ریشه‌های مناقشه آمریکا در مواجهه با فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران با تأکید بر تئوری موازنه تهدید

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 ستادیار پژوهشکده علوم سیاسی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق

2 دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان

چکیده

از آغاز چالش پرونده هسته‌ای ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (تاریخچه) و با وجود شفاف‌سازی و اعتمادسازی‌های مکرر ایران، ابهام و اقدام آمریکا و متحدان آن علیه ایران افزایش یافته است (مسئله) اما تاکنون، حل این ابهام از منظر تئوری موازنه تهدید استفان والت بررسی نشده است (پیشینه) درنتیجه، این مقاله برای رفع ابهام پیش‌گفته با این پرسش روبه‌روست که ریشه‌های مناقشه آمریکا با فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به‌ویژه اجماع دولت‌های غربی علیه ایران چیست؟ (سؤال) نگارندگان در کوشش برای دستیابی به پاسخ این پرسش نگرانی آمریکا از ماهیت انقلاب اسلامی (گمانه اصلی) و نگرانی‌اش از گرایش ایران به سمت تولید سلاح اتمی (گمانه رقیب) را بررسی می‌کنند. (فرضیه) اثبات هریک از این فرضیه‌ها، چگونگی عمل سیاست خارجی ایران را در مقابل آمریکا و متحدان غربی‌اش مشخص می‌کند. (هدف) با بررسی فرضیه‌های رقیب و اصلی از منظرتئوری موازنه تهدید استفان والت و مبتنی برگزاره‌های اصلی آن یعنی مفاهیم درک تهدید و توازن تهدید می‌توان به این هدف دست یافت. (روش) نتیجه آنکه موضوع نگرانی غرب از دستیابی ایران به سلاح اتمی با واقعیت همخوانی ندارد، بلکه ناشی از ماهیت انقلاب اسلامی است. (یافته)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Roots of America's Dispute in Confronting Iran's Peaceful Nuclear Activities Emphasizing the Balance of Threat Theory

نویسندگان [English]

  • Siamak Bagheri Chougami 1
  • / Mohsen Mohammadi Alamouti 2
1 Assistant Professor of Political Science Research Center, Imam Sadiq Research Institute
2 PhD Student in International Relations, Islamic Azad University, Isfahan Branch
چکیده [English]

From the beginning of Iran's nuclear challenge in the International Atomic Energy Agency (History) and in spite of Iran's frequent clarifications and confidence-buildings, ambiguity and actions of the U.S and its allies against Iran have increased. (Background) As a result, the present article, in order to clarify and remove this ambiguity, faces this question that: What are the roots of America's dispute over Iran's peaceful nuclear activities especially the consensus of Western governments against Iran? (Question) The authors in their attempt to answer this question have investigated America's concern about the nature of the Islamic Revolution (main assumption) and its concern over Iran's inclination towards producing atomic weapons (rival assumption). (Hypothesis) Proving each of these hypotheses determines how the foreign policy of Iran should act against the U.S and its Western allies. (Objective) By investigating the main and rival hypotheses from the perspective of the Stephan Walt's balance of threat theory and based on its main premises, i.e. understanding threat and balance of threat, the objective of this research can be achieved. (Methodology) The result is that the issue of West's concern over Iran's access to atomic weapons does not match the reality; rather it results from the nature of the Islamic Revolution. (Findings

