review, 22, 20–47.
Hughes, C. H. (2010). Developing Conceptual Literacy in Lifelong Learning Research: A Case of Responsibility". British Educational Research Journal, 48:59-78.
Karami, M., Galavandi, H. and Galaeei, A. (2017). The Relationship Between Professional Ethics, Ethical Leadership and Social Responsibility in Schools, Journal of School Administration, 5(1), 93-112.
Lawton A., & Rayner J. (2012). Public Service Motivation in a Fragmented Public Sector: A Case Study Approach. paper presented at the International Public Service Motivation Conference, Indiana University, 256-273.
Mergler, A. Spencer, F. M. and Patton, W. A. (2010). Relationships between Personal Responsibility, Emotional Intelligence and Self teem in Adolescents and Young Adults, The Australian Educational and Developmental Psychologist, 24(1): 5-18.
 
Salavati A, Rostami Norozabadi S. (2013). Professional ethics & social responsibility in hotel industry. Tourism Studies; 8(21): 107-143. 
افجه، سیدعلی اکبر (1390). رهبری سازمانی، تهران، سازمان مدیریت صنعتی، چاپ اول.
مجلسی، محمدباقر (1404ق). بحارالانوار، مؤسسه الوفا، بیروت.
بخشیان، ابوالقاسم (1389). نهضت خدمت رسانی در نگاه قرآن و سیره معصومین(ع)، نشر هدی.
پایگاه اطلاع رسانی حوزه (1398). خدمتگزاری، بر گرفته از سایت حوزه علمیه:  http://www.hawzah.net
پاینده، ابوالقاسم (۱۳۸۳). نهج الفصاحه، مجموع سخنان و خطبه‌های حضرت رسول اکرم، تصحیح و تنظیم عبدالرسول پیمانی و محمدامین شریعتی، اصفهان، خاتم الانبیاء.
حیدری‌زاده، زهرا، پریسا زارع‌زاده و ابوالفضل قاسم‌زاده (1395).«نقش اخلاق کار اسلامی و فرهنگخدمتگزاری بر رفتار شهروندی، پاسخگویی و مسئولیت اجتماعی»، مجله پژوهش‌های اخلاقی، سال ششم، شماره 3، ص 23-47.
دانایی‌فرد، حسن، علی رجب‌زاده و آذر درویشی (1390). «تبیین نقش شایستگی اخلاقی- اسلامی و فرهنگ خدمتگزاری در ارتقای پاسخگویی عمومی بیمارستان‌های دولتی»، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره سوم، شماره 4، ص 57-70.
دانایی‌فرد،حسن،سیدمهدی الوانیوعادلآذر (1388). روش‌شناسیپژوهشکیفی درمدیریت:رویکردیجامع،تهران،انتشاراتصفار، چاپسوم.
درویش، حسن، منتظری، محمد، فتحی[s1]  زاده، علی رضا (1394) طراحی وتبیین مدل سازمان خادم، رساله دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور، ص 76.
رحیمیان، حمید، عباس عباس پور، مرتضی طاهری و سبحان سبحانی جو (1397). «طراحی و اعتباریابی الگوی رهبری خدمتگزار برای دانشگاه فرهنگیان با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد»،علوم تربیتی، شماره (1) 25،ص 87-108.
رودباری، حسنعلی و مهدی رفیعی پور (1392). «ارزش خدمت پلیس به مردم از نظر اسلام»، نشریه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، شماره 24، ص 85.
شیخ زاده، محمد (1391). «الگوی رهبری خدمتگزار مبتنی بر دیدگاه امام خمینی»، نشریه اسلام و مدیریت، شماره 1، ص 7.
صادقی، محمدعلی (1384). «نقش نظارت در استقرار و تقویت فرهنگ پاسخگویی»، فصلنامه مجلس و پژوهش، سال 12، شماره 50-49، ص303-330.
صحیفه امام (1378). مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول.
عابدی جعفری، حسن، محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ زاده (1390). «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 5 (2)، ص 151-198.
فقیهی، ابوالحسنو حمیدرضا رضایی کلیدبری (1387). «مطالعه بیمارستانهای استان تهران از دیدگاه تئوری خادمیت». فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال سوم، شماره 9، بهار.
