جریان‌های فکری و سیاسی عمده اسلامگرا در اروپای غربی

خانی آرانی, الهه

جریان‌های فکری و سیاسی عمده اسلامگرا در اروپای غربی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

الهه خانی آرانی

دکتری مدرسی معارف اسلامی گرایش انقلاب اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

مسلمانان اروپای غربی بخشی از پیکره جهان اسلام به شمار می روند و شناخت گرایشات و جریان های تاثیرگذار اعتقادی و سیاسی در بین آنها می تواند دیدگاه روشن و شفافی از وضعیت، شرایط و آینده آنان ارائه کند. از این رو، سوال اصلی پژوهش حاضر این است که جریان های عمده اسلامگرا در اروپای غربی، رویکرد، عملکرد و گستره تاثیرگذاری آنها چیست؟ تحقیق حاضر با بکارگیری فراروش جریان شناسی سیاسی به عنوان چارچوبی برای تحلیل که در آن به طور همزمان از رهیافت های مختلف نظری از جمله رهیافت مقایسه ای استفاده میشود و با روش اسنادی نشان میدهد مسلمانان اروپای غربی دارای گرایشات اعتقادی و سیاسی یکدستی نیستند و جریان های مختلف فکری و ایدئولوژیک اسلام‌گرا، فعالیت دارند. این جریان های سیاسی و فکری متاثر از دولتهای اروپایی و همچنین کشورهای شاخص و قدرتمند اسلامی، شامل جریان وهابیت، جریان اسلام سکولار، جریان اسلام شیعی، جریان اسلام سنی اعتدالگرا و فرقه های انحرافی با بکارگیری دیپلماسی مساجد، مولد و مروج گفتمان خاص خود از اسلام در اروپای غربی مشغول فعالیت هستند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23455705.1400.9.20.11.6

عنوان مقاله [English]

Major Islamic intellectual and political currents in Western Europe

نویسنده [English]

Elahe Khani Arani

Ph.D. in Islamic Education Teacher, Islamic Revolution Field, University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

As the largest religious minority, Muslims make up about 4% (approximately 14 million) of the total population of Western Europe. In recent decades, due to population growth, increasing immigration and the emergence of European terrorism and takfiri terrorism, especially the widespread presence of European Muslims in ISIL, as well as various terrorist operations in Western Europe, issues related to Western European Muslims and diversity of identities and tendencies Their beliefs and politics have become a contentious, important and necessary issue.The Muslims of Western Europe are part of the body of the Islamic world, and recognizing the influential ideological and political tendencies and currents among them can provide a clear view of their situation, circumstances and future. Therefore, the main question of the present study is whether the beliefs, ideological and political tendencies of Muslims in Western Europe are homogeneous or, like Muslims in other parts of Islamic geography, have multiple tendencies? If these tendencies are multiple, what are their major ideological currents, approaches, practices, and spheres of influence? The present study uses the metaphorical approach of political currents as a framework for analysis in which different theoretical approaches are used simultaneously, including the comparative approach, and by documentary method shows that Muslims in Western Europe do not have uniform religious and political tendencies. There are various Islamist ideologies and ideologies. These political and intellectual currents are influenced by European governments as well as prominent and powerful Islamic countries, including Wahhabism, secular Islam, Shiite Islam, moderate Sunni Islam and deviant sects, using the diplomacy of mosques, generators and promoters of their own discourse. Islam is active in Western Europe.

کلیدواژه‌ها [English]

Muslims of Europe
Islam
Europe
Western Europe
Islamist currents

مراجع

‫‫آذربایجانی، مسعود. «روش شناسی ویلیام جیمز در روان شناسی دین»، روش شناسی علوم انسانی، س ۱۲، ش ۴۹، ۱۳۸۵، ص ۱۴۱-۱۶۲.

‫ابراهیم‌پور، علی. «بررسی تحلیلی نظریه‌های مطرح در مفهوم‌شناسی جریان و جریان‌شناسی»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، س ۲۴، ش ۸۵، ۱۳۹۹، ص ۱۰۳۱-۱۰۷۲.

‫اسماعیلی، حمیدرضا. ۱۳۸۹. گفتمان اسلامی در فرانسه. تهران: اندیشه سازان نور.

‫اسمیت، فلیپ. ۱۳۸۷. درآمدی بر نظریه های فرهنگی، ترجمه‌ی حسن پویان. تهران‌: دفتر پژوهش های فرهنگی.

‫الحرة. ۲۰۱۸. «استغلال بناء المساجد فی الغرب لأهداف سیاسیة»، الحرة، دسترسی در: دسترسی در ۹ مرداد ۲۰۲۲. ‪https://www.alhurra.com/different-angle/۲۰۱۸/۰۶/۲۵/استغلال-بناء-المساجد-فی-الغرب-لأهداف-سیاسیة‎.

‫الویری، محسن. «گونه شناسی جریانهای فکری ایران و عرب؛ گام نخست برای گفتگو»، مطالعات روابط فرهنگی بین الملل، س ۱، ش ۳، ۱۳۹۵، ص ۱-۱۸.