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • America
  • Nuclear Technology
  • Atomic Weapon
  • balance of threat
آلبرایت، دیوید (1384). «حق آشکار یا معامله غربی»، ترجمه جواد حمیدی، همشهری دیپلماتیک، شماره 59، ص8-25 .
احدی، افسانه (1384). استراتژی آمریکا در قبال برنامه هسته‌ای ایران، در پرونده هسته‌ای ایران: روندها و نظرها، تهران، ابرار معاصر.
اسدی، علی‌اکبر (1386). «رئالیسم و رویکردهای رقیب به سیاست خارجی»، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 56، ص223-252.
افتخاری، اصغر (1384). سیر تحول مطالعات استراتژیک: روندهای جهانی و تجارب ایرانی، در استراتژی امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
باقری، سیامک (1383). ایران هسته‌ای روندها و چالش‌ها، تهران، اداره سیاسی.
جوانی، یدا... (1383). «فنّاوری هسته‌ای و مواضع اصولی رهبر معظم انقلاب اسلامی»، فصلنامه مطالعات سیاسی روز، سال سوم، شماره 12، ص39-49.
حبیبی، حمید (1385). «پیروزی انقلاب اسلامی و فنّاوری هسته‌ای»، فصلنامه دین و سیاست، شماره 7 و 8، ص 35-66.
حسن‌خانی، محمد (1389). «انقلاب اسلامی ایران و نظام بین‌الملل»، مجموعه مقالات گفتارهایی درباره انقلاب اسلامی، تهران، دانشگاه امام صادق†.
خلیلی، اسدا... (1383). «سیاست آمریکا در قبال پرونده هسته‌ای ایران»، فصلنامه مطالعات سیاسی روز، سال سوم، شماره 12، ص 67-100 .
رودلف، پیتر (1384). سیاست آمریکا در قبال ایران: وضعیت،گزینه‌ها و سناریوها، ترجمه بهزاد احمدی، تهران، ابرار معاصر.
سجادپور، محمدکاظم؛ اجتهادی، سعیده (1389). «نگرش امنیتی غرب و تهدیدات بین‌المللی پس از جنگ سرد»، فصلنامه دانش سیاسی، سال ششم، شماره 1، ص25-59.
سیمبر، رضا؛ قربانی، ارسلان (1387). روابط بین‌الملل و دیپلماسی صلح در نظام متحول جهانی، تهران، سمت.
مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان وزارت خارجه، 27 مرداد 1382، مندرج در: leader.ir
ـــــــــــــــــ در جمع مردم رفسنجان، 18 اردیبهشت 1384، مندرج در: leader.ir
ـــــــــــــــــ در سالگرد ارتحال امام خمینی، 14 خرداد 1388، مندرج در: leader.ir
ـــــــــــــــــ در سالگرد ارتحال امام خمینی، خرداد 1391، مندرج در: leader.ir
ـــــــــــــــــ در دیدار فرماندهان سپاه، 26 شهریور1392، مندرج در: leader.ir
صالحی، علی‌اکبر (1383). «روند هسته‌ای ایران از آغاز تاکنون»، فصلنامه مطالعات سیاسی روز، سال سوم، شماره 12، ص6-36 .
صادقی، سید صاحب، آمریکا و گریز هسته‌ای ایران، 26 تیر 1393، مندرج در: inhnews.ir
ظریف، محمدجواد، مصاحبه با شبکه آمریکایی ABC ، 7 آبان 1392، مندرج در: YJC.IR
عصاره، عبدا... (1392). انرژی هسته‌ای در ایران: ابعاد حقوقی، تهران، کانون اندیشه.
غراباق زندی، داوود (1386). ایران و مسئله هسته‌ای (مجموعه مقالات)، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ـــــــــــــــــ (1388). «سیاست خارجی دولت دوم جرج بوش در قبال ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دوازدهم، شماره1، ص 83-118 .
غریب‌آبادی، کاظم (1386). «انرژی هسته‌ای نیاز امروز، ضرورت فردا»، بررسی‌های اقتصاد انرژی، سال سوم، شماره 9، ص 48-68.
ـــــــــــــــــ (1387). نهضت ملی هسته‌ای، تهران، وزارت امور خارجه.
 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1368). تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
قنبرلو، عبدالله (1387 الف). «بررسی رویکردهای سیاست خارجی ج. ا. ا. از منظر مسئله کارگزار ـ ساختار»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال یازدهم، شماره 2، ص 827-852 .
ـــــــــــــــــ (1387 ب). «آمریکا و بحران هسته‌ای ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال یازدهم، ش 4، ص 349-376.
کمپ، جفری (1384). «ایران مقابله با گسترش تسلیحات هسته‌ای»، ترجمه حسن سعید کلاهی، پرونده هسته‌ای ایران: روندها و نظرها، تهران، ابرار معاصر.
گاریبالدی، گابریل (1384). «دو کشور دو معیار: برزیل، ایران و دکترین بوش»، همشهری دیپلماتیک، شماره 59، ص13و14.
گلشن‌پژوه، محمودرضا (1384). «بررسی علل اهمیت‌یافتن مسئله هسته‌ای ایران در سیاست خارجی آمریکا»، پرونده هسته‌ای ایران: روندها و نظرها، تهران، ابرارمعاصر.
لیتل، ریچارد (1389). تحول در نظریه‌های موازنه قوا، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
متقی، ابراهیم (1389). «ارزیابی مقایسه‌ای تهدیدهای آمریکا در برخورد با ایران»، فصلنامه آفاق امنیت، سال سوم، شماره 6، ص7-30.
محسنی، سجاد؛ صالحی، علیرضا (1390). «اهداف آمریکا از امنیتی‌کردن فعالیت هسته‌ای ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 25، شماره 3، ص 613-624 .
مشیرزاده، حمیرا (1386). تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران، سمت.
نظرآهاری، رضا (1385). نگاهی به یک موافقتنامه هسته‌ای بین ایران و آمریکا، تهران، وزارت خارجه.
هاشمی، سیدحمید (1385). پرونده هسته‌ای ایران سیر تاریخی و نظریه‌ها، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.