قاسم‌زاده، ابوالفضل، تقی زوار، روحاله مهدیون و ادیبه رضائی (1392). «رابطه اخلاق حرفه‌ای با مسئولیت اجتماعی و پاسخگویی فردی: نقش میانجی‌گر فرهنگ خدمتگزاری»، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال نهم، شماره 2، ص 1-8.
قنبری سیروس، کاظممنافی (1394). «شاخصههای رهبران خدمتگزار در نظام جمهوری اسلامی (با تأمل بر آموزههای نظری و سیره عملی امام خمینی (ره)»، نشریه پژوهشهای انقلاب اسلامی، دوره 4، شماره  14،  ص61 - 86 .
کلینی، محمدبن یعقوب (1387). اصول کافی، ترجمه محمدباقر کمره‌ای، نشر اسوه، چاپ دهم، جلد چهارم.
محمدعلیپور، فریده و رضا رحیمی عماد (1392). «علل شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران و نظریه حکمرانی خوب: مطالعه موردی حکومت ایران در سال‌های 1357-1322»، پژوهشنامه متین، شماره 59، سال پانزدهم، ص 159-184.
نجف بیگی، رضا و صادق آزمندیان (1396). «شناسایی موانع اجرای برنامههای توسعه پنج ساله»، رساله دکتری دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
نصراصفهانی، مهدی و علی نصراصفهانی (1389). «طراحی مدل رهبری خدمتگزار بر اساس دیدگاه امام خمینی(ره)»،کنگره ملی بررسی اندیشههای فرهنگی اجتماعی حضرت امام خمینی(ره)، جهاد دانشگاهی، ص 1-17.
نصراصفهانی، مهدی و محسن نصراصفهانی، (1392). «رهبری خودخواه یا رهبری خدمتگزار! با تأکید بر نظرات رهبری همچون امام خمینی رحمه الله»، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی، قم، ص 3.
 
Allen, A. Mintrom, M. (2014) Responsibility and School Governance, Educational Policy Originally. Published Online.56
Apaydin & Bascan structural Ercan (2012). Equation Model Analysis of Turkish School Managers Views on Social Responsibility”. Procedia Social and Behavioral Science, 2: 5590-5598.
Attride-Stirling, J. (2001), Thematic networks: an analytic tool for qualitative research. Qualitative Research 1, 385-405.
Aulak, D. S., Quinn, B., & Wilson, N. (2016). Student burnout. British dental journal, 220(5), 219-220
Block. P. (1993). Stewardship-choosing service over self-interest-Berrett-kohler,inc. san Francisco a BK Business book-pp-15
Boyatzis, R. E. (1998), Transforming qualitative information: thematic analysis and code development, Sage.
Council Foundation. (2004). stewardship principles For Corporate Grantmakers.Committee On Corporate Grantmaking.P.12
Davis, J., Schoorman, D., & Donaldson, L. (1997). Towards a stewardship theory of management. Academy of Management Review, 22, 20–47.
Hughes, C. H. (2010). Developing Conceptual Literacy in Lifelong Learning Research: A Case of Responsibility". British Educational Research Journal, 48:59-78.
Karami, M., Galavandi, H. and Galaeei, A. (2017). The Relationship Between Professional Ethics, Ethical Leadership and Social Responsibility in Schools, Journal of School Administration, 5(1), 93-112.
Lawton A., & Rayner J. (2012). Public Service Motivation in a Fragmented Public Sector: A Case Study Approach. paper presented at the International Public Service Motivation Conference, Indiana University, 256-273.
Mergler, A. Spencer, F. M. and Patton, W. A. (2010). Relationships between Personal Responsibility, Emotional Intelligence and Self teem in Adolescents and Young Adults, The Australian Educational and Developmental Psychologist, 24(1): 5-18.
Salavati A, Rostami Norozabadi S. (2013). Professional ethics & social responsibility in hotel industry. Tourism Studies; 8(21): 107-143.
 [s1]این روش ارجاع برای رساله نادرست است. پیش روی نام راهنما و مشاور عبارت راهنما و نیز مشاور قید شود