‫انصاری، عبدالله. ۱۳۷۵. مریدان تصوف. تهران: دانش گستر.

‫بوس، ماهر. ۱۳۷۶. آقاخان‌ها، ترجمه‌ی محمود هاتف. تهران: کتاب سرا.

‫بون، جاسم محمد. ۲۰۱۹. «کیف استغلت قطر وترکیا بناء المساجد فی أوروبا لدعم المتطرفین؟»، العین الإخباریة، دسترسی در: دسترسی در ۱۰ آبان ۲۰۲۱. ‪https://al-ain.com/article/qatarturkeyterrorism۵۵‎.

‫تول، جونال. ۲۰۱۹. «محاولة ترکیا للقیادة الدینیة .. کیف یستخدم حزب العدالة والتنمیة القوة الناعمة للإسلام؟»، ترجمه‌ی محمود جمال عبدالعال، المرکز العربی للبحوث و الدراسات، دسترسی در: دسترسی در ۲۲ شهریور ۲۰۲۱. ‪http://www.acrseg.org/۴۱۱۵۴‎.

‫حاجی یوسفی، امیر محمد. «گونه شناسی روش های مطالعه جامعه شناسی سیاسی ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، س ۱، ش ۱، ۱۳۸۴، ص ۹۷-۱۱۸.

‫حاجیانی، ابراهیم و حامد ایرانشاهی. ۱۳۹۳. درآمدی بر دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. تهران: ابرار معاصر.

‫خبرگزاری اهل بیت(ع) (ابنا). ۱۴۰۱. «آلمان بزرگ‌ترین مرکز شیعیان اروپا را به اتهامات واهی تعطیل کرد»، دسترسی در: دسترسی در ۲۰ تیر ۲۰۲۲. ‪https://fa.abna۲۴.com‎.

‫خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان. ۱۳۹۳. «مسجد'بیت الفتوح' لندن، ششمین مسجد بزرگ غرب اروپا»، دسترسی در: دسترسی در ۱۶ آذر ۲۰۲۱. ‪https://www.yjc.news/fa/news/۵۰۳۱۵۱۴.‎.

‫خبرگزاری تسنیم. ۱۳۹۶. «حسینیه «یهودی»های لندن/ ساز و کار فرقه شیرازی در لندن چیست؟»، خبرگزاری تسنیم، دسترسی در: دسترسی در ۱۸ فروردین ۲۰۲۲. ‪https://www.tasnimnews.com/fa/news/۱۳۹۶/۱۲/۲۱/۱۶۷۸۵۳۷/‎.

‫———. ۱۳۹۵. «وجود ۲۲۴۰ مسجد در فرانسه، شیعیان در فرانسه مسجد ندارند»، خبرگزاری تسنیم، دسترسی در: دسترسی در ۱۸ فروردین ۲۰۲۲. ‪https://www.tasnimnews.com/fa/news/۱۳۹۵/۱۰/۱۴/۱۲۸۷۱۶۳.‎.

‫خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۱۳۸۸. «ترکیه ۱۰ هزار مسجد در اروپا می سازد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، دسترسی در: دسترسی در ۱۵ دی ۲۰۲۱. ‪https://www.irna.ir/news/۹۶۵۲۰۹۴.‎.

‫خبرگزاری دانشجویان ایران. ۱۳۹۵. «هشدار سازمان امنیت داخلی آلمان در مورد فعالیت اخوان‌المسلمین»، خبرگزاری دانشجویان ایران، دسترسی در: ‪https://www.isna.ir/news/۹۵۱۱۱۷۱۱۲۹۷.‎.

‫خبرگزاری شیعه نیوز. ۱۳۹۴. «تهدید مسلمانان بلژیک توسط گروه دولت مسیحی»، خبرگزاری شیعه نیوز، دسترسی در: دسترسی در ۹ مرداد ۲۰۲۱. ‪https://www.shia-news.com/fa/news/۱۰۶۷۷۹/‎.

‫خبرگزاری صدا و سیما. ۱۳۹۸. «درخواست مجلس اتریش برای تعطیلی مرکز ملک عبدالله در وین»، fa، دسترسی در: دسترسی در ۵ فروردین ۲۰۲۲. ‪https://www.iribnews.ir/۰۰AHHU‎.

‫خبرگزاری فارس. ۱۳۹۰. «تروریستها چه کسی را در بلژیک ترور کردند؟»، خبرگزاری فارس، دسترسی در: دسترسی در ۲۴ دی ۲۰۲۱. ‪https://www.farsnews.ir/news/۱۳۹۰۱۲۲۵۰۰۰۲۰۶‎.

‫خرمشاد، محمد باقر و سید ابراهیم سرپرست سادات. «جریان شناسی سیاسی به مثابه روش»، مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، س ۵، ش ۱۸، ۱۳۹۲، ص ۶۱-۹۰.

‫خسروپناه، عبدالحسین. ۱۳۸۷. آسیب شناسی دین پژوهی معاصر. تهران: ، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

‫———. ۱۳۸۹. جریان شناسی ضد فرهنگها: تبیین و تحلیل جریان های فرهنگی معارض با فرهنگ ناب محمدی و علوی. قم: تعلیم و تربیت.

‫دفتری، فرهاد. ۱۳۷۵. تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای. تهران: فرزان روز.

‫دهخدا، علی اکبر. ۱۳۸۵. لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.

‫دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. «رهیافت مقایسه ای بول : روشی برای سنجش نظریات روابط بین الملل»، پژوهشنامه علوم سیاسی، س ۱، ش ۳، ۱۳۸۵، ص ۳۵-۷۲.

‫دورکیم، امیل. ۱۳۸۳. قواعد روش جامعه شناسی، ترجمه‌ی علی‌محمد کاردان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

‫سالم، احمد فوزی. ۲۰۱۷. «هل یوقف ابن سلمان برنامج السعودیة لنشر الوهابیة فی العالم؟»، نون بوست، دسترسی در: دسترسی در ۲۴ دی ۲۰۲۱. ‪http://www.noonpost.com/content/۱۹۷۴۳‎.

‫شعبانی سارویی، رمضان. «طراحی مدل جریان شناسی فرهنگی در ایران امروز؛ با تأکید بر هویت فرهنگی»، مطالعات ملی، س ۱۵، ش ۱۵، ۱۳۹۳، ص ۱۰۷-۱۲۶.

‫شیرغلامی، خلیل. «جایگاه اجتماعی و سیاسی مسلمانان در اروپا»، سیاست خارجی، س ۲۳، ش ۲، ۱۳۸۸، ص ۳۹۵-۴۴۸.

‫صفوی همامی، سیدحمزه. ۱۳۹۲. «همگرایی فرهنگی در اتحادیه اروپا و هویت مسلمانان.» پایان‌نامه دکترای تخصصی، تهران: دانشگاه تهران.

‫طهرانی. بی‌تا. فقر و درویش. تهران: نشر دانش.

‫کتیرائی، محمود. ۱۳۶۱. فراماسونری در ایران. تهران: اقبال.

‫مرکز اسلامی هامبورگ. بی‌تا. معرفی مرکز اسلامی هامبورگ- مسجد امام علی (ع). هامبورگ: مرکز اسلامی هامبورگ.

‫مشکور، محمدجواد. ۱۳۶۸. فرهنگ فرق اسلامى. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.

‫معاونت بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی. ۱۳۸۶. مسلمانان اروپا و آمریکا. تهران: الهدی.

‫موسوی گرمارودی، سیدمحسن. ۱۳۹۱. اسماعیلیان آقاخانی. تهران: امیر کبیر.

‫نوربخش، جواد. ۱۳۸۹. زندگی و آثار شاه نعمت‌الله ولی. تهران: خوشه.

‫هرسیج، حسین. «روش مقایسه ای: چیستی، چرایی و چگونگی به کارگیری آن در علوم سیاسی»، دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، س ۱۳، ش ۱، ۱۳۸۰، ص ۷-۱۷.

Agencia EFE. 2015. “Report: Islamic radicals in control of 89 French mosques,” Agencia EFE, http://www.efe.com/efe/english/world/report-islamic-radicals-in-control-of-89-french-mosques/50000262-2542401.

Arrahmahnews. 2017. “Pengkhotbah Wahabi yang Suka Menyebarkan Kebencian dan Khilafah Dilarang Masuk Denmark,” Arrahmahnews, https://arrahmahnews.com/2017/05/03/pengkhotbah-wahabi-yang-suka-menyebarkan-kebencian-dan-khilafah-dilarang-masuk-denmark/.

Esposito, John, and Farid Hafez. 2021. “Why is Austria coming after the Muslim Brotherhood?,” Aljazeera, https://www.aljazeera.com/opinions/2021/6/24/why-is-austria-coming-after-the-muslim-brotherhood.

Lugo, Luis, Alan Cooperman, Erin O’Connell, and Sandra Stence. 2010. “Muslim World League and World Assembly of Muslim Youth,” Pew Forum on Religion & Public Life. Pew Research Center.

Muslim World League. 2010. “Introduction to Muslim World League,” Muslim World League, https://themwl.org/en/MWL-Profile.

Safa, Reza. 1996. Inside Islam: Exposing and Reaching the World of Islam. Strang Communication Company.

Serhan, Yasmeen. 2016. “France Has Shut Down 20 Mosques Since December Over Alleged Radical Islam Sermons - The Atlantic,” The Atlantic, https://www.theatlantic.com/news/archive/2016/08/french-mosques-islam/493919/.

The Association of Religion Data Archives. 2010. “Most Baha’i Nations,” https://www.thearda.com/QL2010/QuickList_40.asp.

The Irish Times. 2017. “Saudi Arabia largest funder of extremism in UK, report finds,” The Irish Times, https://www.irishtimes.com/news/world/uk/saudi-arabia-largest-funder-of-extremism-in-uk-report-finds-1.3144020.